Дар баробари муассисаҳои таҳсилоти умумӣ ва макотиби олӣ сар аз 17 август дар мамлакат муассисаҳои таҳсилоти томактабӣ низ ба фаъолият оғоз менамоянд. Ин тасмим 11 август аз ҷониби Вазорати маориф ва илми ҶТдар мувофиқа бо Ситоди ҷумҳуриявӣ оид ба пурзӯр намудани чораҳои зиддиэпидемикӣ барои пешгирии интиқол ва пайдоиши сирояти нави коронавирус (COVID-19) дар мамлакат қабул гардида расман эълон шуд. 

    Тавре маркази матбуоти Вазорати маориф ва илми кишвар хабар медиҳад, бурдани кӯдакон ба кӯдакистонҳо ихтиёрӣ буда, падару модароне, ки имконияти дар хона тарбия ва нигоҳ доштани кӯдакро доранд, метавонанд то ба эътидол омадани вазъият онҳоро ба кӯдакистон набаранд. 

   Ҳамчунин дар Тавсияҳои умумӣ омадааст, ки «қабули кӯдакон аз даромадгоҳи ҳавлии муассисаҳои таҳсилоти томактабӣ ба роҳ монда шавад, ба дохили бинои муассиса даромадани падару модар ва шахсони бегона қатъиян манъ карда шавад, кормандон баробари ба кор оғоз намудани муассисаҳои томактабӣ ҳатман аз ташхиси таббӣ гузаронида шаванд, гурӯҳҳо ва айвончаҳо, ошхонаҳо ва ҳоҷатхонаҳо безарар ва тоза нигоҳ дошта шаванд ва  машғулиятҳо бо назардошти риояи қоидаҳои санитарӣ- эпидиомологӣ дар саҳни ҳавлӣ ва айвончаҳои тобистона гузаронида шаванд».

Барои пешгирии вабои аср Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти ҶТ Эмомалӣ Раҳмон тамоми тадбирҳоро андешида истодааст. Роҳбари давлат барои аз ин вабои хатарнок раҳоӣ ёфтани мардуми шарифи Тоҷикистон ба вилояту шаҳру ноҳияҳо маводи хӯрока, доруворӣ, ниқобу дастпӯшакҳои муҳофизатӣ фиристода, дастгирии пайвастаи эшон барало эҳсос мешавад. Коре, ки президентҳои дигар кишварҳо умуман намекунанд!

Моҳи апрел ба н.Файзобод аз номи Сарвари давлат дар 5-мошин хӯрокворӣ, ниқобу дастпӯшакҳои муҳофизатӣ равон карда шуд. Аммо ба бунгоҳҳои тиббӣ, поликлиника ва маркази саломатӣ ягон намуди доруворӣ ва ниқобҳои муҳофизатӣ дастрас нагардид. Аз миш-миши мардум маводи дорувориро ба дорухонаи маркази ноҳия ворид карда, аз ҳамин ҷо дорувории башардӯстона ба куҷо ғайб задааст-номаълум. 

Кормандони бунгоҳҳои тиббии деҳаҳои Заркамари Ҷамоати деҳоти Мискинобод гуфтанд, ёрии башардӯстона-маводи доруворӣ ва хӯрока, ки роҳбари давлат барои мо табибон фиристода буд, дастрасашон нашудааст. 

Бояд дар навбати аввал ба собиқадорон, оилаҳои ниёзманд, пирони барҷомонда маводи доруворию ниқобҳои муҳофизатиро тақсим мекарданд, вале аз ин ёрии башардӯстона на нафақагирон ва на оилаҳои ниёзманд бархӯрдор нагаштаанд. Пас он 5-мошин кӯмак куҷо ғайб зада бошад?

Ҳокими Сафар, н.Файзобод                                     

 Тағоймуроди Умаралӣ, нафақахӯр ва хонандаи доимии ҳафтанома меҳмони редаксияи газетаи мардумии СССР шуда, аз барҳам хурдани хатсайри №44 шикоят кард:

   - Пеш аз пайдоиши бемории COVID-19 хатсайри №44 аз ҷониби Мавлоно, Ҳалқазор ва Лоҳутӣ то охири ҷамоати Гулистон ҳаракат мекард. Намедонам аз чӣ сабаб бошад, ки 2 моҳ боз аз ин хатсайр дараке нест. Ногуфта намонад бо фаъол будани хатсайри №44 мушкилии мардуми камбағал хело осон шуда буд. Акнун бошад ба ҷойи 1 хатсайр 2-то истифода мебарему ин ҳам бошад харҷаш аз ҳолати аввала 2 баробар гарон шудааст. Мо мусофирони доимӣ аз масъулини хатсайр хоҳиш мекунем, ки онро ба ҳолати аввалааш барқарор кунанд. 

Бо ибтикороти Президенти ҶТ Эмомалӣ Раҳмон соли 2017 дар ноҳияи Мастчоҳ сохтмони Қасри фарҳанг оғоз ёфт, ки аз рӯи нақшу нигор ва шароити фароҳамёфта дар кишвар ҳамто надорад. 

Тавре дар суҳбати ихтисосӣ бо мухбири Газетаи мардумии СССР Зайнура Умарзода, муовини раиси ноҳияи Мастчоҳ иброз дошт, Қасри фарҳанг барои 1000 ҷойи нишаст дар шаҳраки Бӯстон аз ҷониби Пажуҳишгоҳи лоиҳакашии «САНИИОСП» тасдиқ шуда, бо харҷи беш аз 30 млн сомонӣ бешбинӣ гардида, алҳол 27 млн сомонии он аз худ карда шудааст. Фармоишгари он дирексияи сохтмони иншоотҳои ҳукуматии Дастгоҳи иҷроияи Президенти ҶТ буда, пудратчӣ ҶДММ «Сохтмон-3»-и н.Мастчоҳ мебошад. Роҳбарии сохтмони Қасри фарҳангро, ки армуғон ба ҷашни 30-солагии Истиқлолияти давлатии ҶТ аст, Фахруддин Зокиров бар ӯҳда дорад.

Сохтмончиён мегӯянд, ки тарзи ороиши толор ва наққошиҳои дохили он бо сабки ҳунарҳои миллӣ идеяи худи Сарвари давлат Эмомалӣ Раҳмон буда, Раҷаббой Аҳмадзода, раиси вилояти Суғд ҳар ҳафта омада, шахсан худаш аз рафти корҳои сохтмонӣ ошно гашта, дар баробари мардум дар ҳашари ободонии гирду атрофи қаср фаъолона ширкат менамояд, ки боиси таҳсин аст.

Дар баробари ин бояд гуфт, сохтмони варзишгоҳи марказии ноҳия, ки барои 10.000 нафар муқаррар шудааст, аз тарафи Пажуҳишгоҳи лоиҳакашии «САНИИОСП» тасдиқ ва сохтмони он соли 2016 сар шуда буд. Варзишгоҳ бо харҷи 19 млн сомонӣ пешбинӣ гардида, то ба имрӯз 92% корҳои сохтмонӣ ба анҷом расидаанд. Ин 2 иншооти муҳим дар маркази н.Мастчоҳ алакай омода шуда, дар рузҳои таҷлили 29-умин солгарди Истиқлолияти давлатии ҶТ ботантана мавриди истифода қарор хоҳанд гирифт.

   Дар ҷаласаи навбатии Кумитаи сиёсати пулию қарзии Бонки миллии Тоҷикистон бо мақсади андешидани тадбирҳои саривақтӣ бинобар таъсири пандемияи коронавирус (COVID-19) ва бо назардошти нисбатан муътадил гардидани интизориҳои таваррумӣ дар ҷаҳон ва дар дохили ҷумҳурӣ, инчунин ҷиҳати дастгирии бахши воқеии иқтисодиёти кишвар меъёри бозтамвил ҳамчун инъикоскунандаи мавқеи сиёсати пулию қарзӣ 1,0 банди фоизӣ паст карда шуд.

    Сатҳи таваррум ва омилҳои таъсиррасон. Тибқи маълумоти оморӣ таварруми солона (дар 12 моҳи охир) дар моҳи июни соли ҷорӣ ба 8,4 фоиз баробар гардид, ки дар муқоиса ба ҳамин давраи соли қаблӣ 0,3 банди фоизӣ кам мебошад.

   Болоравии нисбии сатҳи нархҳо асосан дар моҳҳои март-апрели соли равон ба андозаи 3,8 фоиз ба амал омад, ки ба раванди мазкур бештар афзоишёбии нархи маҳсулоти ниёзи аввалия, аз ҷумла орд, биринҷ, шакар, равғани пахта, картошка, пиёз ва дигар маҳсулоти хӯрокворӣ таъсири худро расониданд. Аз моҳи майи соли ҷорӣ сатҳи нархҳо нисбатан муътадил гардида, дар моҳи июн коҳишёбии сатҳи таваррум ба андозаи 1,1 фоиз ба қайд гирифта шуд.

   Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки сабаби аз доираи дурнамои муқарраршуда 6% (±2 б.ф.) баромадани сатҳи таваррум, асосан аз ҳисоби омилҳои таклифотӣ, пеш аз ҳама авҷ гирифтани пандемияи коронавирус (COVID-19), ки дар натиҷа ба кам гардидани пешниҳоди баъзе аз маҳсулоти асосии хӯрокворӣ, маҳдуд шудани тиҷорати байналхалқӣ, паст будани сатҳи рақобатнокӣ дар бозорҳои дохилӣ, инчунин таъсири омилҳои мавсимӣ замина гузошт, арзёбӣ мегардад.

Новобаста аз мушкилоти мавҷуда, дар натиҷаи чораҳои саривақт андешидашудаи Бонки миллии Тоҷикистон аз қабили гузаронидани амалиётҳои монетарӣ ва мудохилаҳои асъорӣ, фишорҳои таваррумӣ то андозае коҳиш ёфтаанд.

    Дар давоми шаш моҳи соли 2020 ҷиҳати танзим намудани ҳаҷми пул дар муомилот, идоракунии самараноки сатҳи пардохтпазирии бонкҳо ва коҳиш додани фишорҳои қурбӣ-таваррумӣ амонатҳои шабонарӯзӣ дар ҳаҷми 153,1 млрд. сомонӣ ҷалб гардид, ки нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 3,2 маротиба зиёд мебошад. Дар баробари ин, дар ин давра 60 музоядаи фурӯши коғазҳои қиматноки БМТ дар ҳаҷми 7,3 млрд. сомонӣ ва 6 музоядаи Векселҳои давлатии хазинадории Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба маблағи 345,1 млн. сомонӣ бо муҳлати гардиши 91 рӯз ва бо меъёри фоизи даромаднокии миёнавазни 0,99% баргузор гардиданд.

    Ҳамзамон, ҷиҳати саривақт бо асъори хориҷӣ қонеъгардонии талаботи ширкатҳои воридкунандаи молу маҳсулоти ниёзи аввалияи мардум (орд, гандум, шакар, равған, сӯзишворӣ, доруворӣ, нуриҳои минералӣ ва ғайра) тибқи руйхати Хадамоти зиддиинҳисории назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо вазорату идораҳои дахлдор, мақомотҳои иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе ва вилояти Суғд, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ гардидааст, БМТ дар моҳҳои январ-июни соли 2020 аз ҳисоби захираҳои байналмилалӣ мудохилаи асъорӣ ба маблағи 104,3 млн. доллари ИМА – ро анҷом дод. Иқдоми мазкур то андозае ба коҳишёбии фишорҳои қурбӣ, муътадилии вазъи бозорҳои дохилӣ ва сатҳи нархҳо дар моҳи июни соли ҷорӣ мусоидат намуд.

Интизориҳо ва хавфҳо.Маврид ба зикр аст, ки идома ёфтани паҳншавии пандемияи коронавирус (COVID-19) ва авҷ гирифтани мавҷи дуюми он аз эҳтимол дур нест. Новобаста аз ин, оғоз аз моҳҳои майи соли равон тамоюли нисбатан муътадили нархҳо ва қурби асъор дар бештари давлатҳо мушоҳида мегардад.

Нархи нафти навъи брент (Brent) дар семоҳаи якуми соли ҷорӣ дар биржаҳои ҷаҳонӣ раванди босуръати коҳишёбӣ дошта, нисбат ба аввали сол 65,6 фоиз коҳиш ёфт. Тибқи маълумотҳои омори ҷаҳонӣ аз моҳи майи соли ҷорӣ вобаста ба чораҳои андешидаи Созмони кишварҳои содиркунандаи нафт (OPEC), беҳтар шудани маҷмӯи талаботи ҷаҳонӣ ва вазъи иқтисодиёти кишварҳо тамоюли болоравии нархи нафт мушоҳида гардида, ба санаи 23 июли соли 2020 нархи навъи брент барои 1 баррел ба 44,3 доллари ИМА баробар шуд, ки нисбат ба санаи 31 марти соли ҷорӣ 94,8 фоиз афзоиш ёфтааст.

   Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки нархи нафт яке аз нишондиҳандаи муҳим барои иқтисодиёти Федератсияи Русия ба ҳисоб рафта, алоқамандии он бо рушди воқеии Маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ (ММД) ва қурби пули миллии он (рубли русӣ) зиёд аст ва инчунин болоравии нархи он дар бозори ҷаҳонӣ метавонад ба беҳтар гардидани вазъи иқтисодии ин кишвар мусоидат намояд.

   Таъсири манфии пандемияи мазкур ба қурби асъори аксари давлатҳо дар давоми семоҳаи якуми соли ҷорӣ низ назаррас буда, ба санаи 31 март нисбат ба доллари ИМА рубли Русия 28,7 фоиз, гривнаи Украина 18,5 фоиз, тенгеи Қазоқистон 17,5 фоиз, соми Қирғизистон 16,0 фоиз, лираи Туркия 10,4 фоиз, ларии Гурҷистон 14,3 фоиз, рубли Белорус 23,8 фоиз ва рупияи Покистон 7,0 фоиз коҳиш ёфтанд. Аз семоҳаи дуюми соли ҷорӣ бошад, тамоюли болоравии қурби асъори бештари кишварҳо аз қабили юани Чин, рубли Русия, гривнаи Украина, тенгеи Қазоқистон, соми Қирғизистон, драми Арманистон, ларии Гурҷистон, рубли Белорус, Евро ва Фунт стерлинги Англия ба қайд гирифта шуданд.

   Тибқи маълумоти омори расмӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ММД-и номиналӣ дар моҳҳои январ-июни соли равон маблағи 32,4 млрд. сомониро ташкил дода, рушди воқеии он ба 3,5 фоиз баробар шуд. Рушди иқтисодиёт асосан аз ҳисоби 9,2 фоиз афзоиш ёфтани истеҳсолот дар соҳаи саноат ва 8,2 фоиз дар соҳаи кишоварзӣ ба амал омад. Бинобар таъсири манфии пандемияи коронавирус (COVID-19) рушди иқтисодиёти кишвар нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 4,0 банди фоизӣ паст мебошад, ки он асосан аз ҳисоби коҳишёбии соҳаҳои хизматрасонии пулӣ (-4,8%), сохтмон (-4,6%) ва гардиши савдои чакана (-1,1%) ба вуқӯъ пайваст.

   Эҳтимолияти идомаёбии паҳншавии пандемияи коронавирус (COVID-19) дар баробари дигар кишварҳои ҷаҳон ва минтақа таъсири манфии худро метавонад ба иқтисодиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон низ, бинобар зиёд шудани таъсири омилҳои беруна, аз ҷумла маҳдуд гардидани равобити марзӣ ва коҳиш ёфтани муомилоти тиҷоратӣ, кам шудани ҳаҷми сармоягузориҳо, паст шудани сатҳи даромаднокии аҳолӣ ва маҷмӯи талаботи аҳолӣ расонад.

   Мавқеи сиёсати пулию қарзӣ. Вобаста ба ҳолати пандемияи коронавирус (COVID-19) ва эҳтимолияти сар задани мавҷи дуюми бемории мазкур, кам шудани талабот, суст шудани фаъолнокии иқтисодиёт ва дигар омилҳо аксари бонкҳои марказии давлатҳои хориҷӣ ҷиҳати дастгирии иқтисодиёт бо назардошти интизориҳои сатҳи пасти таваррум сиёсати ҳавасмандгардонии монетариро амалӣ намуда истодаанд, ки ин дар солҳои оянда боиси афзоиши маҷмӯи талабот ва барқарор шудани рушди иқтисодиёти ҷаҳон хоҳад гашт.

Дар робита ба ин, дар семоҳаҳои минбаъда эҳтимолияти кам шудани хавфҳои таваррумӣ аз ҳисоби нисбатан зиёд шудани таклифот бинобар ҷамъоварии ҳосили соҳаи кишоварзӣ, нисбатан беҳтар шудани вазъи иқтисодиёти ҷаҳон, коҳишёбии маҷмӯи талабот бинобар камшавии вуруди интиқолҳои пулӣ, паст шудани суръати рушди иқтисодиёти кишвар, маҳдуд намудани содироти баъзе аз маҳсулоти хӯрокворӣ, нисбатан муътадил гардидани суръати болоравии сатҳи нархҳо дар ду моҳҳои охир, паст будани интизориҳои таваррумӣ дар бештари давлатҳои шарикони асосии савдо ва коҳиш додани меъёри фоизӣ дар бонкҳои марказии ин кишварҳо, инчунин нисбатан муътадил гардидани вазъи бозори дохилии асъор вобаста ба камшавии воридот ва маҷмӯи талабот дар назар аст.

   Бо дарназардошти омилҳои эҳтимолии болозикр ҷиҳати дастгирии иқтисодиёти кишвар дар шароити кунунӣ, аз ҷониби Кумита қарор қабул карда шуд, ки меъёри бозтамвил 1 банди фоизӣ паст карда шуда, дар сатҳи 10,75 фоизи солона аз 3 августи соли 2020 муқаррар карда шавад.

   Бонки миллии Тоҷикистон минбаъд низ татбиқи сиёсати пайгиронаи пулию қарзиро ҷиҳати ноил гардидан ба сатҳи муътадили нархҳо дар давраи миёнамуҳлат ва таъмини пардохтпазирии низоми бонкӣ идома хоҳад дод.

Шуъбаи матбуоти БМТ

6 августи соли 1945, тайёраи бомбаандози амрикоии В-29 аввалин бомбаи атомиро дар таърихи башарият болои шаҳри Хиросимаи Япония партоб кард. Таркиш 90%-и шаҳрро хароб карда, аз 90 то 166 000 нафарро ба ҳалокат расонид. Баъди се рӯз, 9 августи соли 1945, тайёраи дуввуми В-29 боз 1 бомбаи дигарро болои шаҳри Нагасакӣ партоб намуда, дар натиҷаи партоби бомбаи дуввум аз 74 то 80 000 нафар ба ҳалокат расиданд. Баъди ин бомбаафканӣ императори Япония Хирохито 15 август тариқи радио ба аҳолии кишвараш муроҷиат намуда, таслими бечуну чарои кишварашро дар Ҷанги ҷаҳонии дуввум эълон намуд. 

Мактуби Эйнштейн

Ин лоиҳа аз мактуби маъруфи Эйнштейн ба президенти ИМА Рузвелт оғоз меёбад. Эйнштейн дар ин мактуби худ ба Рузвелт ҳушдор медод, ки Олмони фашистӣ метавонад дар солҳои наздик соҳиби силоҳи нави кушанда аз изотопҳои урониюм (плутоний) гардад. Ин силоҳи нав бомби атомӣ номида шуд. Рузвелт баъди баррасии мактуб дастур медиҳад, ки дар ИМА тадқиқотҳо дар ин самт ба роҳ монда шаванд ва ин тадқиқотҳо лоиҳаи Манхэттен ном гирифтанд. Мақсади асосии лоиҳа сохтани бомбаи атомӣ гардид. Лоиҳаи мазкур аз 12 августи соли 1942 ба фаъолияти худ шурӯъ кард.                                                                                                             

Моҳи декабри соли 1942 амрикоиҳо дар Чикаго аввалин реактори атомиро ба кор дароварданд. Ин реактор имкон медод теъдоди зиёди плутонийро ба даст оранд. Барои истеҳсоли плутоний аз ураниюми 238 ва ураниюми 235 истифода мекарданд. Тобистони соли 1943 амрикоиҳо ба сохтмони реактори атомии нав, ки реактори "В" ном гирифт оғоз карданд. Ин реактор имкон медод плутонийро аллакай дар сатҳи саноатӣ истеҳсол намоянд. Иқтидори реактори нав 250 МВт ро ташкил медод. 

Қасами Япония 

Билохира баҳори соли 1945 амрикоиҳо аз реакторҳои худ плутонии зиёде истеҳсол намуданд ва ин ба онҳо имкон дод, нахустин бомбаи атомиро бисозанд. Аввалин озмоиши бомби атомӣ, субҳи 16 июли соли 1945 дар полигони Тринитии шаҳраки Аламогордо дар иёлоти Ню-Мексика амалӣ гардид. Бомбаи дар Тринитӣ озмоиш шуда, 6 тонна вазн дошта, вазни умумии плутоний дар он ҳамагӣ 6,2 киллоро ташкил медод. Ҳангоми озмоиши бомбаи аввалин, Олмон ва иттифоқчиёнаш дар Аврупо аллакай торумор гардида буданд, аммо Япония гарчи имконияти зиёде барои ғалаба надошт, қасам хурда буд, ки то ба охир ҷангро дар ҳавзаи Уқёнуси Ором идома хоҳад дод.                                                                                           

Дар авохири моҳи июл японҳо талабҳои эъломияи конфронси Потсдамро рад карданд. Генерал Дуглас Макартур ва дигар фармондеҳони олирутбаи амрикоӣ, ба роҳбарияти ИМА тавсия карданд аз бомбаандозиҳои ҳаррӯзаи Япония даст кашида, нақшаи амалиёти заминиро ба ин кишвар, ки "Суқут" муаррифӣ гардида буд, баррасӣ намоянд.