Принт

Забони матбуот нофаҳмост


Муаллимаи ҷавони фанни таърих-Сайёра Алимӣ аз ноҳияи Фирдавсӣ дар меҳмонии СССР гуфт, ман матбуоти даврии Душанберо пурра мехонам. Аммо ҳангоми варақгардонии газетаҳо бо баъзе калимаҳои ношиносу бегона вомехӯрам ва ин хоҳу нохоҳ ба коҳиши хонандагони нашрияҳо мерасонад. Аҷибаш ин аст, ки аксарияти вожаҳои мушкилфаҳм эрониву туркӣ, арабӣ… мебошанд. Барои кӣ ва чаро вожаҳои нофаҳм ва бегонаро дар матлаб истифода мебарем? Барои ман фаҳмост, лек хонандаи авом онро дарк мекунад? Бо ин рафтор ба забон «хизмати хирсона» мекунем. Агар матбуот нисбати забони модарии мо чунин рафтор кунад, дар 3-4 соли дигар забон ифлос шуда меравад. Бобоям нақл мекунад, ки нахустин президенти Тоҷикистон, раҳматӣ Қаҳҳор Маҳкамов низ дар охирҳои солҳои 1980 газетаҳоро хонда, рӯзе дар сари минбари Шӯрои Олӣ гуфтааст: «Забони матбуоти мо ба ҳадде печида аст, ки ҳатто маънои баъзе калимаҳоро аз китоби 2-ҷилдаи Фарҳанг низ намеёбӣ!». Мисол: ношӣ, ҳокӣ, ҳарими ҳавоӣ, султа, гуруҳи тамос, тарофа, торих, гумони ағлаб, дар муҷовироти мароқизӣ, гузиниши маҳали андоз, муҷададдан, мушкили умда, тақарруб, муштамил, қоиқ, мутаяқин, нақз, тармим… Мо бояд ба калимаҳои бегона тақлид накунем.

Матлабҳои дигар