Устод Айнӣ бо ҳама бузургӣ ва шаҳомат чун адиб, олим, забоншинос, омӯзгор ва инсони комил будан ҷони халқу миллати тоҷик аст. Ҳеҷ кас беҳтар аз устод сарнавишти халқи тоҷикро муайян накардааст. Тоҷикшиносии устод дар вуҷуди ӯ маскан дошт, бинобар ин ҳар суханаш ба ин мавзӯъ нигаронида шуда буд. Аввалин хизмати бузургаш ин буд, ки асари ҷовидонааш-«Намунаи адабиёти тоҷик»-ро навишта, бори аввал мардуми таҳҷоии Осиёи Миёнаро тоҷик ном бурд. «Намуна адабиёти тоҷик»-аш дирафше дар роҳи аз мухторият ба мустақилият гузаштани халқи тоҷик ва шиносномаи миллати тоҷик шуд. Умуман, хизмати устод барои зиндаю поянда мондани миллату халқияти тоҷик беназир аст. Ба қавли устод Бозор Собир:

Умри Айнӣ аз барои халқ сарфи хома шуд,

Халқи моро дафтари Айнӣ шаҳодатнома шуд…

Шарифҷон Раҳимзода,

муаллим, н.А.Ҷомӣ