ХАБАРИ ДОҒ
Ҷумъа, Июл 05 2019

 Дар 2 боғи фарҳангиву фароғатии пойтахт-ба номи С.Айнӣ ва А.Дониш ду минтақаи озоди Интернет таъсис дода шудааст. Ҳамакнун, сокинон ва меҳмонони пойтахт имкон доранд ҳангоми сайругашти шомгоҳӣ аз ин минтақа, ки бо Интренети баландсуръат таъмин карда шудааст, истифода бубаранд.

   Чунин имконотро барои сокинон ширкати Мегафон Тоҷикистон дар якҷоягӣ бо Ҳукумати ш.Душанбе фароҳам овардааст.

 

 

Панҷшанбе, Июн 20 2019

   Шоми 21.06.2019 дар майдони 800 солагии Маскав, саҳни Театри опера ва балети ба номи с.Айнӣ барномаи калони фарҳангӣ баргузор мешавад, ки он ба Рӯзи байналмилалии мусиқӣ- (Fête de la Musique)-Ҷашнвораи Диҷейҳо бахшида шудааст.

    Чуноне ки ба мухбири мо дар Маркази фарҳангии «Бохтар» хабар доданд, барномаи иҷроӣ дар саҳни театри мазкур аз соати 18:00 то соати 22:00 идома хоҳад ёфт. Ҷашнвора тавассути Маркази Фарҳангии Бохтар ва Сафорати Фаронса дар Тоҷикистон баргузор гашта, даромад озод аст.

 

 

Чоршанбе, Июн 19 2019

 

Шарифхони Тағоймурод-журналисти маскуни ш.Маскав, ки ба ватан баргаштааст, дар саҳифааш бонги изтироб зад, ки:

-Ҳой, мардум! Ҳафтаи гузашта, чанд рӯзамро сарф карда, ба зиёрати мазори Султон Увайси Қаранӣ ба н.Ховалинг рафтам. Вале дар газетаи СССР хондам, ки ин бузургвор дар ин ҷо гӯронда нашудааст. Пас, ман киро зиёрат кардам? Кӣ ба ман ин моҷароро шарҳ медиҳад?

Аз СССР: Воқеан ҳам аксарияти мазороти Тоҷикистон мазорҳои ифтихориянд, яъне дар онҳо ягон бузургвори ислом хоб нест. Мазори ифтихорӣ ин аст, ки мардуми мухлиси ин бузургворон, ки имконияти зиёрати қабри ишонро дар қораи Араб надоштанд, инҳоро бунёд кардаву тавоф мекарданд. Дар мазҳаби мо, зиёраташон қабул буд. Зимнан аз Шумо низ қабул аст! 

Дар ин бора чанд шумора аст, ки Ҳотам Асозода дар газетаи мардумии СССР менависад. Матлаби зер низ ба ҳамин мавзуъ бахшида шудааст. Мо Метавонем!

 

Абӯмуҳаммад Ҳасан ибни Алӣ ибни Муҳаммад ибни Алӣ ибни Мӯсо Ризо с.845-847 дар Мадинаи мунаввара чашм ба олами ҳастӣ кушодааст. Хонаводаи онҳо баъди чанд муддати зиндагӣ дар Мадина ба шаҳри Сомаррои Ироқ мекӯчанд. Муаррихон сабаби аз Мадина ба Сомарро тағйир додани макони иқоматро дар он дидаанд, ки эътибору шӯҳрат ва мақоми Ҳодӣ-падари Ҳасан, рӯз ба рӯз афзудан гирифт ва ин ҳолат ба халифа писанд намеомад ва ягона роҳи дар муҷодала нашудани худро бо халифа дар кӯчидан дид. Ӯ баъди 10 соли ба Сомарро омаданашон аз дунё гузашт. Тибқи васият ӯро дар хонае, ки мезист, ба хок супурданд. 

Номи дигари ш.Сомарро Мадинат-ул-аскарӣ буд, яъне онро шаҳри аскарҳо мегуфтанд. Дар ин шаҳр аскарони халифа иқомат доштанд. Ҳатто худи халифа дар ин шаҳр макони иқомат дошт. Калимаи аскарӣ дар номи Ҳасан ҳамчун ишорае ба макони зист илова шуд. Дар сарчашмаҳо номи модари Ҳасани Аскариро Савсан меоранд. Бархе аз маъхазҳо Ҳадиса гуфтаанд. Мутаассифона, дар бораи модари Ҳасан маълумоти аниқе мавҷуд нест.

 

Мазори Имом Ҳасани Аскарӣ куҷост?

Имом Ҳасан с.873-874 мелодӣ дар синни 28-29 солагӣ аз олам чашм пӯшидааст. Баъди вафоти ӯ дар Бағдод овозае паҳн шуд, ки имом баъди истеъмоли таоми заҳролуд фавтид. Дарвоқеъ, мухолифони хонадони Пайғамбар (с) ба ҳар кор қодир буданд. Баъди вафот ҷасади ӯро дар хоки Ироқ ба хок супориданд. Ва писари 5-солаи ӯ Муҳаммад (лақабаш Маҳдӣ)-ро ба маснади хилофат интихоб карданд. Бо вуҷуди он ки Имом Ҳасан имоми 11-уми аҳли ташайюъ аст, байни пайравони аҳли тасаннун маҳбубияти хос дорад. Ҳатто аз рӯи ихлоси баланд болои кӯҳи баланди н.Ш.Шоҳин (Шӯробод)-и вил.Хатлон маконеро бо номи ин шахси фозил мақбараи Имом Аскарӣ ном гузоштаву ба зиёратгоҳ табдил доданд. 

 Мардуми зиёд тобистону тирамоҳ болои кӯҳ баромада, вориди ғоре мешаванд, ки дохилаш назди чашмаи мусаффо қабри хоксоронае ба чашм мерасад. Ва ин қабрро ба Имом Ҳасани Аскарӣ нисбат дода, зиёрат мекунанд.

Ёдовар мешавем, ки меҳмонон ҳангоми зиёрат дар сӯрохии кӯҳи торик дуқат шуда, тахмин 30 метрро тай карда, то қабри ифтихориие, ки Имом Аскарӣ нисбат дода шудааст, мерасанд. Ҳини вуруд ба дохили ғор аз болои сари зоирон чакраҳои оби мусаффо мечаканд. Аҷобаташ ин аст, ки аз ғор берун шудан замон дар либос осоре аз чакраҳои борон мушоҳида намешавад.

Ҳотам Асозода

Махсус барои СССР

 

Ҷумъа, Июн 14 2019

Шоми 13.06.2019 Асадулло Сӯфиев аз олами сифлӣ бибридаву бар олами улвӣ васл гардид. Ҷанозаи марҳум дар масҷиди Сари Осиёи пойтахт, дар намози Ҷумъа баргузор мегардад. Худо раҳмату мағфират кунад. Омин!

Факултаи филологияи Тоҷики Университети Давлатии ба номи В.И.Ленин (баъдан ДДМТ) чанд шоҳсутун дошт:

-Профессорон Тоҷиев, Асрорӣ, Ҳусейнзода, Маҳмуд Давлатов, Хаскашев, Эргаш Шоев, Асадулло Сӯфиев, Раҳими Мусулмониён...

Бо шунидани номи шарифи устод Сӯфиев ханда бар лаб беш аз 70.000 хатмуттаҳсилини ин факулта дар тӯли 69 соли ахир, ҳатман қиссаи мазкурро пеши назар меоранд, ки боре ӯ ба нишони эътироз ба профессор Воҳид Мирашӯрович Асрорӣ гуфта буд:

-Асрорӣ! Ғазалро на ту дониву на ман!!!

Ӯ ғаввосе буд, ки дар такхонаҳои андешаи миллат фурӯ мерафт ва дурдонаҳои фолклор ҷамъовар менамуд. Хидмате, ки профессор Асадулло Сӯфиев барои эҷодиёти даҳонии халқ-фолклор кардааст, шояд дар 1000 соли баъдӣ касе карда натавонад. 

Бо тамомии лаҳҷаҳои Тоҷикистони азиз сӯҳбат мекард ва ту гӯӣ зодаи ҳамон деҳаву қишлоқ аст. Рубоиву дубайтиҳои ҳама маҳаллаҳои Тоҷикистонро бо диалекти вежаи ҳамон маҳалла месуруд...

Даҳҳо ҳазор шогирд тарбият кардааст. Бо бовар метавон гуфт, дар тӯли 70 соли ахир тамомии филологҳои мо шогирди ӯ буданд ва ҳама дӯсташ медошт. Зеро чӣ будани “тағо”, “через”, ришваву фасодро усулан намедонист!

Коммунисти поквиждон ва матинирода буд. То лаҳзаҳои ахир бар ормонҳои Марксу Энгелсу Ленин содиқ монд...

Соли 1992, вақте Ҳукумат дар дасти оппозитсияи исломӣ буд, бо устод, дар хонааш сӯҳбате доштам, ки баъдан дар газетаи “Тоҷикистон” (сардабираш Насрулло Асадуллоев) бо номи “Мо ҳатман ба сотсиализми сталинӣ бармегардем” нашр шуд. Дар ана ҳамон шабу рӯзи муҳлик, ки таассубгароёни исломӣ дилхоҳ муддаиро мепарронданд, устод сарҳетан “қозии мусалмонони ҷумҳурӣ, Тӯраҷонзода, Сайид Абдуллои Нурӣ, Шодмон Юсуф” ва ҳама дастандаркорони табаддулоти давлатиро сахт танқид кард. Ин кор дар он соли пурдаҳшат заҳраи Шер талаб мекард, ки устод онро дошт!

Ҳамон сол, Сӯфиев ягона интеллигент буд, ки ба парлумони кишвар зада даромад, минбарро ба даст гирифт ва сӯи аҳли толор гуфт:

-Ватанро нафурӯшед. Шуморо садқаи сухани ҳаққ кунад! 

Ва баромада рафт. Ҳини баромадан афзуд: 

-Сари кишварро мехӯред...

Хеле нотарс ва муҳимтар аз ин ИНСОН бо ҳарфи бузурге буд. Садҳо саҳифа камӣ мекунад, то 1 сифати устодро ин ҷо ҳаккокӣ кунем. 

Танҳо 1 нукта, ки дар пахтачинӣ аз субҳ то шом бо студентон буду барои мо рубоиву дубайтии халқӣ мехонду мисли дигар муаллимин дуртар не, ки назди мо нишаста, аз 1 табақ ғизо мехӯрд...кофист, то абадан номаш дар тафаккуру симояш дар чашм ва муҳаббаташ дар дилҳои мо-донишҷӯёни асри ХХ абадан маҳфуз монад.

Ҷоят ҷаннат ва хонаи ахиратат обод бод, устоди фавқулодда маҳбуби мо...

С. Мизроб

Аз номи куллияи хатмуттаҳсилини факултаи филологияи Тоҷики УДТ ба номи В.И.Ленин

 

Ҳолномаи Сӯфизода

Профессор Асадулло Сӯфизода 20.03.1932 дар деҳаи Баландчашмаи н.Данғара ба дунё омадааст. Соли 1956 факултаи таъриху филологияи УДТ-ро (ҳоло ДМТ) ба итмом расонда, дар Донишкадаи давлатии педагогии ш.Кӯлоб аз забон ва адабиёти тоҷик дарс додааст. Солҳои 1958-1962 дар Пажӯҳишгоҳи забон ва адабиёти ба номи А.Рӯдакии АИ Тоҷикистон ба сифати ходими хурди илмӣ кор карда, ҳамзамон дар аспирантураи он хондааст. Аз соли 1963 дар кафедраи фолклор ва адабиёти УДТ корро шурӯъ намуд ва қариб ним аср ба таълиму тарбияи мутахассисони ҷавон шуғл варзид. Баробари фолклоршиносӣ ба адабиётшиносӣ, шевашиносӣ, усули таълими адабиёт, танқиди адабӣ шуғл варзида, беш аз 300 таълифот ба нашр расондааст. Хидматаш бахусус дар таҳқиқи жанри фолклории чистон бебаҳост.

Маҳсули Сӯфизода:

Сӯфизода, А. Инъикоси воқеияти советӣ дар фолклори тоҷик. – Душанбе. – Ирфон, 1977.

Сӯфизода, А. Фолклор - афкори  эстетикӣ ва иҷтимоӣ халқ: Сарсухан аз И.С. Брагинский. – Душанбе: Ирфон, 1982. – 223 с. Китоби дуюм.

Сӯфизода, А. Фолклор - санъати сухан. – Душанбе: Ирфон, 1985. – 205 с.

Сӯфизода, А. Таҳаввулоти назми шифоҳии тоҷик. – Душанбе: Ирфон, 1992. – 272 с.

Сӯфизода, А. Фолклор-ҳамрадифи таърих. – Душанбе: Адиб, 1994. – 108 с.

Сӯфизода, А. Фолклор маҳзани сухан. – Душанбе: Адиб, 2007. – 112 с.

Сӯфизода, А. Фолклор ва воқеият. – Душанбе, 2008. – 112 с.

Сӯфизода, А. Сухан ҷавҳари фикр: Эҳдо ба шастсолагии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон. – Душанбе, 2009. – 109 с.

Сӯфизода, А. Оид ба таълими чистонҳои халқӣ дар мактаб // Мактаби советӣ. – 1963. – №10. – С.16-18.

Сӯфизода, А. Мирзо Турсунзода ва эҷоди халқ // Садои Шарқ. – 1981. – №8. – С.119-128.

Сӯфизода, А. Ленин падари халқи ҷаҳон аст: Ба пешвози 113 – солагии В.И. Ленин // Тоҷикистони советӣ. – 1983. – 20 март.

Сӯфизода, А. Ситоиши қаҳрамонони ватан дар фолклор // Тоҷикистони советӣ. – 1985. – 12 апрел.

Сӯфизода, А. Аз кафши Карим-Девона то тавсифи Сафар Махсум // Комсомоли Тоҷикистон. – 1987. – 9 декабр.

Сӯфизода, А. Вақти бараҳна гуфтан аст…: Роҷеъ ба поси хотири бузургони илму фарҳанг // Адабиёт ва санъат. – 1989. – 19 январ.

Сӯфизода, А. Дӯш мекардӣ ҳисоб…: Оид ба робитаи риёзиёт бо адабиёти  классикӣ // Омӯзгор. – 1994. – 9 феврал.

 

Ҷумъа, Июн 07 2019

Надид ӯ дар ҷаҳон инсони бадро,

Адабро ҷусту пайдо кард абадро.

Бихонам "Қул ҳуваллоҳу аҳад"-ро,

Худо раҳмат кунад Султон Ҳамадро!

(Хайрандеш)

 

Ӯ ягона нафаре буд, ки баъди тақсимоти ҳукумати 30%-а думболаи нафсу курсиву мансаб нарафт, ҳол он ки метавонист дилхоҳ маснадро баргузинад, зеро аз ангуштшумор афроди донишу ҳушманди собиқ ОТО буд. Шикастанафс, софдил, поквиждон, ҳирфаӣ, бебок, хушқалам, профессионал, ИНСОН.... 

Султон Ҳамади 68-сола, журналисти маъруфи тоҷик, ки аз саратони меъда ранҷ мекашид, шоми 6.06.2019 дар манзилаш, дар ш.Душанбе фавтид.

Cултони Ҳамад 3.04.1952 дар н.Тавилдара (ҳоло Сангвор), дар оилаи хизматчӣ таваллуд шудааст. С.1969 мактаби миёнаро дар н.Ҷиликӯл (ҳоло Дӯстӣ) хатм карда, с.1974 риштаи филологияи тоҷики ДДД (УДТ) ба номи В.И.Ленинро хатм кард. С.2002 як силсила очеркҳояш таҳти унвони «Аз Ардашер то шери Панҷшер» дар шакли китоб аз сӯи нашриёти «Ирфон» ба табъ расид. С.2005 китоби дигараш бо номи «Аҳмад Зоҳир-султони қалбҳо» дар нашриёти «Деваштич» аз чоп баромад. Соли 2007 ду китоби дигари ӯ «Дар сӯҳбати соҳибдилон» ва «Пайванди Аҳмад Зоҳир бо Мавлавӣ» аз сӯи нашр.«Деваштич» ва китоби дигараш таҳти унвони «Низоъ, терроризм ва рисолати хабарнигорон» дар типографияи хурди Маркази матбуотии ҷумҳуриявӣ ба табъ расид. Дар с.2012 китоби «Аҳмад Зоҳир ва мусиқии Ғарб» ва нашри 2-уми «Султони қалбҳо» дар нашриёти Бухоро чоп шуданд. Китобҳои «Бурхи Валӣ-дӯсти Худо» (нашр."Истеъдод”) ва «Дар пайраҳаи нур» (нашр."Муаттар”) с.2013 нашр шудаанд.

Анд китоби дигари Султони Ҳамад бо номҳои «Сулҳ ҳадяи Худо буд», «Аҳмад Зоҳир ва сад шоир», «Босмачӣ хоин буд, ё ватанхоҳ?», «7+33=Сулҳу оштӣ» (Шарҳу тафсири 40 мулоқоти роҳбарони ҷонибҳои сулҳкунанда дар раванди гуфтушуниди сулҳи байни тоҷикон), «Афғонистон баъди Толибон», «Қиссаҳо аз рӯзгори ҳиҷрат», «Лаби дарёи Ому» (Аз дафтари назм) омодаи нашранд.

Шодравон дар даврони Шӯравӣ дар КБД (КГБ) кор мекард. Солҳои 1990-92 сардори шуъбаи КГБи ноҳияи Қубодиён буд. Ба Афғонистон гуреза шуд ва роҳбарии бахши амнияти ИНОТ (ОТО)-ро ба ӯҳда дошт. Баъди бозгашт ба Тоҷикистон чанд сол сухангӯи Комиссияи оштии миллӣ, баъдан сардабири нашрияи “Наҷот” буд. 

Баъдан хабарнигори махсуси Радиои Озодӣ дар Афғонистон шуд (2004-2005). Сипас кори расмиро хатм ва чун журналисти мустақил фаолият кард. Сардабири сомонаи “Рӯзгор ва газетаи ҳамномаш буд. Пажӯҳишгар, тадқиқотчӣ, муаррих ва публитсист.

 

Равонаш шоду хонаи ахираташ обод бод. Омин. 

 

Сешанбе, Июн 04 2019

20 май агар 2 абармарди адабиёти муосири тоҷик устодон Лоиқ ва Қаноат ба дунё омада бошанд, дар ин сана, яъне 20 май фарзонафарзанди адабиёти навини мо Сайф Раҳимзоди Афардӣ ин оламро абадан падруд гуфтааст.

Дирӯз дар оромгоҳи Лучоб бахшида ба зодрӯзи устодон Лоиқу Қаноат шоирон ва аҳли адаб, инчунин омӯзгорону толибилмон аз муассисаҳои гуногуни пойтахт ҷамъ омада буданд. Даврагардонии маҳфилро шоири тавоно Хайрандеш ба ӯҳда доштанд. Мо-чанд рафиқ аз шеърхониву сухангӯиҳои иштирокдорон ҳаловат мебурдем. Нафаре, ки ИНТро намояндагӣ менамуд, ба мазори устодон Лоиқу Қаноат гул гузошту дар бораи бузургии шахсияту шеъри онҳо сухан ронд, аммо аз Сайф на ёдоварӣ намуду на гулгузорӣ. Ин амали намояндаи Иттифоқ ва дигар шоирону аҳли адаб маро ба хулосае овард, ки агар дар сари оромгоҳ ягон хешу ақрабо бошанд мардум аз ту ёдоварӣ мекунанд, агар на, ҳатто номатро намегиранд. Имрӯзҳо шоирону нависандагони мо даст ба сина кӯфта мегӯянд, ки ҷавонону наврасони имрӯз қаламкашонро намешиносанду қадрашон намекунанд. О, аҳли қалами азиз, дар ҳоле ки шумо аз ҳамқаламу ҳамалами хеш ёд ва қадр намекунед ва ба насли нав муаррифияш намесозед, дигар куҷо насли наврасу ҷавонон аз шумову маҳсули эҷоди шумо ёдовариву қадрдонӣ кунанд?

Ҳамаи баромадкунандаҳо танҳо аз Лоиқу Қаноат мегуфтанду таҳсин мехонданд, ки ба адабиёти навини мо навгониҳои хоса ворид намудаанд. Магар Сайф навгониҳо ворид насохтааст, магар Сайф роҳи худро надошт дар адабиёти мо?! Нигоҳи нав ба адабиёт, тарзи тозаи тасвири бадеӣ, интихоби қаҳрамон, сужасозӣ, типпикунонӣ, фантазия ва тахаюлу образофаринии ҷадид навиштаҳои Афардиро аз дигар навиштаҳо фарқ метавон месохт. Гузашта аз ин, ӯ бо тафаккури нав ба синамои тоҷикӣ нуфуз карда, дар доираҳои ҳунарӣ то ҳол сухан аз дидгоҳи вижаи тахассусии ӯ меравад. Муҳити маърифатӣ, фарҳангӣ ва ҳунарии кишвар аз нависандаи мумтози муосир, ки бо сабки хос ба майдони адабиёт ва ҳунар пой гузошт, умедҳои зиёд дошт. Мутаассифона, миллати тоҷик ин чеҳраи бузурги фарҳангӣ, ҳунарӣ ва адабиро хеле барвақт аз даст дод...

Ёду номи Афардӣ гиромӣ бод! Бас аст минтақабозиҳои мо аз шоиру нависанда сар карда то журналисту футболист ҳама зодаи 1 хоку 1 марзу бум ва 1 меҳанем, ки онро ном-Тоҷикистон аст. Ва Сайф ҳам 1 нафари деҳқон ё фурӯшандаи бозор набуд, ки ба зудӣ фаромӯш созем. Баръакс, эҷодиёти чунин абармардон, шоҳписарони аслии адабиёти муосири тоҷикро қадр ва тарғиб намоем.

Эраҷ Раҳматзода, ш.Душанбе

 

саҳ 39 аз 83

Китобҳо

Flag Counter