Ленин то моҳи декабри соли 1907 Кумитаи марказии болшевиконро дар Петербург роҳбарӣ карда, соли 1907 дубора ба Аврупо рафт.
Чеҳраи роҳбари болшевикон, дар солҳои ҷанги ҷаҳонии аввал дубора дурахшид. Ленин яке аз аввалинҳо шуда, шиори шикасти ҳукумати Россияро матраҳ кард. Тибқи ин шиор, ҷанги империалистӣ бояд ба ҷанги шаҳрвандӣ табдил дода шуда, ба инқилоби ҷаҳонӣ мунҷар мегардид. Роҳбари болшевикон то ҷое ин шиори худро пиёда кард ва дар Россия ҷанги империалистиро ба ҷанги шаҳрвандӣ табдил дод, аммо бо инқилоби ҷаҳонӣ кор каме омад накард.
Моҳи октябри соли 1917 ба Ленин ва ҳаммаслаконаш муяссар шуд ҳокимиятро дар Петроград ба даст гиранд ва роҳбари болшевикон дастаҳои горди Сурхро ба Маскав интиқол дода, он ҷо ҳам ҳокимияти Шӯроҳоро барқарор кард. Ногуфта намонад, ки Ленин барои инқилобаш қариб соҳиби ҷоизаи Нобел ҳам мешуд. Соли 1917 Норвегия номзадии Ленинро барои дарёфти ҷоизаи Нобел пешниҳод намуд, аммо бо сабаби гузаштани вақти сабти номи довталабон ин пешниҳод рад карда шуд. Бо вуҷуди ин, Кумитаи нобелӣ изҳор намуд, ки ба Ленин ҷоизаро месупорад агар дар Россия сулҳ барқарор шавад. Аммо ҷанги шаҳрвандӣ роҳбари болшевиконро аз дарёфти ҷоизаи Нобелӣ маҳрум намуд.
Пангерманизми рассоми озод
Адолф Гитлер (Шиклгрубер) 20 апрели соли 1889 дар шаҳраки Браунаути Австрия ба дунё омадааст. Падараш хизматчии хурди идораи гумрук ва модараш хонанишин буд. Гитлер дар 14 солагӣ аз падар маҳрум гардида, соли 1907 модарашро ҳам аз даст дод. Баъди ин Адолфи ҷавон ба пойтахти Австрия-шаҳри Вена омад. Гитлер ба рассомӣ шавқи зиёд дошт ва 2 маротиба кӯшиш кард ба Академияи санъати Вена дохил шавад, аммо кӯшишҳояш амалӣ нашуданд. Баъди ин, Гитлер худро рассоми озод эълон карда, расмҳои кашидаашро дар кӯчаҳои Вена мефурӯхт. Ин ҳангом буд, ки Адолф ба сиёсат таваҷҷӯҳ кард ва дар ҷамъомадҳои гуногуни ҳизбҳои ростгаро ширкат менамуд. Маҳз дар ин ҷамъомадҳо, Гитлер бо консептсияи “пангерманизм” (бартарии нажоди олмонӣ) ошно шуда, тарафдори ашадии он мегардад.
Фюрери ҳизб
Баъди оғози ҷанги ҷаҳонии аввал, Гитлер ба хизмати аскарӣ даъват мегардад, вале ӯро ба артиши Австрия намепазиранд. Аммо Гитлер ба Олмон рафта, ба ҳайси ихтиёрӣ шомили артиши олмонӣ мегардад. Гитлер то охири ҷанг дар фронт буда, ба рутбаи ефрейторӣ ва ордени Салиби оҳанин (Железный крест) сазовор гардид. Гитлер соли 1919 аз артиш берун омад ва тирамоҳи ҳамон сол шомили Ҳизби миллӣ-сотсиалистии Олмон (НСДАП) гардид. Гитлер дар муддати кӯтоҳ дар ин ҳизб мавқеъи роҳбарикунандаро соҳиб шуда, моҳи июни соли 1921 ӯро роҳбар ё “фюрери” НСДАП интихоб намуданд. Моҳи ноябри соли 1923 Гитлер ва ҳаммаслаконаш кӯшиши табаддулоти давлатӣ карданд, аммо корашон омад накарду фюрер зиндонӣ гардид. Гитлерро ба 5 сол зиндон маҳкум намуданд, аммо ӯ баъди 9 моҳ ба озодӣ баромад. Маҳз дар ҳамин зиндон, Гитлер ба навиштани асари маъруфи худ “Майн кампф” (“Муборизаи ман”) шурӯ кард.
Садри аъзами ноком
Баъди баромадан ба озодӣ Гитлер муборизаи сиёсиашро идома дода, билохира соли 1932 НСДАП дар интихоботи парлумонӣ овози аксариятро соҳиб шуд. Ҳамин тариқ, 30 январи соли 1933 президенти Олмон Гинденбург, фюрери НСДАП-ро садри аъзам ё рейхсканслери кишвар таъин кард. Баъди марги Гинденбург дар соли 1934, Гитлер президент, садри аъзам ва сарфармондеҳи олии Олмон гардида, ҳар 3 мансабро бо ҳам муттаҳид кард. Гитлер низ барои худ барномаи амалкардӣ дошт, ки он аз 2 қисмат иборат меёфт-торумори душманони дохилӣ ва фатҳи ҷаҳонӣ. Бо ин мақсад Гитлер бузургтарин ҷангро дар таърихи башарият роҳандозӣ кард. Аммо ӯ ҳам, танҳо 1 қисмати барномаашро пиёда кард. Фюрер тавонист душманони дохилиаш-коммунистон, сотсиал-демократҳо ва ғ.-ро торумор кунад, аммо дар фатҳи ҷаҳонӣ ноком гардид. Баъди шикаст дар ҷанг, Гитлер маргро бар асорат авло дида, моҳи маи соли 1945 худкушӣ кард
Меҳрубон Салимшоев,
муаррихи СССР
Тел.: 937-77-66-30