Автобиографияи Қурбон Зардаков
Зардаков Қурбон (с.1929-деҳаи Боғи Ҳабиби ноҳияи Кӯлоб – 13.06.1993 ҳамон ҷо), ҳофизи халқӣ, Корманди хизматнишондодаи маданияти РСС Тоҷикистон (1969). Аз 13-солагӣ дар колхоз ба сифати табелчӣ ва ҳисобчии ферма кор кардааст. Ба навохтани созҳои мусиқӣ-рубоб, дутор, доира ва сурудхонӣ ҳаваси зиёд дошт. Баъди хатми Омӯзишгоҳи омӯзгорӣ (1949) ва Донишгоҳи 2-солаи муаллимии ш.Кӯлоб (1951) ба сифати муаллими Омӯзишгоҳи омӯзгорӣ ва нозири шуъбаи маорифи ш.Кӯлоб кор кардааст. Соли 1957 бахши таърихи Донишкадаи омӯзгории ш.Кӯлобро хатм намуд. Солҳои 1958-1961 директори мактаби миёнаи ғоибонаи байниноҳиявӣ, с.1961-1968 мудири шуъбаи маданияти ш.Кӯлоб, 1968-1975 директори Театри мусиқию мазҳакавии ба номи С.Вализода, баъдан директори Комбинати манзилӣ ва варзишгоҳи ш.Кӯлоб буд. Бо Ифтихорномаи Раёсати Шӯрои Олии Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон ва медалҳо мукофотонида шудааст. (Сарчашма: Энсиклопедияи Кӯлоб)
Сангакӣ, Одинаӣ, ё ин ки Қурбон Зардакӣ,
Ҳар кӣ бошӣ дар дами Чархи Фалак 1 гардакӣ!
(Хайрандеш. Августи с.1992)
Солҳои 1992 дар натиҷаи бозиҳои сиёсии ҷанги шаҳрвандӣ, дар қисми болоии канал (воқеъ дар назди дарёи Ёхсу-деҳаи Лағмон) Ходими хизматнишондодаи маданияти РСС Тоҷикистон Қурбон Зардаков ваҳшиёна кушта шуд. Ҳар саҳар ҳини аз лаби канал гузаштан симои ин абармарди миллат беихтиёр дар назарам намоён мешавад: Агар Қурбон Зардаков ҳоло зинда мебуд… Лек 100 афсӯс, дар натиҷаи ин кашмакашиҳо боз даҳҳо фарзандони фарзонаи миллат аз рӯи нақшаҳои сиёҳи душманон ба доми марги нобаҳангом афтиданд.
То ҳанӯз натанҳо қотили ӯ маълум нашудааст, ки ба таври бесобиқа дар бораи ин фоҷеа ягон нафар дам намезанад. Ин ҳама дар ҳолест, ки қабл аз марги худ-«Дед»-Сангак тавассути ТВ Кӯлоб баромад кардаву гуфта буд:
-Такие люди как Мулло Хайдар и Курбон Зардаков не имеют права жить на этом свете…
Сангак, ки бештари умрашро дар зиндонҳои Русия гузаронидаву пахан-зоны ҳам буд, русӣ ҳарф мезаду бештар вақт русӣ сӯҳбат мекард ва айнан русӣ чунин изҳорот пахш кард. Вале чанде ба баъд худи «Дед» бо Файзалӣ Саидов кушта шуданду мардум фикр кард, ҷони ин 2 тан вораҳид. Аммо чанде ба баъд Қурбон Зардаковро куштанд. Мегӯянд, он замон ба ҷони Мулло Ҳайдар низ суиқасд сурат гирифта буд, ки ҷон ба саломат бурд…
Зардаков ва театри Кӯлоб
Маҳз дар овони сарвари театр будани Зардаков сарояндагони номдортарини РСС Тоҷикистон, амсоли Одина Ҳошимов, Сурайё Қосимова, Файзалӣ Ҳасанов, Гулчеҳра Содиқова, Давлатманд Холов, Мунаввара Аминова, Садбарг Қосимова ва дигарон зуҳур кардаанд. Албатта, онҳо ҳунарманди худодод буданд, вале маҳз талошҳои Зардаков онҳоро тавъам бо театри Кӯлоб маъруфу машҳур намуда буд.
Ёд дорам, замони донишҷӯӣ (1968) ӯ сарвари Театри мусиқӣ-драмавии ба номи С.Вализодаи ш.Кӯлоб буд. Вақте Театри Кӯлоб ба шаҳру ноҳияҳои минтақаи Қурғонтеппа сафари ҳунарӣ дошт, банда дар Техникуми хоҷагии қишлоқи ордени Лениндори ба номи В.Куйбышеви ш.Қурғонтеппа мехондам. Чун эълони консерти кӯлобиҳоро дар шӯъбаи сеюми Совхоз-техникум дидам, мо-бачаҳо дарҳол ҳозир шудем. Санъаткорони кӯлобӣ-С.Қосимова, И.Амонов, Қ.Ғуломов, А.Баротов, Гулчеҳра Содиқова… доди ҳунар доданд.
Он солҳо чунин расм буд, ки ҳофизони номӣ дар охири намоиш ҳатман баромад мекарданд. Ва расид лаҳзае, ки ҳама интизораш буданд. Барандаи консерт Гулмурод Зуҳуров эълон кард, ки ҳоло навбат ба Ходими хизматнишондодаи санъат-Қурбон Зардаков дода мешавад ва ҳама бо кафкӯбӣ истиқболаш намуданд. Ӯ бо санъату маҳорати ба худ хос фалаку таронаҳои халқӣ, марсия ва дигар жанрҳои бадеиро мехонд ва пас аз ҳар номери консертӣ тамошобинон дуру дароз қарс мезаданд. Вақти анҷоми намоиш ҳам фаро расид, лек мухлисон нияти аз толор рафтанро надоштанду ҳамоно каф мекӯфтанд. Зуҳуров чун дид, ки мухлисон беист қарс мезананд, гуфт:
«Тамошобинони муҳтарам, ин хел, ки бошад, ҳамин Зардаков медонаду саҳнаю шумо!»
Ҳунарманди худодод
Қурбон Зардаков онгуна тӯю маъракаҳоро метафсонид, ки дигар ягон ҳунарманд тавони ӯро надошт. Беҳуда нест, ки мегӯянд, вожаи “Кӯрбазми кӯлобӣ” маҳз бо ӯ алоқаманд аст. Зеро 1 чашмаш каме дард дошт (олус буд) ва мардум бо меҳр “Кӯри Зардак”ғаш ҳам мегуфтанд. “Кӯрбазм” аз ибори “базми Кӯри Зардак” об мехӯрад...
Зардаков бо бародару ҷиянаш омӯзгор буданду ягон мактаби мусиқиро нахонда. Фақат Офаридгор ба ӯ санъату маҳорати мусиқанавозӣ, овозхонӣ, ташкилотчигӣ ва роҳбариро дода буд. Баъдан ӯро сарвари идораи коммуналии ш.Кӯлоб ва сарвари стадиони ба номи Томини ш.Кӯлоб таъин намуданд. Хуллас, ӯ ба кадом вазифае намерафт, сидқан аз ӯҳдаи кулли супоришҳои давлатӣ ба хубӣ мебаромад ва номи Кӯлобро мебардошт. Ёдам ҳаст, с.1974 ба муносибати 50-солагии ҶТ фестивал-озмуни санъаткорони кишвар барпо шуд. Сарварии ҳаваскорони санъати Кӯлобро Зардаков ба уҳда дошту албатта ин даста сазовори ҷои 1 гардид…
(Бархе иловаҳо аз реадксия аст.)
Ҷаббор Раҷабов, хабарнигори мардумии СССР, н.Кӯлоб
Аз редаксия: Воқеан ҳам дар бораи яке аз чеҳраҳои фарҳангӣ, пешвои “мафияи Кӯлоб”, инқилобчӣ, обрӯмандтарин сокини ин шаҳр ва нафаре, ки дар ҷанги гражданӣ даст дошту мардумро ба майдони Озодӣ оварда, барои ҳифзи ҳукумати конститутсионӣ замима гузошта буд, ками дар кам навиштаем. Зимнан, СССР аз ҳар нафаре, ки дар бораи зиндагиномаи Қурбон Зардаков чизе медонад, дархост мекунад, ки нависад. Мо чоп мекунем. Мо Метавонем!