То ба имрӯз аз диёри зебоманзари Балҷувони Тоҷикистон се ҷавонмард дар корзори Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941 - 1945 матонату қаҳрамонӣ нишон дода, сазовори унвони баланди Қаҳрамони Иттифоқи Советӣ шуда буданд: Сафар Амиршоев (15.12.1912, деҳаи Заргар ҷамоати деҳоти Садайбардаи ноҳияи Балҷувон – 16.7.1944, шаҳри Жожморяй, Литва), Саидқул Турдиев (15.7.1912, деҳаи Хонободи ноҳияи Балҷувон – 3.10.1943, шаҳри Киев, Украина) ва Исмат Шарифов (27.11.1915, деҳаи Ғурунги ноҳияи Балҷувон – 6.3.1945, Латвия).
Кунун маълум гашт, ки волидони Қаҳрамони Иттифоқи Советӣ Амиралӣ Саидбеков низ аз деҳаи Талимазори Балҷувон ба тахмин дар охири асри ХIX - аввали асри ХХ баҳри беҳбуди рӯзгор ба водии Фарғона кӯч баста, дар ин макон сукунат ихтиёр карда будаанд ва Амиралӣ дар ҳамин хонавода дар тумани Риштони вилояти Фарғона ба дунё омадааст.
Қаҳрамони Иттифоқи Советӣ (29.6.1945).
Дар деҳаи Талимазор, ҳозира тумани Риштони вилояти Фарғонаи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, дар оилаи деҳқон ба дунё омадааст. Миллаташ тоҷик. Маълумоташ миёнаи педагогӣ.
Боиси тазаккур аст, ки волидони ӯ аслан аз мавзеи Балҷувони Кӯлоб буда, ҳанӯз то таваллуд шудани Амиралӣ ба водии Фарғона кӯч бастаанд.
Пас аз хатми техникуми педагогӣ Амиралӣ ба назди бародари калониаш, ба деҳаи Ҷонбахти ноҳияи Ховалинг меояд ва ҳамчун муаллими синфҳои ибтидоӣ ба фаъолият мепардозад. Ҳамзамон вай дар курсҳои маҳви бесаводӣ ба калонсолон дарс медод.
Соли 1938 Амиралӣ Саидбеков барои иштироки фаъолона дар кори маҳви бесаводӣ бо нахустин мукофоти давлатӣ - Грамотаи Фахрии Президиуми Совети Олии РСС Тоҷикистон (дар синни 18 - солагӣ) сарфароз гардонда мешавад.
Соли 1939 комиссариати ҳарбии ноҳияи Ховалинг ӯро ба хизмати ҳарбӣ, ба Армияи Сурх даъват мекунад. Ҷавонмард иштирокчии ҷанги СССР – Финляндия (1939 – 1940) аст. Баъди хатми курсҳои фармондеҳони хурд лейтенанти хурд А. Саидбеков оғози ҷангро дар вазифаи командири взвод пешвоз мегирад.
Дар варақаи мукофотонии Амиралӣ Саидбеков, ки дар Бойгонии марказии Вазорати мудофиаи СССР (ҳоло Федератсияи Россия) маҳфуз аст, бо чунин суханон оғоз мешавад: «Саидбеков дар ҷангҳои ҳуҷумӣ бо немисҳои истилогар қаҳрамонии ҳақиқӣ, ҷасурӣ ва қатъият, вафодории беандоза ба Ватанро нишон дод. Иҷрои намунавии қарзи фарзандӣ дар назди Ватан, қатъи назар аз хавфу хатар бо ибрати шахсӣ ҷанговарон ва афсаронро ба корномаи беназир рӯҳбаланд намуд…».
Мавсуф дар фронтҳои Ҷанубӣ, Закавказия, Кавкази Шимолӣ, 1 – ум ва 4 – уми Украина бар зидди фашистон ҷангидааст. Дар корзор 7 маротиба захм бардоштааст.
Охирҳои соли 1944 лейтенанти калон Амиралӣ Саидбеков командири ротаи тирандоз буд. 23 декабр дар маҳали деҳаи Собрантс (Чехословакия) ӯ якумин шуда ротаашро ба ҳуҷум хезонда, мудофиаи душманро рахна намуд ва чанд ҳамлаи ҷавобии фашистонро зада гардонд. Душманро ақиб нишонд ва деҳаро забт кард.
Шояд суоле бархезад, ки мавзӯи моҳи майӣ дар нимаи дувуми сол, моҳи сентябр ба чӣ боис ғел хӯрдааст. Мегӯем, сабаб дорад. Бе шамол шохи дарахт намеҷунбад. Ҳол он ки мавзӯи фашизм ва ваҳшонияти гитлерчиён мавзӯи куҳнанашаванда буда, нишонаҳои онҳо дар давлатҳои гуногуни олам, ба ҳар навъ зуҳур кардан дорад.
Меоем сари мақсад. Рӯзи шанбе, 14 августи соли 2021 изҳороти Президенти Полша Анҷей Дуда расонаӣ шуд. Қонуни имзокардаи президент раванди реститутсия (барқарор кардани ҳуқуқи пештара; баргардондани молу мулки давлате, ки аз тарафи давлати дигар дар натиҷаи ҷанг ғайриқонунӣ ба даст дароварда шудааст), молу мулки касоне аз Холокост зарардида, дигар сохибмулкони яҳудӣ ва моликияти ғайрияҳудӣ, ки дар давраи Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ аз ҷониби натсистони гитлерӣ ва баъдан ҳукумати вақти Полша мусодира шуда буд, ҷиддан маҳдуд мекунад.
Дар ин росто Анҷей Дуда изҳор дошт, ки: «Ман имрӯз қарори қонунеро қабул кардам, ки моҳҳои охир боиси баҳсу мунозираҳои пуровоза дар мамлакат ва хориҷ аз он гардида буд. Баъди таҳлили амиқ қарор додам ба он имзо гузорам».
Агентии Reuters оид ба ин масъала рӯшанӣ андохт, ки ин иқдом муносибати Варшаваро бо Исроил ва ИМА мураккаб мегардонад. Вазири корҳои хориҷии Исроил Яир Лапид қаблан ин ҳуҷҷатро «кирдори беадабона» номида буд.
Моҳи июли соли 2021 сейми Полша (палатаи поёнии парлумони кишвар) ба кодекси маъмурӣ – просесуалӣ тағйирот ворид кард, ки он бо 309 овози тарафдор (120 бетараф) -и аъзои парлумон қабул гардид.
Мувофиқи тағйироти мазкур наслҳои ояндаи қурбониёни Холокост метавонанд масъалаи мусодираи молу мулкиро дар зарфи 30 сол, аз лаҳзаи қабули ин қарор шикоят баранд.
Ба қавли экспертҳо, дар асл ин қонун мефаҳмонад, ки наслҳои оянда (зурёт) – и қурбониён ҳатто ҳуқуқи тақрибии баргардондани молу мулки мусодира шудаи яҳудиёнро дар давраи ҷанг аз тарафи натсистон ва баъдтар ҳукумати Полша аз даст медиҳанд.
Маҷлиси миллӣ тағйироти мазкурро 11 августи соли равон тасдиқ кард. Баъд аз он Котиби давлатии ИМА Энтони Блинкен аз президенти Полша даъват ба амал овард, ки ба он имзо нагузорад. Дар ин росто Блинкен изҳор дошт, ки Полшаро зарур аст, то қонуни фарогири ҳамаҷонибаро қабул кунад, ки он бобати масоили мазкур одилона бошад.
«То замоне, ки чунин қонун қабул намешавад, роҳ ба сӯи компенсатсия (товон) - ро барои даъвоҳои нав ва ё нафароне, ки ҳалли онро дар судҳои маъмурӣ интизоранд, наметавон маҳкам намуд», - қайд кард Котиби давлатӣ.
Соли 2009 Варшава бо ҷамъи 45 давлатҳои аврупоӣ ба «Декларатсияи Терезинск» имзо гузошта буд, ки дар баробари ҳамаи давлатҳои имзокарда уҳдадор мешавад, ки дар асоси он ё молу мулки мусодира шударо аз қурбониёни Холокост «активҳои обшина (ҷамоат) - ҳои яҳудиёни қаблӣ, иншооти динӣ ва моликияти хусусӣ» - ро баргардонад ё товони зарарро бидиҳад.
То соли 1939 диаспораи яҳудиён 10 дарсади аҳолии Полшаро (3,3 млн нафар одамон) ташкил медод. Онҳо тақрибан аз панҷ як ҳиссаи моликияти ин давлатро соҳиб буданд. Ҳамчунин фаромӯш набояд сохт, ки дар Холокост аз даҳ нуҳ нафар яҳудиёни полашгӣ зинда намонданд.
Дар ин ҳол, аз рӯи ҳисоби муҳаққиқи Холокост, сотсиологи амрикоии аз табори полшагиҳо Ян Томаш Гросс, дар давраи Ҷанги дуюми ҷаҳон на камтар аз 200 ҳазор яҳудиёнро ҳамкосагони полшагии натсистон қатл кардаанд.
Бо омадани ҳукумати шӯроҳо ва барқароршавии сохти нави давлатдорӣ дар водии Данғара, дар собиқ ноҳияи Кангурт ва совхози ғалакории «Данғара» солҳои 30 -юми асри ХХ аввалин тракторҳо пайдо шуданд. Моҳи январи соли 1930 мутахассисон Микола Горбун, Саша Алексеев ва Володя Николаев дар зарфи 10 рӯз, бо азоби алиме тракторҳои «Катер-Пимер»-и амрикоӣ ва «Интернасионал» -и истеҳсоли Россияро тавассути ағбаи Чормағзак, Норак, Гули Зиндон то ба Данғара оварданд.
Тракторҳои нахустинро механикҳои амрикоӣ Ҷеймс Вергус ва мутахассиси рус Винниченко таъмир мекарданд, баъдан дар ин ҷода А.Файзиев, М.Носиров, Юлдошев ва чанде дигар ҳамчун таъмиргару тракторчӣ бо онҳо пайвастанд. Аз мардуми таҳҷоӣ баъдтар Маҷид Раҳимовро аз навҷавонӣ тракторронӣ нишон доданд.
Ҷавонони маҳаллӣ, зодагони деҳаи Хамчашма Убайдуллои Раҷаб (с.тав.1895), Шарбати Ҷоншо (с.тав.1916), Бута Шариф (с.тав.1926) пас аз хатми курсҳои кӯтоҳмуддати тракторчии назди МТС (стансияи мошину тракторҳо)-и Данғара дар пешбурди хоҷагии қишлоқ саҳм гирифтанд.
Аммо ҷалби духтарон ба ин пешаи пуршараф, омӯзиши «Филҳои оҳанин» ё худ «хари даҷҷол» (бо ибораи халқӣ) дертар, оғози соҳои 40-уми асри гузашта ба вуқӯъ пайваст. Он замон ба трактор шинонидани духтарон амре буд бас маҳол…
Ибтидо
Соли 1941. Хонаводаи амаки Қурбонро ба идораи колхоз ҷеғ заданд. Соҳибхона аъзои пешқадами хоҷагӣ маҳсуб меёфт. Аз кору бораш роҳбарият қаноатманд буданд. Зеро ӯ дар касби деҳқонӣ ҳамто надошт. Аҷобаташ ин буд, ки ӯро бо ҳамсараш Ҷоноро ва духтари қадрасаш Моҳлиқо даъват карда буданд. Дар ҳайрат афтод.
Падару модар ва Моҳлиқо побанди хаёл ба идораи колхоз расиданд. Дар назди раиси колхоз Исмоил Шариф нафарони ношиносе менишастанд. Раис онҳоро бо эҳтироми хоса истиқбол кард. Аз ину он пурсид. Ниҳоят парда аз роз бардошт. Мақсади асосӣ на падару модар, балки духтарашон Моҳлиқо буд. Раис бо ҷиддияти том гуфт, ки Германияи фашистӣ бо армияи ҳангуфташ ба давлати шӯроҳо аҳдшиканона ҳуҷум карданд. Мардону ҷавонони заҳматӣ ҳама ба фронт сафарбар гаштаанду ҷойи онҳо дар саҳроҳои колхозӣ холӣ мондааст. То ҳадди тавон мӯйсафедону занон ба ҷойи сарбозони шуҷоъ ба саҳро баромадаанд, аммо камбуди дасти кори моро саргум кардааст. Маҷбурем, ки духтаронро соҳибкор гардонем. Қарор шуд, ки духтари шуморо низ дар баробари чанд тани дигар ба хондан фиристем.
Амаки Қурбон хомӯш буд, аммо холаи Ҷоноро фиғон кашид. Охир духтараш нав синфи ҳафтро тамом кард. Дар куҷо дидед, ки духтари қадрас хонданӣ равад. Духтари ягонаам, ҷигарбанди ширинам нав 15 - сола шудааст. Не, намемонам…
Ҳамакаса ба ором кардани холаи Ҷоноро пардохтанд. Ниҳоят хола ба умқи масъала сарфаҳм рафта, розӣ шуд.
Данғара – Сталинобод
Моҳлиқо бо Ашӯрбӣ, аз ҳамсоядеҳ фотеҳаи сафар гирифтанд. Онҳоро аробакаши колхоз амаки Аҳмад дар зарфи се рӯз аз Данғара то Сталинобод расонд. Ва онҳоро бо ду дасти адаб ба роҳбарияти мактаби (ФЗУ) омӯзишгоҳи фабрикаи заводӣ супурд.
Таҳсили курси омехтаи 6 – моҳа дар омӯзишгоҳ дар назари духтарон мисли мижа задан гузашт. Онҳо ба омӯхтани ҳунарҳои гуногуни техникӣ заҳмати ҳаққонӣ кашиданд.
Охири солҳои 20 – уми асри ХХ барои барпо намудани сохти давлатӣ дар кишвар 25.000 мутахассисони соҳаҳои гуногуни хоҷагии қишлоқи Осиёи Миёна, аз шаҳри Тошканд ба Тоҷикистон сафарбар гардиданд. Алӣ Файзиев низ аз зумраи чунин соҳибкасбон буд, ки ҳаёти хешро пурра дар ободонии ҷумҳурии тозамустақил, ба вижа ноҳияи Данғара бахшид.
Алӣ соли 1904 дар оилаи деҳқон, коргари роҳи оҳани ноҳияи Пролетари шаҳри Тошканди Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба дунё омадааст. Ӯ то соли 1917 дар тарбияи волидон буд. Соли 1916 модараш аз дунё мегузарад. Як сол пас падарашро казакҳо мекӯшанд. Ҳамин хел Алӣ дар 13 – солагӣ бепарастор мемонад.
Рӯзе як шиноси падараш, коргари роҳи оҳан, челонгар Резников ба сағираи бепарастор раҳмаш омада, Алиро ба хонааш, ба шаҳри Чкалов мебарад. Бо кумаку дастгирии дӯсти падараш вай коргари заводи ҳарбии консертайёркунӣ мешавад. Ҳамзамон дар мактаб хонда хату савод мебарорад.
Соли 1921 ба шаҳри Тошканд баргашта, дар хонаи Мирзоалимбой ном шахс дастёр мешавад. Бой ба ӯ музд намедод ва Алӣ то соли 1924 дар хонаи ҳамин бой мемонад. Баъд ба хизмати бойи дигар - Қувватбой мегузарад. Барои як бурда нон шабу рӯз заҳмат мекашид. Қувватбой шахси золиму бераҳме буд ва ӯро ҳамчун ғулом истифода мебурд. Музд намедод. Ҳамин тавр вай то соли 1926 дар ҳамин хонадон бори заҳмат бар дӯш дошт.
Ба 22 – солагӣ қадам ниҳода буд, ки ӯро ба хизмати аскарӣ гирифтанд. Соли 1927 Алӣ Файзиев узви ВКП (б) шуд. Солҳои 1926 – 1928 хизмати ҳарбиро дар шаҳрҳои Бухоро, Тирмиз ва Самарқанд сипарӣ намуд. Баъди адои хизмати ҳарбӣ, солҳои 1928 – 1929 дар шаҳри Тошканд ба сифати милитсионер фаъолият кард. Дар ин миён ӯ курси ронандагиро низ ба поён расонд.
Соли 1929 Алӣ Файзиевро дар қатори 25.000 нафарон аз ҷониби зернотрести РСС Ӯзбекистон ба РСС Тоҷикистон сафарбар намуданд. Алӣ барои барпо кардани сохти давлатӣ дар совхози ғаллакории «Данғара» ба фаъолият пардохт. Ҳамин тавр Алии тошкандӣ дар синни 25 – солагӣ сокини ноҳияи Данғара шуд ва то охири умр дар ҳамин диёри мардсоз кору пайкор дошт.
Дар оғози фаъолият душвориҳои зиёд пеш омаданд. Замин ҳоло ҳам дар ихтиёри бойҳо буд. Ҳини ташкил кардани совхоз ва аз дасти бойҳо гирифтани замин Алӣ 18 зарбаи корд хӯрд. Ӯро дар чалак (бак) – и сӯзишворӣ бастанд. Нишонаю захми азобу шиканҷа, пайи корд дар рӯй, бозу, дасту ангуштон, қабурғаҳо то ба охири умраш боқӣ монданд. Бо чунин душвориҳо совхози ғаллакории «Данғара» қомат афрошт. Алӣ Файзиев дар ин хоҷагӣ ҳам ронанда буду ҳам челонгар.
Солҳои 1932 – 1933 челонгар, 1933 – 1936 мудири базаи нафти совхоз, 1936 – 1937 челонгари совхоз, 1937 – 1938 челонгари МТС – и ноҳияи Данғара буд.
Соли 1938 бо роҳхати кумитаи ҳизбии ноҳияи Данғара ба совхоз – техникуми Сталинобод шомил шуда, соли 1940 ҳунаристонро дар 36 - солагӣ тамом кард.
Баъди хатми мактаб КМ ҲК Тоҷикистон Алӣ Файзиевро бо роҳхат ба ихтиёри райкоми Данғара фиристод. Кумитаи ҳизбии ноҳия ӯро ба сифати муовини мудири шуъбаи кадрҳо пазируфт.
Моҳи августи соли 1940 ин вазифа ихтисор ва ӯро инструктори шуъбаи кадрҳо таъйин карданд. Дар ин вазифа то соли 1949 кор кард.
Пролог
23 июли соли 2021. Доктори илми фалсафа Давлатхӯҷа Назаров занг зад: - Дарак дорӣ, рӯзи 21.6.2021 дар шаҳри Краснодар Юрий Баранов, дар синни 79 – солагӣ аз дунё гузашт?
Гуфтам: - На.
Гуфт: - Ақаллан фаҳмидӣ, киро дар назар дорам?
Гуфтам: - Оре, рекордсмени 49 – каратаи ҷаҳон оид ба ҷаҳиш аз парашют. Варзишгари оламшумули тоҷикистонӣ, зодаи шаҳри Сталинобод (ҳозира Душанбе).
- Хоҳиш, дар бораи даргузашти Юрий Иванович дар ягон газета аз номи дӯстон ёдвора нависед. Рӯзномаро ба фарзандонаш бифристем, то бидонанд, ки ӯро дар Тоҷикистон фаромӯш накардаанд.
«Энсиклопедияи советии тоҷик» - 0 сатр
Аз паи дарёфти шарҳи ҳоли Юрий Иванович Баранов ҷадал кардам. Нахуст аз ҷилди 1 – уми «Энсиклопедияи советии тоҷик» (Душанбе, 1978, саҳ. 373), ҳарфи «Б» - ро ҷустам. Мурод ҳосил нагашт.
Мумкин дар ҷилди охирини қомус, дар бахши «Иловаҳо» бошад гӯён, ҷилди 8 – уми қомуси мазкурро варақ задам. Ҳайҳот…
«Энсиклопедияи миллии тоҷик» - 10 сатр
Ба худ гуфтам, боке не. Қомуси даврони истиқлолро мебинем, мушкил осон мешавад. Аз «Энсиклопедияи миллии тоҷик» ҳарфи «Б» - ро ёфтам. Хушбахтиамро ҳадду канор набуд. Расо 10 сатр (бе акси варзишгар) аз зиндагиномаи легендаи варзиши ҷаҳон мақом ёфта, ки он ба чунин зайл аст:
«Баранов Юрий Иванович (тав. 1942), варзишгари тоҷикистонӣ (ҷаҳидан бо парашют). Хатмкардаи УДТ (1964). Устоди варзиши дараҷаи байналмилалӣ, Устоди хизматнишондодаи варзиши ҶТ (2002), рекордсмени 49 – каратаи ҷаҳон, чемпиони чандинкаратаи ИҶШС. Дар дунё ҳеҷ кас бо парашют аз Б. бисёртар наҷаҳидааст. Ӯ беш аз 16 ҳазор (?) маротиба бо парашют ҷаҳидааст. Б. варзишгари барҷастаи Тоҷикистон оид ба намудҳои ҳарбию техникии варзиш дар а. 20 дониста шудааст. Бо ордени «Нишони Фахрӣ» сарфароз гардидааст» (ЭМТ, ҷилди 2, Душанбе, 2013, саҳ. 346).
Юраи душанбегӣ
Бо пайдои даҳ сатр ҳуваам нашикаст. Ба дигар маъхаз рӯ овардам. Маълум шуд, ки Юрий Баранов 19.5.1942 дар шаҳри Сталинобод (ҳозира Душанбе) ба дунё омадааст. Миллаташ рус. Соли 1963 (?) факултети геологияи Университети давлатии Тоҷикистон ба номи В. И. Ленинро хатм кардааст.
То соли 1997 дар шаҳри Душанбе мезист. Баъд бо аҳли хонавода ба шаҳри Краснодари Россия мекӯчад.
Дар мусобиқаҳои умумииттифоқӣ ва ҷаҳонӣ аз тими ДОСААФ – и РСС Тоҷикистон дар ҷаҳидан бо парашют иштирок мекард.
Устоди варзиши СССР. Тренери хизматнишондодаи Тоҷикистон. Зиёда аз 17 ҳазор маротиба бо парашют ҷаҳидааст. Юрий Баранов садҳо нафар варзишгарон – парашютчиёнро дар шаҳри Душанбе тарбият кардааст.
Шингиле аз дорандаи «туморчаи доминиён»
Борон Гадо. Ин номро бори аввал аз забони дӯсти дерин Қиёмиддин Саидхоҷа даҳ сола қабл шунида будам. Мусоҳиб бо фахр изҳор дошт, амаки Борун (ба лаҳни мардуми Тавилдара) зодаи деҳаи сарбаафлоки Пағула (пайғӯла, байғӯла) - и Тавилдараи саргаҳи Ёхсуи Ховалинг, чолишгари мубориз, ҳамсафи Карим қаҳрамон (Сайдаҳмад Каримов), иштирокчии Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941 – 1945 мебошад.
Пас аз он нишаст ин ном гоҳу ногоҳ, ҳини дидору суҳбатҳо бо мардони кӯҳистони баланд оид ба диловарию матонати ҷавонмардони арсаи набард, ёд мешуд. Аз он боб, ки Борон Гадо иштирокчии ҷанг буду дар қисми разведка (иктишофгар) хидмат ба ҷо оварда, медонистам. Ва дил доштам, ки аз рӯзгори ҷангии айёри пурмаҳорат матолибе рӯи коғаз биорам.
Моҳи майи соли 2014 аз боби диловари арсаи набард матлаби фарҳангшиноси ошноеро мутолиа намудам. Аз байн чанде нагузашта мусавадаи маҷмӯаи Қиёмиддин Саидхоҷа «Аз Пағула то Сталин» дар ихтиёрам шуд. Ҳини таҳрири китоб бо номи ошно – Борун Гадо (айнан) вар хӯрдам.
Инак, аз хусуси шермард. Зӯрманди тоҷик соли 1899 чашм ба олами ҳастӣ кушода, дар деҳаи Пағула ба воя расидааст. Соли 1939 ӯро ба сафи Армияи Сурхи коргару деҳқон даъват мекунанд. Савганди садоқатро ёд карда буд, ки байни СССР ва Финляндия ихтилоф сар зад ва тоҷикписар бар зидди финҳои сафед дар набард шуд. Он ҷанг ҳамагӣ чор моҳ идома ёфт.
То анҷоми хидмати аскарии пурдил моҳҳои башумор монда буд, ки 22 июни соли 1941 Германияи гитлерӣ ба сарзамини давлати Шӯравӣ – СССР ҳуҷум овард. Борон андешаи роҳатро пушти сар монда, самти хидматашро тағйир дод ва бо душмани манҳус дар набард шуд. Панҷ сол алайҳи фашистони малъун, дар набардгоҳҳои Украина, Белоруссия, ҷамоҳири назди Балтик, Полша ва Германия ҷангида, дар озод намудани садҳо шаҳру деҳоти мамолики Аврупо иштирок намуд.
Диловари тоҷик, старшина Борон Гадо рӯзи Ғалабаро дар лонаи гитлерчиён, шаҳри Берлин истиқбол гирифт ва сипас зафарёр бо сари баланд ба Ватан баргашт. Чанде дар зодбум заҳмат кашид, аммо боди рӯзгор ӯро ба самти дигар андохт. Ва ӯ аз соли 1953 то соли 1983 дар шаҳраки Ховалинг зиндагӣ ихтиёр карда, дар ин макони биҳиштосо хонаву дар, оила бунёд намуд.
Солҳои охири ҳаёт таҳамтан биноҳои назди Чилчанори Ховалингро посбонӣ мекард ва басо рамзист, ки ӯ дар рӯзи иди Ғалаба – 9 майи соли 1983 ба таври фоҷиавӣ ҳалок шуд…
Борон Гадо яке аз фарзандони ҷасуру номвари диёр, сарбози матинирода байни иштирокчиёни ҷанг дар ноҳияи Ховалинг маҳсуб меёфт. Хизматҳои ӯ дар размгоҳҳои он ҷанги пурдаҳшат ва ғалаба бар фашистон беназир аст. Вай дар корзор – замони мудҳиши арсаи набард ҷон бар каф бар зидди гитлерчиён ҷангидааст.
Аҷобатест, ки ӯ аз оғози набардҳои нахустин дар корзор имзои шахсии худро «воен» (ҷанговар) интихоб карда буд. Аз он ба баъд, то охири умр, дар ҳуҷҷатҳо худро «воен» менавишт. Ҳини гузоштани имзо Борон Гадои матинирода ҳамоно «воен» менавишт, - ба ёд меовард зиндаёд Сайдаҳмад Каримов…
Сар аз соли 1943 дар сангарҳои сангину даҳшатнок Армияи Сурх ба пирӯзӣ ноил гашта, ҳоли гитлерчиёнро табоҳ кард. Душман акнун пуштгардон, рӯ ба гурез ва сарбозони шӯравӣ дар таъқибу нобудсозии аду бо ғайрати даҳчанд меразмиданд.
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
- Деваштич: об нест, барқ проблема, картошка сӯхт... Назар
- Асрори мадрасаи Хоҷа Сарбоз Назар
- “Стратегияи давлатии муқовимат ба коррупсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030” Назар
- Резаахбор Назар
- Бародар қарори судро иҷро намекунад… Назар
- Таъминот кори мактаб нест Назар
- Абуҳанифа: таоруфи миллӣ ва Ислом Назар
- Беадолатӣ дар футболи тоҷик Назар
- Редаксия супориш дод: Чилучорчашма рав! Назар
- «Мардон» - мушкили №1 дар Душанбе Назар
- Дар як сатр Назар
- Адвокати хайрхоҳ меҷӯям… Назар
