15.11.1920. Дар Женево-пойтахти Швейтсария аввалин нишасти Маљлиси Лигаи Миллатњо оѓоз шуд. Он ќариб 30 сол љойгузини СММ буд ва њамон замон њам эътибори чандоне надошт.
15.11.1923.Дар СССР ГПУ ба ОГПУ таѓйири ном кард ва аз њайъати НКВД бароварда шуд. Бо ин кор чекистонро аз ќудрати судї мањрум карданд.
15.11.1923.Таварруми азим дар Олмон. Дар ин рўз саррофињои Берлин 1 доллари амрикоиро бо нархи 4 триллион марка мехариданд.
15.11.1982. Маросифи дафни котиби генералии ЊКИШ, Леонид Брежнев дар Майдони Сурхи Маскав. Ваќте љасадро ба ќабр мегузоштанд, тобут аз бандњо канда шуд ва якбора ба замин уфтод. Ў яке аз 10 нафар аз роњбарияти олирутбаи шўравї буд, ки номаш дар ќатори санги хороии девори Кремлин дарљ шуд.
16.11.1921.Дар Русияи Шўравї Бонки давлатии РСФСР ба кор сар кард. Амалиёти пулї тариќи њамин бонк анљом дода мешуданд.
16.11.1922.Њукумати болшевикї, албатта бо дархости мардум 1 идда аз намояндагони ќишри зиёиро аз СССР табъид ва намояндагони ин ќишрро бо киштии мусофирбари «Пруссия» аз Русияи шўравї хориљ карданд.
16.11.1933.СССР бо ИМА муносибати дипломатиро барќарор кард.
16.11.1938.Дар СССР Кумитаи умумииттињодии корњои тарбияи љисмонї ва спорт бо фармони худ самборо “аз љињати гуногуншаклии усулњо ва ањамияти дифої» навъи спорти бисёр боарзиш номида, ин рўзро рўзи таваллуди расмии ин навъи гўштин мењисобанд.
17.11.1919.Бо ќарори Шўрои Инќилобии РСФСР Корпуси саворавї унтер-афсари собиќ Семен Буденный ба Армияи якуми савора табдил дода шуд. Армияи якуми савора, ки бештар аз казакњои болшевикшуда таркиб ёфта буд, дар ѓалабаи болшевикон наќши муњим гузошт.
17.11.1923.Дар њайъати НКВД хадамоти нозирони минтаќавии милитсия таъсис ёфт.
17.11.1938. Дар СССР ШКХ ва Бюрои сиёсї ќарор «Бобати боздошт, назорати прокурорї ва бурдани тафтишот»-ро ќабул кард. Тибќи он, тамоми гурўњњои дугона ва сегонаи ѓайрисудї дар кишвар барњам дода шуда, боздошти афрод танњо бо ќарори суд ё иљозаи прокурор меанљомид.
17.11.1941.Дар СССР Фармони №0428-и Ќароргоњи Сарфармондењ содир шуд, ки дар он гуфта мешуд: «Тамоми нуќоти ањолинишин дар аќибгоњи артиши немисї бояд яксара хароб ва сўзонида шаванд».
18.11.1956.Котиби аввали ЊКИШ Н.Хрушев њини ќабули кормандони хадамоти дипломатии ИМА дар суханрониаш ба онњо гуфт: «Мо шуморо мегўронем!»
8.11.1917. Шӯриши болшевикон дар Маскав. Баъди пирӯзӣ дар Петроград болшевикон дар Маскав алайҳи нерӯҳои ҳукуматӣ шӯриш карданд ва баъди задухӯрдҳои шадид тавонистанд пойтахти дуввуми кишварро низ ба тасарруфи худ дароранд.
8.11.1920. Артиши Сурх истеҳкомҳои Перекопро ишғол намуданд. Перекоп охирин садд дар роҳи ишғоли Қрим ба шумор мерафт. Ин нимҷазира охирин такягоҳи генерал Врангел ва нерӯҳояш буда, баъди ишғоли он сафедҳо ба пуррагӣ торумор гардиданд.
8.11.1943. Дар СССР ордени ҳарбии Ғалаба ва ордени Шарафи седараҷаӣ таъсис дода шуданд.
9.11.1923. Фюрери олмонӣ Адолф Гитлер баъди пивонӯшӣ дар пивохонаҳои Мюнхен нерӯҳои худро ба майдони марказии ин шаҳр баровард ва кӯшиш кард, ки ҳукуматро дар Мюнхен ғасб намояд. Аммо низомиёни олмонӣ садди роҳи фашистон шуда, шӯриши нозиҳоро пароканда карданд. Худи Гитлер ва Геринг дар рафти ин шӯриш ҷароҳат бардоштанд.
9.11.1940. Дар макотиби миёнаи Иттиҳоди Шӯравӣ омӯзиши ҳатмии забонҳои хориҷӣ ҷорӣ карда шуд.
9.11.1989. Оғози шикасти девори Берлин. Дарозии девори Берлин 45 км-ро ташкил медод ва дар ҷамъ девор миёни Олмони шарқӣ ва Ғарбӣ 120 км дарозӣ дошт.
10.11.1917. Дар Русияи Шӯравӣ бо қарори комиссариати корҳои дохилӣ, ниҳоди милиса расман таъсис дода шуд.
10.11.1961. Сталинград ба Волгоград тағйири ном кард. Номи қадимаи ин шаҳр Царицин буд ва ҳангоми номгузорӣ аз он дигар касе ёд накард, аммо номи Сталинград ба хотири муҳорибаи шадиди ҶБВ барои ҳамеша дар таърих боқӣ монд.
10.11.1982. Леонид Илич Брежнев-котиби генералии ҲКИШ аз олам чашм пӯшид. Брежнев аз соли 1964 то соли 1982 ба Иттиҳоди Шӯравӣ роҳбарӣ кард.
12.11.1970. Дар Покистон боди тунд, ки суръаташ ба 240 км дар соат мерасид ва мавҷи баландиаш 15 метр, сабаби марги 150.000 одам шуд. Тибқи баъзе маълумотҳо, теъдоди қурбониёни ин фоҷеъа 300-400 ҳазор нафарро ташкил намуд ва ин фоҷеъа бузургтарин офати табиии қарни ХХ шинохта шудааст.
12.11.1982. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ Юрий Андропов ба ҳайси котиби генералии Ҳизби Коммунисти Иттиҳоди Шӯравӣ интихоб гардид.
1.11.1952. ИМА аввалин санҷиши бомбаи гидрогении худро дар ҷазираҳои Маршалл (Уқёнуси Ором) баргузор намуд. Иқтидори ин таркиш 10,4 мегатоннро ташкил дод ва ҷазираи Элуджлабро ба пуррагӣ хароб кард. Ин бомб 800 маротиба пурзӯртар аз бомбаи болои Хиросима партобшуда буд.
1.11.1977. Дар СССР тайёраи мусофирбари ТУ-144 ба истифода дода шуд. Аввалин парвози ин тайёра бо хатсайри Маскав-Алмаато ба вуқӯъ пайваст.
1.11.1990. Дар СССР қурби тиҷории рубл ҷорӣ карда шуд. Тибқи ин қурб 1 доллари ИМА 1 рублу 80 тин нархгузорӣ гардид.
2.11.1938. Дар СССР барои аввалин бор ба занҳо унвони Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ дода шуд. Ин занҳо ҳавонавардон Валентина Гризодубова, Полина Осипенко ва Марина Раскова гардиданд.
3.11.1931. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ, дар назди КМ ВКП(б) Институти марксизм-ленинизм таъсис дода шуд. Ин муассиса дар собиқ Иттиҳод яке аз бонуфузтарин ва бойтарин муассисаҳои илмӣ буд.
4.11.1946. Дар пойтахти Фаронса-шаҳри Порис, СММ оид ба масоили маориф, илм ва фарҳанг - ЮНЕСКОро таъсис дод.
4.11.1956. Вуруди Артиши шӯравӣ ба Венгрия. Дар Венгрия ҳукумати Имре Над зидди сиёсатҳои СССР садо баланд кард ва дар Маскав қарор доданд, бо нерӯи ҳарбӣ венгерҳоро ба итоат дароранд. Дар натиҷа Имре дар сафоратхонаи Югославия паноҳ бурд ва дар кишвар ҳукумати инқилобии коргарӣ-деҳқонӣ бо сарварии Янош Кадар созмон дода шуд.
5.11.1929. Дар СССР ташкилоти сайёҳии Интурист таъсис ёфт. Интурист дар собиқ Иттиҳод ягона ташкилоте буд, ки бо масоили сайёҳони хориҷӣ сару кор дошт.
6.11.1917. Дар Петроград дастаҳои Гвардияи Сурх бо кӯмаки аскарони гарнизони шаҳрӣ, ки ба сӯи болшевикон гузашта буданд, аз номи Шӯрои Петроград пулҳо аз болои Нева, почта, телеграф ва истгоҳҳои роҳи оҳанро ба тасарруф дароварданд. Ин амалкард оғози шӯриши мусаллаҳона алайҳи Ҳукумати Муваққат гардид.
24.10.1939. СССР ва Олмон созишномаи ҳамкории иқтисодиро ба имзо расониданд. Тибқи он СССР ба Олмон ғалладона ва нафт интиқол медод ва дар иваз немисҳо технологияҳои муосирро ба СССР медоданд. Иттиҳоди Шӯравӣ то охирин лаҳзаҳо ба ин созишнома амал кард ва охирин қатораи ғалла ва нафт рӯзи 22.06.1941, дар рӯзи оғози ҶБВ ба Олмон интиқол дода шуд.
24.10.1941.Артиши олмонӣ дар рафти ҶБВ 3-умин маркази интустриалии СССР-шаҳри Харковро тасарруф намуд.
25.10.1922. Соати 4 баъд аз зуҳр нерӯҳои Артиши Халқӣ-инқилобии ҷумҳурии Шарқи Дур бо сарварии Иаким Убаревич ба Владивосток ворид шуданд. Худи ҳамин рӯз, охирин дастаҳои артиши японӣ Русияи Шӯравиро тарк карданд ва ҷанги шаҳрвандӣ дар кишвар ба поён расид.
25.10.1929. Оғози буҳрони умумиҷаҳонии иқтисодӣ. Он яке аз бузургтарин буҳронҳои иқтисодӣ дар ҷаҳон аст ва аз с.1929 то с.1933 идома дошт. Буҳрон ба тамоми кишварҳои ғарбӣ таъсири манфӣ гузошт.
25.10.1962. Дар рафти буҳрони Кариб сафири ИМА дар СММ Эдлай Стивенсон аксҳои мушакҳои шӯравиро дар Куба ба намоиш гузошт. Баъди ин Никита Хрушев ваъда дод, ки мушакҳоро аз Куба берун мекунад, ба шарте ки ИМА аз тарҳи ҳуҷум ба Куба даст бардорад.
26.10.1932. Роҳбари Шӯравӣ Иосиф Сталин дар як баромади худ нависандагонро «муҳандисони рӯҳи одамӣ» таъбир кард.
26.10.1976.Дар Иттиҳоди Шӯравӣ қарори КМ ва Шӯрои Вазирон оид ба чораҳо барои афзоиши истеҳсоли моҳӣ ва маҳсулоти моҳигӣ ба тасвиб расид. Дар нуқтаҳои савдои ҷамъиятӣ рӯзи панҷшанбе, рӯзи ғизоҳои моҳигӣ ҷорӣ карда шуд.
27.10.1962. Дар рафти буҳрони Кариб тайёраи ҷосусии ИМА U-2 дар фазои ҳавоии Куба бо мушаки шӯравӣ зада афтонида шуд. Сарнишини тайёра Рудолф Андерсон ба ҳалокат расид. Ин рӯз дар таърихи муосир чун «Шанбеи сиёҳ» маъруф аст ва муаррихон чунин мешуморанд, ки дар ин рӯз ҷаҳон дар арафаи ҷанги атомии ҷаҳонӣ қарор дошт.
27.10.1990.Дар РСС Қирғизистон Аскар Акаев президенти кишвар интихоб шуд.
17.10.1991. Дар СССР оператори ГласНет, аввалин шабакаи дастрасӣ ба Интернет ба фаъолият шурӯъ кард.
18.10.1920. Аз 18 то 21 октябр дар бинои Хонаи матбуоти Маскав якумин Анҷумани нависандагони пролетарӣ оғоз шуд. Дар он Оинномаи Иттифоқи умумирусиягии нависандагони пролетарӣ қабул карда шуд ва Иттифоқи нависандагони пролетарӣ созмон ёфт.
18.10.1918. Дар РСФС Декрети таъсиси ҷумҳурии мухтори Қрим дар ҳайъати РСФСР ба тасвиб расид. С.1954 мухторияти Қрим барҳам дода шуд ва Қрим ба вилоят табдил ёфт. С.1954 бошад Никита Хрушев ин вилоятро ба РСС Украина ҳадя намуд.
18.10.1929. Нахустин парвози тайёраи мусофирбари «К-5», ки онро муҳандис К.А.Калинин тарроҳӣ намуд. «К-5» аввалин тайёраи шӯравӣ шуд, ки бо теъдоди зиёд сохта мешуд. Он то с.1940 асоситарин тайёраи мусофиркаши Аэрофлот ба шумор мерафт.
18.10.1941. Дар пойтахти Япония-шаҳри Токио яке аз маъруфтан ҷосусони шӯравӣ Зихард Зорге (Рамзай) ба ҳабс гирифта шуд. Ӯ аз зумраи ҷосусони дараҷаи аввали шӯравӣ маҳсуб меёфт, ҳатто рӯзи дақиқи ҳуҷуми Гитлерро ба СССР хабар дода буд.
18.10.1991. Дар СССР охирин нишасти Раёсати Шӯрои Олии СССР доир шуд.
19.10.1918.Дар Русияи Шӯравӣ Коммунаи меҳнатии немисҳо таъсис дода шуд. Ин коммуна баъди 5 сол ба Ҷумҳурии мухтори немисҳои Поволже табдил дода шуд ва с.1941, баъди ҳуҷуми немисҳо ба СССР дубора барҳам дода шуд.
19.10.1956.СССР бо Япония эъломияи муштаракро ба имзо расониданд, ки тибқи он ҳар 2 кишвар аз ҳолати ҷангӣ берун омада, равобити дипломатиро барқарор мекарданд. Тибқи эъломия СССР ӯҳдадор шуд, баъди имзои созишномаи сулҳ 2 ҷазираи Курил-Хабомаи ва Шикотанро ба Япония баргардонад. Аммо ин созишномаи сулҳ ба имзо нарасид.
20.10.1929.Дар СССР КМ ВКП(б) расман коллективикунонии оммавиро эълон кард.
21.10.1948. Иттиҳоди Шӯравӣ ба СММ пешниҳод кард, ки тамоми силоҳи атомӣ дар курраи Замин нест карда шавад. Аммо СММ таклифи СССРро рад намуд.
21.10.1968.Дар Тошканд аввалин Ҷашнвораи синамоии кишварҳои Осиё, Африқо ва Амрикои Ҷанубӣ ифтитоҳ ёфт.
21.10.1980.Дар пленуми КМ ҲКИШ Михаил Горбачев котиби аввалин ҳизбии ш.Ставропол аъзои Бюрои Сиёсӣ интихоб шуд.
10.10.1919.Антанта ва ИМА муҳосираи иқтисодии Русияи Шӯравиро эълон намуданд.
11.10.1922. Дар Русияи Шӯравӣ бо Декрети ШКХ воҳиди нави пулӣ - червонетс роҳандозӣ гардид.
11.10.1931. Дар СССР бо қарори ҳукумат савдои хусусӣ комилан манъ карда шуд ва савдогарӣ дар аввалин кишвари Шӯроҳо як кори зишт таъбир мешуд.
11.10.1961. Дар полигони Семипалатинскийи РСС Қазоқистон аввалин озмоиши зеризаминии бомбаи атомӣ анҷом дода шуд.
12.10.1924. Дар ҳайати Ҷумҳурии Шӯравии Украина Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Молдавия таъсис дода шуд.
12.10.1958. Дар маҷаллаи «Ватандӯсти Шӯравӣ» (“Советский патриот”) бори аввал шиори «Нақшаҳои ҳизб - нақшаҳои халқ» роҳандозӣ шуд.
12.10.1960.Дар ассамблеяи 15-и СММ роҳбари СССР Н.Хрушёв бо кафши худ минбарро кӯфта, таҳдид кард, ки «модари Кузка»-ро ба «Ғарби пӯсида» нишон медиҳад.
13.10.1921. Имзои созишномаи Карск. Ин созишномаи дӯстӣ бо миёнаравии РСФСР миёни Ҷамоҳири Шӯравии Арманистон, Озарбойҷон ва Гурҷистон бо Туркия ба имзо расид.
14.10.1962.Тайёраи ҷосусии ИМА дар ҳудуди Куба мушакҳои шӯравиро ошкор намуд. Маҳз бо ин ошкоршавӣ буҳрони Кариб оғоз гардид.
14.10.1964.Дар СССР Леонид Брежнев котиби генералии КМ ҲКИШ ва роҳбари кишвар интихоб гардид. Ӯ дар ин маснад Хрушёвро иваз кард.
15.10.1964.Дар СССР бузургтарин хатти интиқоли нафт бо номи «Дӯстӣ» (“Дружба”) ифтитоҳ ёфт, ки нафти Сибири Ғарбиро ба Аврупо интиқол медод.
15.10.1970.Якумин ҳолати рабудани тайёра дар СССР, ки ба шакли густарда миёни ҷомеъа ошкор шуд. Падару писар Бразинскасҳо тайёраи «Аэрофлот» Ан-24 ро, ки дар хатсайри Сухумӣ-Батумӣ парвоз мекард, рабуданд. Ҷинояткорон ҳамроҳи парвоз (бортправодница) Надежна Курченкоро ба қатл расонида, тайёраро маҷбур карданд, ки дар ш.Трабзони Туркия ба замин фарояд.
15.10.1990. Роҳбари СССР Михаил Горбачев барои саҳми арзанда гузоштанаш дар кам кардани таниши умумиҷаҳонӣ ва пиёдасозии сиёсати ошкорбаёнӣ бо ҷоизаи Нобел мукофотонида шуд.
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
- Деваштич: об нест, барқ проблема, картошка сӯхт... Назар
- Асрори мадрасаи Хоҷа Сарбоз Назар
- “Стратегияи давлатии муқовимат ба коррупсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030” Назар
- Резаахбор Назар
- Бародар қарори судро иҷро намекунад… Назар
- Таъминот кори мактаб нест Назар
- Абуҳанифа: таоруфи миллӣ ва Ислом Назар
- Беадолатӣ дар футболи тоҷик Назар
- Редаксия супориш дод: Чилучорчашма рав! Назар
- «Мардон» - мушкили №1 дар Душанбе Назар
- Дар як сатр Назар
- Адвокати хайрхоҳ меҷӯям… Назар
