Аз фаъолияти разведкачии СССР Геворк Вартанян

 «Сталин дар ҳила аз мо ҳилагартар баромад ва ин муҳорибаро бурд»  Уинстон ЧЕРЧИЛЛ, Сарвазири Англия

 Дебоча

Моҳи майи соли равон дар Коммунарка, ҳудуди мактаби ҳамноми қаҳрамон,  дар шаҳри Москваи Федератсияи Россия муҷассамаи барқади разведкачии маъруф, Қаҳрамони Иттифоқи Советӣ Геворк Вартанян қомат афрошт. Аксар нафарон дар хусуси шахсияти ин қаҳрамон маълумоти кофӣ надоранд. Он бесабаб ҳам нест, зеро танҳо солҳои ахири фурӯпошии Иттиҳоди Шуравӣ аз парвандаи қаҳрамон муҳри комилан махфӣ бардошта шуд. Ва он ҳам танҳо аз як ҳиссаи хидмати «Амир» - Геворк Вартанян дар давраи Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941 – 1945 дар Эрон аст. Боқӣ, фаъолияти иктишофгари машҳур ҳоло ҳам махфист.

 Амалиёт

25 августи соли 1941, неруҳои шуравӣ ва англисҳо амалиёти якҷояи ҳарбӣ гузаронданд. Ду армияи советӣ ба хоки Эрон даромада, музофоти шимолиро ишғол кард, артиши англис аз самти ҷанубӣ – ғарбӣ даромад ва онҳо бе ягон талафот 17 сентябри соли 1941 дар пойтахти Эрон – шаҳри Теҳрон бо ҳам вохӯрданд.

Соли 1942 ду бандари Эронро амрикоиҳо ба даст оварданд.

 Сабаб

Сабабҳои ба Эрон лашкар кашидани иттифоқчиён ба чанд боис буданд:

Якум – ҳукумати Эрон ба Гитлер ҳусни таваҷҷуҳ дошт ва мумкин буд, аз ақибгоҳ ба СССР зарба занад.

Дувум – дар Эрон ҷосусони зиёди фашистон амал мекарданд, ки ин барои СССР хавфи калон дошт.

Савум – Эрон барои интиқоли борҳои ҳарбии амрикоӣ ба СССР кишвари басо қулай буд.

Дере нагузашта Эрон ба иттиҳоди неруҳои зиддифашистӣ ҳамроҳ шуд. Қатъи назар ба ин ҷосусони Канарис ва Шелленберг (Германия) дар ин кишвар фаъол буданд ва муҳорибаи байни ҷосусони мамлакатҳои зиёди ҳавасмад то охири ҷанг идома ёфт.

 Конфронси Теҳрон

Тирамоҳи соли 1943 иттифоқчиён қарор карданд, ки дар Теҳрон конфронси роҳбарони се давлат – СССР, ИМА, Англия – Сталин, Рузвелт ва Черчиллро созмон диҳанд.