«Девон»-и Ашӯр Сафар-Шоири халқии Тоҷикистон, барандаи Ҷоизаи давлатии ба номи устод А.Рӯдакӣ, дар ҳаҷми 968 саҳифа (нархаш 100 сомонӣ) омода ба нашр аст, лек ку сахимарди Тоҷике, ки чопи онро ба зимма бигирад?
«Девон»-и устод зери таҳрир ва тартиби фарзанди муаллиф, шоир Гурез Сафар, бо сарсухани адабиётшиноси маъруфи Тоҷик, раҳматӣ Худоӣ Шариф ва охирсухани адиби мумтози Тоҷик-Абдулҳамиди Самад мураттаб гардидааст.
Шодравон Ашӯр Сафар дар адабиёти Шӯравии Тоҷик ва ҳам майдони шеъру адаби даврони соҳибистиқлолии Тоҷикистон доди сухан додаву бештар аз ҳама хоҳони сулҳу қатъи ҷанги граждании Тоҷикистон буд, ки ҳатто бо сиришки қаламу хуни дил ин ғазали ҷигариро дар соли 1992 суруда:
1 бори дигар ханда ба лаб мешуда бошад,
Дар кишвари ғам базми тараб мешуда бошад?
Дар кашмакаши рӯзи фурӯзону шаби тор,
Помоли фано зулмати шаб мешуда бошад?
Фарзанд, ки бар ҷони падар теғ кашида,
Бишкастагари теғи ғазаб мешуда бошад?
Бар куштани фарзанд падар низ кашад теғ,
Дар байн суоле зи насаб мешуда бошад?
Дар ларза бадан аз асари таб шуда бисёр,
Нобуд чунин ларзаву таб мешуда бошад?
Аз дидаи дар гиря бувад хоб фирорӣ,
Меҳмон ба дари дида ғанаб мешуда бошад?
Кӣ кард ҷафо бешу кӣ овард бало пеш,
Бо ченаки таърих ваҷаб мешуда бошад?
Бар ҷои ҳамин мамлакати сулҳҷудоям,
1 мамлакати сулҳталаб мешуда бошад?
Илҳоми гурезанда садо дод зи дурӣ:
Рози ту ба ин бахт сабаб мешуда бошад?
(с.1992)
Девон мураттаб аз ашъори беҳинии Ашӯр Сафар аст, ки сар аз солҳои 1950 суруда шудаанд. Чу муште аз хирвор чанде пешкаши хонанда мегарад. Мо Метавонем!
Нигоре рӯзе аз наздам гузар кард,
Каме истода бар ман 1 назар кард.
Ба чашмони сиёҳаш чашмакам зад,
Табассум бар лабони чун шакар кард.
Ба ман ҳарфе нагуфту рафт лекин,
Диламро бурду фикрамро дигар кард.
Хаёли чашму рӯи нозанинаш,
Маро бетоқати шому саҳар кард.
Ба ёди ӯ нишаста шеър гуфтам,
Ба ёди ӯ, ки табъам шуълавар кард.
Чӣ хуш, ишқам чу ишқи ин диёрам.
Маро эҷодкору боҳунар кард.
(с.1956)
***
Дили аз ғам сияҳ дорем имрӯз,
Басо ҳоли табаҳ дорем имрӯз.
Тани дар лаҳза аз боди ҳаводис,
Чу 1 тори гияҳ дорем имрӯз.
Бародаркушта хонад даҳр моро,
Ҳама бори гунаҳ дорем имрӯз.
Ба роҳе рӯ ба рӯ оем, аз шарм
Зи ҳам рӯро панаҳ дорем имрӯз.
Ба ҳам чун гӯсфанди теғхӯрда,
Ба ҳайронӣ нигаҳ дорем имрӯз.
Зи ҷанги худкушӣ ногашта кам не,
2 чашми тар ба раҳ дорем имрӯз.
Чу нуре аз даре бояд ҷаҳида,
Гиребони шабаҳ дорем имрӯз.
(с.1993)