Сабабҳои муҳориба
11.07.1941 дар фронти ғарбии СССР муҳорибаи таърихӣ барои пойтахти РСС Украина оғоз шуд. Он яке аз задухӯрдҳои шадид ва калони ҶБВ дар моҳҳои июл-сентябри с.1941 аст. Ба нерӯҳои олмонӣ дар ин ҳарб фелдмаршал Рунштедт сарварӣ мекард ва фармондеҳии нерӯҳои Артиши Сурхро маршал Будёный ба уҳда дошт. Дар оғоз теъдоди нерӯҳои ҳар 2 тараф қариб баробар буданд, аммо немисҳо аз лиҳози техникӣ бар Артиши Сурх бартарӣ доштанд. То нимаи тобистони с.1941 немисҳо тавонистанд манотиқи Смоленскро ишғол кунанд ва Фюрер қарор дод, ҳуҷумро тавре идома диҳад, то ба таъбире "по пути" манотиқи Украина ва Ленинградро низ ишғол кунад. Мақсади асосии немисҳо дар амалиёти Киев нагузоштани ақибнишинии нерӯҳои Артиши Сурх ба манотиқи ғарбии СССР буд. Аслан тибқи нақшаи Барбаросса Гитлер ният дошт тадриҷан, бо ҳуҷуми ҳамзамон аз чанд самт ҳудуди СССРро ишғол кунад. Немисҳо ният доштанд, дар натиҷа Маскавро ба иҳота гиранду фармондеҳии нерӯҳои шӯравиро водор ба таслим кунанд. Вазифаи Артиши Сурх бошад дар ин ҷанг аз он иборат буд, ки нагузоранд немисҳо ба самти Маскав бароянд ва то пойтахт бирасанд.
13.07.1930 дар Уругвай аввалин Ҷоми ҷаҳонии футбол баргузор шуд. Албатта баъзе машруъияти ин мусобиқаро тайид намекунанд, чун дар ин чемпионат танҳо 13 дастаи яккачин ширкат варзиданд. Бо вуҷуди ин, ҷоми ҷаҳонии Уругвай аввалин мусобиқае гардид, ки дар арсаи байналмилалӣ футболро муаррифӣ кард
Бозии англисӣ
Футбол чун бозӣ бори аввал дар ҷазираи Бритониё арзи вуҷуд пайдо кард. Дар оғоз он танҳо ҷанбаи ҳаваскорона дошт ва берун аз Англия доир намешуд. Якумин бозии байналмилалии футбол с.1872 дар Англия доир шуд. Дар бозӣ дастаҳои яккачини Англия ва Шотландия бо ҳам қувва озмуданд. Дар оғози қарни ХХ бошад футбол аллакай маъруфияти бештар пайдо карда, дар саросари дунё ассотсиатсияҳои миллии ин навъи варзиш қомат афрохтанд. Майи с.1904 аввалин бозии футбол берун аз Бритониё доир шуд. Дар пойтахти Фаронса, шаҳри Париж дастаҳои яккачини Фаронса ва Белжик бо ҳам бозӣ карданд. Ин сабаб шуд, ки дар Париж Федератсияи ҷаҳонии футбол (ФИФА) таъсис дода шавад. Расман ФИФА аз 22.05.1904 ба кори худ сар кард.
Ҳарби Смоленск яке аз муҳимтарин ҷангҳои ҶБВ дар с.1941 буда, аз 10 июл то 10.09.1941 идома дошт. Задухӯрдҳо дар фронти 600-650 км ба вуқуъ пайваста, дар онҳо аз ҷониби СССР нерӯҳои 4 фронт (Фронтҳои Ғарбӣ, Марказӣ, Захиравӣ ва фронти Брянск) ва аз ҷониби немисҳо нерӯҳои артиши гурӯҳи "Марказ", қисмате аз нерӯҳои гурӯҳи "Шимол" ширкат карданд. Он инчунин яке аз хунинтарин даргириҳои ҶБВ аст ва талафоти Артиши Сурх дар он беш аз 700.000 нафарро ташкил намуд. Июли с.1941 фармондеҳии олмонӣ артиши худро вазифадор кард, то нерӯҳои шӯравиро дар соҳилҳои Двингаи Ғарбӣ ва Днепр муҳосира ва шаҳрҳои Витебск, Оршаву Смоленскро ишғол кунад. Ба ин васила роҳ ба сӯи Маскав боз мешуд. Ба артиши олмонӣ дар ин муҳориба фелдмаршал фон Бок фармондеҳӣ мекард. Фармондеҳии шӯравӣ аз ин нақшаҳои немисҳо огоҳ шуд ва ният дошт немисҳоро дар ин самт торумор карда, пешравиашонро сӯи пойтахти кишвар боз дорад. Гурӯҳи тонкии Гот ва Гудериан 10 июл бе кӯмаки нерӯҳои пиёданизом ҳуҷумро оғоз ва дар муддати кӯтоҳ Оршаю Кричевро тасарруф намуда, 16 июл ба Смоленск ворид шуданд. Аммо Артиши Сурх 21 июл ба ҳуҷуми ҷавобӣ гузашта, тавонист Смоленскро пас бигирад. Задухӯрд ранги тӯлонӣ гирифт. 8 август немисҳо дубора Смоленскро тасарруф намуданд.
Умед ба палангу юзпаланг
Муҳорибаи Курск 5.07.1943 оғоз шуда, то 23 август идома ёфт. Он дар таърихнигории шӯравӣ “муҳорибае, ки ба куллӣ вазъияти ҷангро тағйир дод”, ном мебаранд. Задухӯрди Курск дар ҳақиқат як муҳорибаи бузург ба шумор меравад. Аз ҳар 2 тараф дар он 4 млн. аскар, 69.000 тӯп, 13.000 тонк ва 12.000 тайёра ширкат варзиданд. Ба андешаи муаррихони немис, тобистони с.1943 ба Адолф Гитлер бори охирин муяссар шуд, дар Фронти шарқӣ ҳамаи нерӯҳояшро дар 1 мушти зарбазан ҷамъ орад. Он шабу рӯз дар ғарби Рейхи 3 авзоъ муташанниҷ шуд. Нерӯҳои олмонӣ дар Африқои шимолӣ чун ҳеҷ кумаке аз Олмон намеёфтанд, тобистони с.1943 ба амрикоиҳо таслим шуданд ва нерӯҳои амрикоӣ-инглисӣ ба Итолиё таҳдид мекарданд. Сабаби дигаре низ вуҷуд дошт ва Гитлерро бисёр хавотир карда буд. Баъд аз пирӯзӣ дар Сталинград, Артиши Сурх нерӯи азиме пайдо карда буд ва Сталин ба ҳуҷуми навбатӣ тайёрӣ медид. Тибқи маълумоти немисҳо ин ҳуҷум маҳз дар наздикиҳои Курск бояд сар мешуд. Гитлер метарсид, ки ҳуҷуми ногаҳонии Артиши Сурх метавонад мисли тарма ҳама чизро аз сари роҳаш бардорад. Лиҳозо, дар Берлин қарор доданд, барои пешгирии ин ҳуҷум худашон амалиёти таҳоҷумӣ гузаронанд ва аввалин шуда, зарба зананд.
Конфронси XIX-уми ҲКИШ аз 28 июн то 1.07.1988 дар пойтахти аввалин кишвари шӯроҳо-шаҳри Маскав баргузор гардид ва онро метавон мехи аввал ба тобути СССР унвон намуд. Конфронсро худи Михаил Сергеевич Горбачёв-Котиби генералии Иттиҳоди Шӯравӣ ифтитоҳ бахшида, бо маърӯзаи дуру дароз дар назди ҳозирин баромад кард.
Пленум ва "бозсозӣ"
11.03.1985 Михаил Горбачёв котиби аввали КМ ҲКИШ интихоб гардид. Баъди омадан ба сари қудрат ислоҳоти тозаеро оғоз намуд, ки асоситарин шиорҳояш бозсозӣ, ошкорбаёнӣ ва суръатбахшӣ гардиданд. 23.04.1985 дар Пленуми навбатии КМ ҲКИШ аз нақшаи ислоҳоти худ аъзои дигари ҳизбро огоҳ намуд. Маҳз дар ин Пленум бори аввал истилоҳи “бозсозӣ”-ро ба забон овард. Ҳамчунин дар Анҷумани ХХVII-уми ҲК, ки феврали с.1986 доир шуд, истилоҳи дигари маъруфи худ-“ошкорбаёнӣ”-ро эълон кард. Январи с.1987 ӯ дар пленуми дигари ҳизбӣ 5 самти асосии ислоҳотро дар соҳаи сиёсии давлат матраҳ намуд. Онҳо иборат буданд аз: 1.Табдил додани ҲКИШ аз сохтори давлатӣ ба ҳизби сиёсии воқеӣ; 2.Бештар кардани озодиҳои демократӣ дар дохили ҳизб; 3.Ширкати номзадҳои ғайриҳизбӣ дар интихобот;
Вақте Барбаросса бармехезад дунё дам фурӯ мебандад ва сукут мекунад.
Адолф Гитлер
Амалиёти «Барбаросса» (ба хотири императори олмониҳо-Фридрих Барбаросса) номгузорӣ шудааст. Ин амалиёт маҳз чунин унвонро гирифт, ки бо он Германияи фашистӣ чун одати ҳамешагӣ бе эълони ҷанг ба СССР дарафтод. Ба нақшагирии амалиёт 21.07.1940 оғоз шуд. Нақшаи амалиёт, ки зери роҳбарии генерал-Ф.Паулюс кашида шуда буд, 18.12.1940 бо дерективаи №21-и Сарфармондеҳи қувваҳои мусаллаҳи Олмон (Вермахт) тасдиқ шуд. Умуман, қарори ҳамла ба СССР ва нақшаи умумии амалиёти ояндаро Гитлер баъд аз ғалаба бар Фаронса 31.07.1940 ба генералҳои худ гуфт: «Умеди Англия танҳо Россия ва Америка аст. Агар умед ба Россия барбод биравад Америка низ аз Англия даст мекашад чун торумори Россия ба пурзӯршавии Япония дар Шарқи дур меоварад. Агар Россия торумор гардад Англия охирин умеди худро аз даст медиҳад. Он вақт дар Аврупо ва дар Балкан мо ҳукмронӣ хоҳем кард. Пас Россия бояд аз байн бурда шавад. Вақти амалиёт-баҳори соли 1941. Ҳар чӣ зудтар мо Россияро торумор кунем беҳтар аст.
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
- Деваштич: об нест, барқ проблема, картошка сӯхт... Назар
- Асрори мадрасаи Хоҷа Сарбоз Назар
- “Стратегияи давлатии муқовимат ба коррупсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030” Назар
- Резаахбор Назар
- Бародар қарори судро иҷро намекунад… Назар
- Таъминот кори мактаб нест Назар
- Абуҳанифа: таоруфи миллӣ ва Ислом Назар
- Беадолатӣ дар футболи тоҷик Назар
- Редаксия супориш дод: Чилучорчашма рав! Назар
- «Мардон» - мушкили №1 дар Душанбе Назар
- Дар як сатр Назар
- Адвокати хайрхоҳ меҷӯям… Назар
