Барои аввалин бор шахси аввали ИМА алайҳи ҳаракати ҷаҳонишавӣ (глобализм) қиём кард ва сиёсати дарунгароёнаро пеша сохт. Яке аз ихтилофоти шадиди Трамп бо сиёсати президентҳои қаблӣ, масъалаи НАТО буд. Трамп муътақид буд, ки НАТО як ниҳоди комилан бефоида аст ва нигаҳдории он, харҷи зиёдатист. Трамп маблағгузории ин созмонро коҳиш дод ва НАТО дар як ҳолати шок қарор дошт. Аммо бо омадани Байден вазъият комилан дигаргун мешавад.
Ҷо Байден яке аз ҳомиёни ҳаракати ҷаҳонишавӣ ё ҳамон глобализм мебошад ва сиёсати ИМА-ро дубора ба ин самт бармегардонад. Байден аллакай иброз намуд, ки Вашингтон бо Бруссел муносибати танготанг ба роҳ хоҳад монд ва масоили Русияро низ танҳо дар чаҳорчӯби НАТО ҳаллу фасл хоҳад кард. Чанде қабл, ӯ хитоб ба Русия гуфта буд: “Ба корҳои мо дахолат накунед ва ба НАТО ҳам дахолат накунед”. Яке дигар аз мухолифатҳои Трамп бо Паймони Париж буд ва президенти вақти ИМА расман бо як лағад аз ин муоиҳида берун омад, аммо Байден ба гуфти коршиносон, аллакай ваъдаи бозгардонии ИМА-ро ба муоҳидаи Париж додааст ва дар ин самт низ ИМА ба сиёсати қаблии худ боз мегардад.
“Саги зард бародари шағол”
Оё бо ивазшавии президенти ИМА чизе дар ҷаҳон тағйир мекунад? Кайҳо бар касе пӯшида нест, ки дар ИМА шахси раисиҷумҳур нақши калидӣ дар сиёсат намебозад ва ин кишвар тавассути чанд хонаводаи яҳудиву англосокс идора мешавад. Пас будани Трамп ё омадани Байден чизеро ба куллӣ тағйир нахоҳад дод. Ба таъбире “саги зард бародари шағол” Бо вуҷуди ин, президентии Трампро мешавад як истисно номид. Омадани Трампро касе дар ИМА интизор надошт. Аслан пирӯзии хонум Клинтонроо ҳама пешгӯӣ мекарданд, чун Трамп бар аллайҳи ҷаҳонишавӣ овоз баланд карда буд ва инро касе ба ӯ намебахшид. АммоТрамп президент шуд ва дар таърихи ИМА президенти хеле муваффақ ҳам буд, чун бар тибқи тамоми ваъдаҳояш амал кард. Ба яҳудиҳо ваъда дод, Байтулмуқаддасро ба расмият пойтахти Исроил мешиносад ва сафорати ИМА-ро ба он ҷо мебарад ва балландиҳои Ҷавлонро ҳам, ки замини Сурия аст, расман моли Исроил эълон мекунад. Ҳамаро кард. Ҳеҷ кадом аз президентҳои қаблӣ ҷуръат накарданд сафорати ИМА-ро ба Байтуллмуқдас кучонанд, аммо Трамп ин корро кард.
Трамп дар интихообот ваъда дода буд, ки сафи бекориро дар ИМА коҳиш медиҳад ва сарҳади Мексикаро девор мебандад. Трамп ҳам бекориро коҳиш дод ва ҳам сарҳади Мексикаро девор кашид. Аз арабҳо пули ҳангуфте гирифт ва ба иқтисоди ИМА ворид кард. Бо ин вуҷуд, ҷараёни ҷаҳонишавӣ бар ӯ пирӯз шуд. Ҷо Байден дар ин бозӣ як муҳраи кӯтоҳмуддат аст ва синну солаш ҳам ба ин матлаб гувоҳӣ медиҳад. Аммо 4 соли оянда, Иёлоти Муттаҳида бо Ҷо Байден хоҳад буд ва капитани ин кишти ӯст. Ногуфта намонад, ки Ҷо Байден солҳои тӯлонӣ ба арманигароӣ маъруф буд ва солҳои 1995-2007 ба Гурӯҳи корҳои арманӣ дар Кунгураи ИМА шомил мегардид. Байден аз ҷумлаи касоне буд, ки боиси қабули Ислоҳияи 907-и зиддиозарӣ дар Кунгураи ИМА гардид. Ин Ислоҳия кумаки молии амрикоиро ба Арманистон ва Қарабооғи Кӯҳӣ иҷозат медод. Яъне метавон гуфт, Ереван боз 1 пуштибони қавӣ дар глобал ёфт...
Меҳрубон Салимшоев,
муаррихи СССР
Тел.: 937-77-66-30
