ХАБАРИ ДОҒ

Давраи 5 – уми Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ 9 августи соли 1945 ба Ҷанги зидди Япония дохил шудани СССР тақдири Ҷанги дуюми ҷаҳониро ба манфиати иттифоқчиён ҳал кард

Аммо ин ҷанг давраҳои дигарро низ дар бар дошт. Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ (1939 – 1945), ҷанге, ки қувваҳои иртиҷоии империалистии байналмилалӣ тайёр намуда буданд. Онро давлатҳои асосии таҷовузкор – Германияи фашистӣ, Италияи фашистӣ ва Японияи милитаристӣ оғоз карданд.

Баъди ба ин ҷанг дохил шудани СССР (Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941 – 1945) аз тарафи тамоми давлатҳое, ки зидди блоки давлатҳои фашистӣ меҷангиданд, характери ҷанги боадолату зиддифашистиро гирифт. Ҷанги мазкур ба 5 давра тақсим мешавад.

Давраи 1-уми Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ (1.9.1939 – 21.6.1941) – давраи муваффақияти ҳарбии Германияи фашистӣ буд. 1 сентябри соли 1939 Германия ба Полша ҳуҷум овард. 3 сентябр Британияи Кабир ва Фаронса ба муқобили Германия ҷанг эълон карданд, аммо ба қӯшунҳои Полша мадад нарасонданд. Дар натиҷа Полша шикаст хӯрд…

Давраи 2-юми Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ (22.6.1941 – 18.11.1942) баъди ба хоки СССР (22 июни 1941) ногаҳон ҳуҷум овардани Германия ва сар шудани Ҷанги Бузурги Ватании Иттифоқи Советӣ (1941 – 1945) оғоз ёфт. Муборизаи Армияи Сурх ба муқобили душман аз рӯзҳои аввали ҷанг ба рафти ин ҷанг, ба сиёсат ва стратегияи ҳарбии давлатҳои он таъсир расонд. Муҳорибаҳои назди Москва афсонаҳои оид ба мағлубнопазирии армияи Германияро барбод доданд…

Давраи 3-юми Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ (19.11.1942 – декабри 1943) – давраи тағйироти куллӣ буда, давлатҳои коалитсияи зиддифашистӣ бартарии стратегӣ ба даст оварданд, иқтидори ҳарбии худро пурра ба кор бурда, дар ҳама ҷо ба ҳуҷуми стратегӣ гузаштанд…

Давраи 4-уми Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ (1.1.1944 – 8.5.1945) даврае буд,дар натиҷаи ҳуҷумҳои пуршиддати Армияи Сурх қӯшунҳои фашистии немис аз хоки СССР ронда, халқҳои Аврупои Шарқӣ ва Ҷанубу Шарқӣ озод ва ҳамроҳи иттифоқчиён қувваҳои асосии Германияи гитлерӣ торумор карда шуданд…

2 майи соли 1945 Армияи Сурх Берлинро ишғол кард. Нисфишабии 8 май дар маҳалли ишғоли қӯшунҳои советӣ – Карлсхорст (наздикии Берлин) ба шартномаи таслимшавии бечунучарои қувваҳои мусаллаҳи Германияи фашистӣ намояндагони фармондеҳии олии Германия бо сардории В. Кейтел имзо карданд.

 

Бо супориши Ҳукумати Советӣ акти таслимшавии бечунучарои Германияи фашистиро аз тарафи СССР Георгий Константинович Жуков ҳамроҳи намояндагони ШМА, Британияи Кабир ва Фаронса қабул кард…

Давраи 5 – уми ҶДҶ (9 май – 2 сентябри 1945) давраи баитмомрасии ҷанг дар Шарқи Дур ва ҳавзаи уқёнуси Ором буда, ба хотимаёбии ин ҷанг оварда расонд.

Дар Конференсияи Потсдам (1945) дар бораи демилитаризатсия, денатсификатсия ва азнавсозии демократии Германия, барҳамдиҳии иттиҳодияҳои монополистии он қарор қабул карданд. Онҳо инчунин қарор доданд, ки Германия пурра беяроқ карда, ҳамаи саноати маҳсулоти ҳарбӣ мебаровардааш барҳам дода шавад.

26 июли соли 1945 аз номи сардорони ҳукуматҳои Британияи Кабир ШМА ва Хитой декларатсияи Потсдам нашр гардид, ки он капитулятсия – таслимшавии бечунучарои Японияро талаб менамуд, вале Япония ин талабро рад кард.

6 ва 9 августи соли 1945 ШМА ба Хиросима ва Нагасаки (шаҳрҳои Япония) бомбаи атомӣ партофта, тақрибан 1/4 млн аҳолиро кушт ва маъюбу маслуқ гардонд. Ин ҷинояти худсаронае буд, ки вай аз рӯи зарурати ҷанг набуда, балки мақсади тарсондани дигар халқҳо ва давлатҳоро дошт. Қувваҳои мусаллаҳи Япония ҳанӯз муқобилат нишон медоданд. 

9 августи соли 1945 ба ҷанги зидди Япония дохил шудани СССР тақдири ҷангро ба манфиати иттифоқчиён ҳал намуд. Армияи Квантуни Японияро бо зудӣ Армияи Советӣ торумор намуда, қисми шимолу шарқии Хитой, Кореяи Шимолӣ, Сахалин, ҷазираҳои Курилро озод кард. 2 сентябри соли 1945 Япония ба акти таслимшавии бечунучаро имзо гузошт.

Дар Ҷанги дуюми ҷаҳонӣ 72 давлат иштирок кард. Дар ҳудуди 40 давлат амалиёти ҷангӣ бурда шуд. Ба сафи қувваҳои мусаллаҳ 110 млн кас сафарбар гардид. Талафоти умумии инсоният ба 50 – 55 млн кас расида (танҳо СССР зиёда аз 20 млн одами худро талаф дод), аз ҷумла дар фронтҳо 27 млн кас ҳалок гардид. Хароҷоти ҳарбӣ ва зарари ҷанг ба 4 триллион доллар расид. Хароҷоти моддии давлатҳои иштирокчии ҷанг ба 60-70 фоизи даромади миллии онҳо расид.

Танҳо саноати СССР, ШМА, Британияи Кабир ва Германия 652,7 ҳазор самолёт (ҷангӣ ва боркаш), 286,7 ҳазор танк, тӯпҳои худгард ва мошинҳои зиреҳпӯш, зиёда аз 1 млн тӯп, зиёда аз 4,8 млн пулемёт (ба ғайр аз Германия), 53 млн милтиқ, карабин, автомат ва бисёр дигар аслиҳаи ҷангӣ истеҳсол намуд. Дар ин ҷанг даҳҳо ҳазор шаҳру деҳот нест шуда, ба сари даҳҳо миллион одамон бадбахтии бемисл омад…

 

Умар АЛӢ

ШУМО НАЗАР Ё ПАЁМЕ ДОРЕД

_______________________________________________

Китобҳо

Flag Counter