Дар арсаи овозхонии тоҷики солҳои охир шеваи сурудхонӣ ба чанд навъ дар ривоҷ аст. Як сароянда тӯли сол ба самъи ҳаводорон як суруд, ҳамон ҳам ба азоби алиме, дигарӣ 1-2, қисмати каме бештар суруд омода месозанд. Мутаассифона, ҳастанд ҳофизоне, ки дар зарфи сол ҳатто суруде ҳам пешниҳод намекунанд. Ин ҳолат масали халқии «Хоҷам боғ дорӣ, боғ дорам»-ро пеши назар меорад. Имрӯз дар фазои ҳунари сарояндагии кишвар теъдоди ҳофизони ба гуфте хасакӣ афзудааст. Ашъори интихобнамудаи онон на вазн дораду на қофия. Ҳамоно иддае на шарм доранд, на ҳаё. Худ «эҷод» мекунанду худ месароянд. Доирае ҳатто бо беҳаёӣ даст ба «мол»-и тайёр мезананд. Ба суруде, ки кайҳо боз тараннум мегардаду ҳам ҳофиз ва ҳам шоираш маълуманд, «тағйироте» ба шеваи хеш мезананд. Боз баҳаёёона ҳам мегӯянд, ин дархости оранжировшик ва ё «оҳангсоз» аст. Хушбахтона ҳастанд касоне, ки дар ин ҷода ба мартабаи устодӣ расида, меҷӯянду месароянд. Ба гунаи мисол, ба «кухня»-и овозхони мумтоз, Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон Чилахон Холов, собиқ солисти Филармонияи давлатии Тоҷикистон (1980-1991), роҳбари ансамбли фолклорию этнографии «Ганҷина» (1991-2002), директори «Кохи Ҷомӣ», муаллими дастаҳои ҳунарии Кумитаи ТВ ва радио назди Ҳукумати ҶТ (2015-17), алҳол «бекор» рӯ меорем. Бо ин мақсад, ба барномаи ҳунарии 5 соли охири овозхони маъруф (2013-15) назар афкандем, ки пешавар дар ин муддат ба самъи мардум-ҳаводорони хеш чӣ миқдор суруд хондаву оҳанг баста ва шеърҳоро аз кадом шоирон интихоб намудааст. Қисмате аз ин сурудҳо бори нахуст 1.05.2014, соати 14.00 дар консерти Чилахон («Кохи Ваҳдат») садо додаанд:
«Навои Ватан», шеъри Содиқи Кашрудӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Эй ғалаткарда», ғазали Насимӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Шишаи нанг», шеъри Саидҷон Ҳакимзода, оҳанги Ч. Холов.
«Дӯкони даҳр», ғазали Туғрал, оҳанги халқ.
«Рӯзгори офият», ғазали Анварии Абевардӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Кафтари ром», шеъри Нуруллои Ориф, оҳанги Ч. Холов.
«Шикасти дил», шеъри Сӯфии Ашқарӣ, оҳанги халқ.
«Тири ғам», ғазали Хаёлии Бухороӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Тилисми қонун», ғазали Фаррухии Яздӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Меҳроби дуо», ғазали Соиби Табрезӣ, оҳанги Абдураҳмон Мадхолов.
«Давлати сар» («Очаҷон»), шеъри Самариддин Ёқубӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Ошиқ машавед», ғазали Ҳаким Саноӣ, оҳанги Абдураҳмон Мадхолов.
«Ниқоби кибриёӣ», ғазали Аҳмади Ҷомӣ, оҳанги Абдураҳмон Мадхолов.
«Бо Тоҷикистон зиндаем», шеъри Мирзо Рустамзода, оҳанги Ч. Холов.
«Модар», шеъри Солими Фархорӣ (Муталзода), оҳанги Ч. Холов.
«Зикри Ватан», шеъри Мирзо Рустамзода, оҳанги Ч. Холов.
«Марги соҳибдил», шеъри Муҳаммад Ғоиб, оҳанги Ч. Холов.
«Ноз бикун», шеъри Содиқи Завқӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Шаҳд», аз ашъори Муҳаммадҳусайни Ҳоҷӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Гиря макун», шеъри Озарахш, танзими Ч. Холов.
«Гули хандон», ғазали А. Ҷомӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Ташти оташ», ғазали Сайидо, оҳанги Ч. Холов.
«Бӯса бар парчам занем», шеъри М. Рустамзода, оҳанги А. Мадхолов.
«Файзи Роғун», шеъри М. Рустамзода, оҳанги А. Мадхолов.
«Файзи Ваҳдат», шеъри М. Рустамзода, оҳанги Ч. Холов.
«Маҳи гулъузор», ғазали Ҳоҷӣ Ҳусайни Кангуртӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Бӯи Ватан», шеъри М. Рустамзода, оҳанги Ч. Холов.
«Олами дил», ғазали Анварии Абевардӣ, оҳанги Ч. Холов.
«Рубоиёт», аз Анварии Абевардӣ, оҳанги халқ.
«Сайди сухан», ғазали Холмуҳаммади Хаста, оҳанги Ч. Холов.
Умари ШЕРХОН
адиб