Аҳли эҷоди газетаи мардумии СССР, кормандони сайти интернетии www.cccp.tj ба академики АУ, доктори илмҳои филологӣ, Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои рушди иҷтимоӣ ва робита бо ҷомеа, устод Абдуҷаббор Раҳмонзода ва вакили мардумӣ дар Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олӣ-Абдуғаффор Раҳмонзода бинобар даргузашти бармаҳали бародарашон, духтури асабшинос ва мударриси Донишгоҳи Тиббии ҶТ Раҳмонов Раҳматулло Азизович ғамшарик гашта, ба пайвандони марҳум сабри ҷамил хоҳонанд...

Шояд мардум надонад, ки дар авҷи хунрезиҳои соли 1992 ҳамхизматони Эмомалӣ Раҳмон, ки дарси матонату ҷавонмардиро дар Флоти ҳарбӣ-баҳрӣ аз ӯ омӯхта буданд, бар зидди ҷинояткорон хеставу пулҳои стротегии ш.Ваҳдатро ҳифз кардаанд…

Игор Лякин-Фролов, сафири Федератсияи Россия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба тамоми мухлисони футболи Тоҷик, ки дар Ҷоми ҷаҳонии футбол-2018 ба тими миллии футболи Россия мухлисӣ карданд, арзи сипос намуд. Лякин-Фролов дар саҳифаи фейсбукии сафорати ин кишвар бо гузоштани 1 паём навиштааст:
«Тоҷикистониёни азиз! Ташаккур барои дастгириатон аз тими миллии Россия! Арзи сипос барои эҳсосоте, ки шумо дар баробари русҳо ба мо дар тӯли 3 ҳафтаи бозӣ тӯҳфа намудед. Шумо девонавор, сахту сангин мухлисӣ кардед ва мо ҳамеша инро медидем. Раҳмати калон барои зангҳои бешумор, паёмакҳо, шарҳҳо дар шабакаҳои ичтимоӣ ва табассумҳои дӯстонаи шумо! Ташаккур, ки дар ин рӯзҳо бо мо будед! Бигузор ин ҳавои идона, ки дар Россия имрӯзҳо ҳукмфармост-ин моҳи футбол муносибатҳои дуҷонибаи Тоҷикистону Россияро мустаҳкам намуда, дӯстӣ ва муносибатҳои стратегии моро тақвият бахшад! Сафири Россия дар Тоҷикистон»
«Дорогие таджикистанцы, друзья! Спасибо вам за ту поддержку, которую вы оказали российской сборной! Спасибо за те искренние и неподдельные эмоции, которые вы вместе с россиянами дарили каждому нашему футболисту на протяжении этих волнительных и захватывающих дух трех недель.
Вы болели неистово, мощно и слаженно – и мы всегда чувствовали и видели эту поддержку. Спасибо за огромное количество звонков, сообщений, постов в соцсетях и просто дружеских улыбок. Спасибо, что все эти дни вы были с нами! И пусть праздничная атмосфера, которая царит в России и во всем мире в этот месяц футбола, наполнит и укрепит российско-таджикские отношения дружбы и стратегического взаимодействия!»

Посол России в Таджикистане

 Шаби 9.07.2018, тақрибан соати 01:15-дақиқа, зани 33-сола, сокини н.Варзоб, ҷамоати деҳоти Чорбоғ, ки соҳиби 3 фарзанд мебошад, бо мақсади худкушӣ аз болои пули к. Соҳилии ш.Душанбе, воқеъ дар наздикии бозори Султони Кабир худро ба дарёи Душанбе партофта, мехост худро ба ҳалокат расонад.
 Бино ба итиллои маркази матбуоти ВКД ҶТ, дар ин вақт, ки дар кӯчаи мазкур корманди Баталёни хизмаи дидбонию пайраҳадории милитсияи Раёсати ВКД дар ш.Душанбе сержанти милитсия Неъматуллоев Далерҷон бо 2 нафар сарбозони Қисми низомии №5453-и Раёсати Қушунҳои дохилии ВКД Мирзошоев Саъдӣ ва Шерхонов Насим пайи адои вазифаҳои хизматӣ буданд, бо мушоҳидаи ғарқшавӣ дарҳол занро наҷот доданд.

Чӣ тавр мо кӯр шудем?
Ёдам ҳаст, боре маҷаллаи «Рӯдакӣ»-ро, ки бо алифбои арабӣ буд ва ба тозагӣ ба дастам расида буд, дар нақлиёт варақ зада мехондам. Муйсафеде, ки дар дохили автобус буд, чун мутолиаву хондану варақгардон кардани маҷалларо, ки бо хатти арабӣ буд, аз ҷониби ман мушоҳида кард, аз ман пурсид: «Бачам, шумо чашми хат доред, ки ин алифборо мехонед? Мо ин алифборо хонда наметавонем, яъне кӯрем!». Бубинед, ки ин алифбои бегона тӯли ҳазору чанд сол мардуми моро дар ҳолати кӯрӣ нигаҳ дошт, аз неъмати савод, ки бояд ҳар як фард аз он бархӯрдор бошад, маҳрум сохт, танҳо дар аввали асри ХХ буд, ки ибтидо алифбои мутараққӣ ва осонхони лотинӣ ва баъдан кириллӣ чу абри раҳмат бар сари миллати мо борид, яъне ба кӯмаки мо расид ва мардум дар як муддати кӯтоҳ саросар «бино» шуданд ва аз неъмати хондану навиштан бархӯрдор шуданд. Лиҳозо, ивазшавии алифбои мушкилхон ба алифбоҳои осонхони лотиниву кириллӣ барои мардуми мо ва соири кишварҳое, ки асрҳо боз зери султаи араб монда буданд ва бо сабаби мушкилии хати гунг онҳо аз неъмати хондану навиштан бебаҳра буданд, аммо бори аввал ба хондану навиштан даст ёфта буданд, воқеан ҳам ид буд, иди бузург. Агарчи табдили алифбои арабӣ ба лотинӣ ибтикори болшевикон набуд ва солҳо пеш аз инқилоб дар Эрону Туркияи Усмонӣ ва дигар мамолики Шарқ ба миён гузошта шуда буд, аммо маҳз баъди Инқилоби Октябр ин орзуи зиёиёну равшанфикрону мардум бароварда шуд. Аз ин рӯ, метавон гуфт, ки Инқилоби Октябр мардуми моро на танҳо аз асорати зиёда ҳазорсолаи турку муғул, балки ҳукмронии ҳазору чандсолаи алифбои гунгу беқоидаву беимлои арабӣ ҳам озод намуд. Бад-ин маънӣ, орзуҳои Мирзо Малкумхон, Мирзо Фатҳалӣ Охундов, Саид Нафисӣ, Табарӣ ва дигарон танҳо дар замони Шӯравӣ ва дар кишвари мо амалӣ гардид. Ба ин кор пеш аз ҳама, атрок, яъне кишварҳои туркизабон, ба вижа Озарбойҷон, шурӯъ карданд ва миллати худро аз асорати алифбои бегонаи арабӣ раҳо намуданд. Аз ин рӯ, ин кор барои болшевикон ғайричашмдошт буд. Бесабаб нест, ки Ленин ин кори мардуми озарро, ки аввалтар аз ҳама ба хатти лотинӣ гузаштанд, ба инқилоби дигар монанд кард ва онҳоро аз дилу ҷон бо ин амали накӯяшон таҳният гуфт. Албатта, баъдан ҷумҳуриҳои дигари туркизабон низ ба алифбои лотинӣ гузаштанд. Онҳо на танҳо аз алифбои гунгу беимлои арабӣ, балки аз чодари сиёҳи арабӣ ҳам халос шуданд ва роҳро барои хондану саводнок кардани мардум ва ворид шудан ба тамаддун ҳамвор намуданд. Аммо с.1945 тибқи зарурати таърихӣ, мардуми кишвари Шӯроҳо билкул ба алифбои кириллӣ, алифбое, ки аз мутараққитарин алифбоҳои олам маҳсуб мешавад, гузаштанд ва бад-ин тартиб имконияти хондану навиштанро, ки дар замони ҳукмронии алифбои арабӣ маҳдуд ба гурӯҳе, синфе, хусусан хаттотон, аҳли мадраса, муллоён буд ва дигар қишри аҳолӣ онро хонда наметавонистанд, барои тамоми табақаҳои аҳолӣ муҳайё сохтанд. Ин бузургтарин хидмати инқилоб, болшевикон, халқи кабири рус буд, ки тоҷикро аз асорати турку муғул ва алифбои беқоидаву беимлои арабӣ раҳо кард ва имкони хондану навиштанро барои тамоми аҳолӣ, аз ҷумла, коргару деҳқону кишоварз…, фароҳам намуд. Аз ин рӯ, имрӯз дар кишвари мо касеро наметавон ёфт, ки бо ин хат навиштаву хонда натавонад.

Алифбои беқоидаю пӯсидаи арабӣ
Аммо дар замони ҳукмронии алифбои мушкил ва гунги арабӣ, тавре ки гуфтем, на танҳо мардуми авом, балки аҳли мадраса, муллоёни дарсхонда, адибону олимон, ҳатто матншиносон низ ин хатро дуруст хонда наметавонистанд, зеро дар ин алифбо на танҳо садонокҳояш навишта намешаванд, балки ҳарфҳо якчанд шакли навишт доранд, яъне дар аввал 1 хел, дар мобайн хели дигар ва дар поён ба тарзи дигар навишта мешаванд ва вақти хондан майнаро гич ва дарди сар эҷод мекунанд. Бинобар ин, Фитрат тарки алифбои арабӣ ва ба лотинӣ гузаштанро «яке аз масъалаҳои бузург, ҳодисаҳои ҳайратбахш» меномад. Фитрат дар идомаи суханаш дар бораи ҳамзистии тоҷикону ӯзбакон сухан ронда, аз ҷумла, дар масъалаи хат низ ба ҳамдигар марбут будани эшонро таъкид ва диққатро ба он ҷалб мекунад ва мегӯяд, дар замоне ки дар Ӯзбакистон бо ҷидду ҷаҳд барои гузаштан ба алифбои нав мекӯшанд, Тоҷикистон низ бояд дар ин роҳ саъю кӯшиш намояд, то мардум босавод шаванд.
Алифбои араб, ки мо онро «алифбои ниёкон» мегӯем, ба инқилоби Октябр, болшевикон, русҳо иртибот надорад. Ҳанӯз қабл аз инқилоб дар Эрону Туркияву Озарбойҷону Тотористон ин масъала вуҷуд доштаву ба миён омада будааст, аммо танҳо дар замони шӯравӣ орзуи мардум ҷомаи амал пӯшидааст. Аввал халқҳои туркнажоди шӯравӣ ва аз ҳама дер тоҷикон ба иваз кардани алифбои арабӣ муваффақ шудаанд. Дар воқеъ, иваз кардани алифбои арабӣ ба лотинӣ талаботи замон, ҳаёт ва як ҳақиқати таърихӣ, яъне як амали ногузир будааст, ки бояд сомон меёфтааст, зеро алифбои куҳнаи арабӣ ба сабаби мушкилиаш барои пешрафти миллату кишвар мусоидат намекардааст. Ин алифбо, ки саропо аз нуқс иборат буда, имло, қоидаи муайян надошта, 1 калима чанд навъ хонда мешудааст, барои 25 овози сомит 117 шакли ҳарф ҳам кифоят намекардааст... Аз ин рӯ, бо алифбои русӣ, ки аз 29 ҳарф иборат аст, кӯдак дар тӯли 3 моҳ хатшинос мешудааст, лек бо алифбои беқоидаи арабӣ дар 1 сол, дар 10 сол, то лаҳзаи марг бесавод мемондааст. Ҳамин мушкилоти алифбои арабӣ имкон намедодааст, ки мардум онро ёд гиранд. Лиҳозо, то поёни умр бесавод мемонданд. Сабаби ба алифбои осону мутараққӣ рӯ овардани мардум ҳам аз ин ҷо сарчашма мегирифтааст. Ин ҷо кишваре, миллате, шахсияте сабабгор ва гунаҳкор набуда, балки «алифбои беқоидаю пӯсидаи арабӣ» (Фитрат) гунаҳкор аст, ки ба зарурат ва талаби ҳаёт мувофиқат намекардааст.
Ҳеҷ як ҳарф дар ин алифбо дар 1 қолаби собит ва 1 андозаи муайян қарор надорад, гуногуншаклии ҳарфҳо, нуқтаҳо дар дохилу болову поёни ҳарфҳо, ҳарфҳои беовоз, ба тарзи мухталиф сабту забт шудани онҳо, мавҷудияти хатҳои мухталиф, гуногунхонӣ, беқонунӣ, бенизомӣ, чандранг навишта шудани ҳарфҳо дар баъзе вожаҳо, аммо хонда нашудани онҳо, чанд овозро ифода кардани он ҳарфҳо, мавҷуд набудани аввалу охири вожаҳо, аз тарафи рост навиштану хондани хат… Дигар, алифбои арабӣ чандин нави хатро фаро мегирад: насх, настаълиқ, настълиқи шикаста, илёзис, сулс, райҳонӣ, куфӣ, туғро…, ки воқеан ҳам ҷояшон музей аст, барои тамошо, лаззат бурдан, кайф кардан, на хондан, зеро ҳамчун наққошӣ пеши чашм ҷилвагар мешаванд, касе онҳоро дуруст хонда наметавонад, ҳатто хаттотону матншиносону омӯзгорони ин хат…

Ҷамолиддин Саидзода,
адабиётшинос

Хонанда, дӯст ва мухлиси ашаддии газетаи мардумии СССР, майор Ҷумъахон Давлатов, собиқадори Вазорати мудофиаи ҶТ, сокини шаҳри Бохтар (тел: 903 04 00 02, 93 166 36 99) дар меҳмонии СССР гуфт, ки ман 2 гуфтанӣ дорам:
1.Ман фориғуттаҳсили факултаи филологияи ДМТ дар солҳои 1988-1993 ҳастам. Ҳамкурсонам Ашрафи Афзал, Садриддини Шамсиддин, Сӯҳроб Рауфов буданду…ҳамин сардабири газетаи СССР низ бо мо ҳамроҳ дар хобгоҳи Гипрозем меистод. Аҷаб давраи тиллоие буд, замони студентии мо.
2.Митинги солҳои 1990-92, ки бо талаби озодӣ ва демократия ба майдонҳо рехтанд, ҳамагӣ дурӯғ буд. Зеро мо-мардуми Тоҷикистон ҳаргиз зиндонӣ набудем, ки озодиро талаб мекардем. Дар палаткаҳои 2 майдон-Шаҳидону Озодӣ оши палаву шӯрбои сергӯшт медоданд, ки ин ҳама беҳуда набуд! Вагарна чаро студентҳои донишгоҳҳои пойтахт ҳамроҳ бо муаллимон даст ба гуруснанишинӣ заданд? Истеъфои ин ё он вазирро талаб мекарданд, ки ин низ бе асос ва бесабаб набуд! Дасти хориҷӣ аз содагии мо бисёр моҳирона истифода бурд…