24.10.1929. Панҷшанбеи сиёҳ дар Аврупо ва Амрико. Бузургтарин буҳрони иқтисодии дунё, ки ба суқути иқтисоди кишварҳои аврупоӣ мунҷар гардид. Аз ҳама бештар дар ин буҳрон Олмон зарар дид.

24.10.1935. Дар манораи Спасскии Кремли Маскав ситораҳои ёқутии сурх насб гардиданд. Ин ситораҳоро аз ёқути сурх дар ш.Днепропетровск сохта буданд.

24.10.1941. Артиши немисҳо дар рафти ҶБВ саввумин маркази бузурги индустриалии СССР - шаҳри Харковро ишғол намуд.

24.10.1960. Таркиши мушаки байниқитъавии балистикии Р-6 дар полигони Байконур. Дар натиҷаи ин таркиш 74 нафар ба ҳалокат расиданд, ки миёни онҳо маршали асосии артиллерия Митрофан Иванович Неделин низ буд.

25.10.1977. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ унвони фахрии «Табиби халқии СССР» ҷорӣ карда шуд.

26.10.1932. Роҳбари вақти Шӯравӣ Иосиф Виссарионович Сталин нависандагонро «муҳандисони рӯҳи одамӣ» муаррифӣ кард.

26.10.1947. Дар СССР бузургтарин бадарғакунии оммавии аҳолии украин аз навоҳии Украинаи Ғарбӣ ба вуқӯъ пайваст.

27.10.1962. Буҳрони Кариб. Тайёраи ҷосусии амрикои U-2 болои Куба бо мушаки зиддиҳавоии шӯравӣ зада ғалтонда шуд. Сарнишини тайёра майор Рудолф Андерсон ба ҳалокат расид. Ин рӯз дар таърих бо «шанбеи сиёҳ» маъруф аст ва дар он ҷаҳон дар як ваҷаб аз ҷанги ҷаҳонии атомӣ қарор дошт.

27.10.1990. Дар РСС Қирғизистон Аскар Акаев президенти кишвар интихоб карда шуд. 

29.10.1956. Исроил ба Миср ҳамлаи низомӣ кард. Баъди чанд рӯз Франсия ва Англия низ ба муноқишаи низомӣ ҳамроҳ гардиданд. Танҳо мудохилаи СССР ва таҳдиди дахолати низомии Маскав ба ин даргирӣ Мисрро аз шикаст наҷот дод ва назорати канали Суэтсро дар дасти Миср боқӣ гузошт.

30.10.1961. СССР таркиши бузургтарин бомбро дар таърихи башарият анҷом дод. Бомби гидрогении 58-мегатоннаӣ дар полигони Замини Нав озмоиш шуд.

Азнавсозии сотсиалистии хоҷагии қишлоқ бо роҳи ихтиёрӣ ба хоҷагии коллективӣ – колхозҳо муттаҳид кардани хоҷагиҳои деҳқонони яккадаст.

Аз хоҷагиҳои яккадаст ба колхоз гузаштани миллионҳо оммаи деҳқонон муҳимтарин қисми таркибии протсеси таърихи сохтмони сотсиалистӣ дар СССР буд. Коллективониро зарурати дар асоси техникаи замонавӣ барпо намудани хоҷагии қишлоқи калони серсоҳа, барҳам додани охирин синфи истисморгар – кулакҳо ба шароитҳои онро тавлидкунанда, дар деҳот пойдор кардани муносибатҳои сотсиалистии истеҳсолот тақозо намуданд. Танҳо дар натиҷаи коллективонӣ қафомонии аз сохти куҳна меросмондаи хоҷагии хоҷагии қишлоқро барҳам додан, аҳволи меҳнаткашони деҳотро ба куллӣ беҳтар ва иттифоқи синфҳои коргару деҳқонро мустаҳкам кардан мумкин буд.

СОЛИ 1918

Партияи коммунистӣ ва Ҳукумати Советӣ бевосита баъди ғалабаи Револютсияи Октябр сиёсати тадриҷан азнавсозии сотсиалистии деҳотро пеш гирифтанд. Дар декретҳои КИМУ «Дар бораи ҷамъиятикунонии замин (январи соли 1918) ва «Дар бораи заминсозии сотсиалистӣ ва чораҳои ба деҳқонии сотсиалистӣ гузоштан» (феврали соли 1919) вазифаи дар деҳқонӣ инкишоф додани хоҷагиҳои коллективӣ ба миён гузошта, доир ба масъалаҳои муҳими фаъолияти ин хоҷагиҳо нишондодҳои конкретӣ андешида шуданд.

Колхозҳои аввалин дар мамлакат (СССР) охири соли 1917 ташкил ёфтанд, шумораи онҳо тадриҷан зиёд мешуд, вале вазни қиёсии сектори коллективӣ дар хоҷагии қишлоқ то охири солҳои 20-ум хеле ночиз буд…

СОЛИ 1929

Дар СССР КМ ВКП (б) расман коллективонии сартосарии хоҷагии қишлоқро эълон намуд (20.10.1929). Дар натиҷаи бомуваффақият гузаронда шудани индустриякунонӣ аз трактор ва техникаи дигари муосир таъмин кардани хоҷагии қишлоқ меафзуд, ки истифодаи самарабахши онҳо танҳо дар хоҷагиҳои калон  имконпазир буд.

Аз соли 1929 сохтмони стансияҳои мошину трактории (МТС) давлатӣ сар шуд, ки онҳо такягоҳи коллективонӣ гардиданд. Ҳамаи ин барои ҳаракати оммавии колхозӣ шароит фароҳам меовард.

Дар ноҳияҳои гуногуни СССР ҳангоми азнавсозии сотсиалистии хоҷагии қишлоқ ба назар гирифтани шароити иҷтимоию иқтисодии маҳал зарур буд.

РСС ТОҶИКИСТОН

Дар Тоҷикистон, ки аз ҷиҳати тараққии иқтисодиёт нисбат ба ҷумҳуриҳои пешқадами мамлакат ақибмонда буд, тайёр намудани кори коллективонии саросар ба бартараф кардани душвориҳои иловагӣ вобаста буд. Зеро дар қисми зиёди ҷумҳурӣ (ба ҷуз округи Хуҷанд ва ВАБК) ислоҳоти обу замин гузаронда нашуда, тарзи заминдории феодалию бойӣ давом дошт. Дараҷаи қувваҳои истеҳсолгар дар хоҷагии қишлоқ ниҳоят паст буд. Камшумории синфи коргар барои муборизаи зидди бойҳо ташкил ва муттаҳид намудани деҳқононро душвор мегардонд.

Дар кори тайёр намудани коллективонии оммавии хоҷагии қишлоқи ҷумҳурӣ тадбирҳои Ҳукумати Советӣ, ки ба баланд бардоштани хоҷагии деҳқонии меҳнаткаш нигаронда шуда буданд (сабук кардани андозҳо, қарз додан, ба заминҳои нав муҳоҷир кардан, сохтмонҳои ирригатсионӣ, аз техникаи нав таъмин намудани хоҷагии қишлоқ) аҳамияти калон доштанд. 

Солҳои 1928-1929 кооператсияи хоҷагии қишлоқ дар РАСС Тоҷикистон 66,2 ва дар округи Хуҷанд 70 дарсади хоҷагиҳои деҳқононро дарбар мегирифт. Ба воситаи кооператсия системаи муоҳидаи давлатии маҳсулоти хоҷагии қишлоқ (пеш аз ҳама пахта) ба роҳ монда шуд, ки ин саноати давлатӣ ва хоҷагиҳои деҳқононро бештар ба ҳам наздик кард.

 Беҳрӯз Сайфуллоев, донишҷӯи Донишкадаи ҳунарҳои зебои ба номи М.Турсунзода, муаллиф ва хонандаи фаъоли газетаи СССР аз ш.Турсунзода, меҳмони идора шуда, гуфт, ки масъулини Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд таҷдиди мақбараи Исмоили Сомониро дар Бухороро бар дӯш бигирад.

   - Мо бояд ягон осори худро дар ин замони ҷаҳонишавӣ дар дасти тӯдаи бегонагон  нагузорем, мисли Камоли Хуҷандӣ ва Мавлавии Балхӣ. Бигзор хоки марқади Исмоили Сомонӣ ба ш.Душанбе-Бухорои навини тоҷикон, назди муҷассамаи бузургаш оварда шавад. Агар имконият бошад, бигзор ҷасади асосгузори Давлати Тоҷикон низ ба Душанбе интиқол ёбад! Имрӯз чунин имконият ҳаст, зеро бо Тошканд муносиботи ҳасана дорем.  Хоҳиш кунем, не намегуфтагистанд!!! Вагарна кӣ медонад, тақдири ояндааш чӣ мешавад? Воқеан ҳам, турбати Аҳмад Зоҳири Тоҷик низ бояд ба Ватани аҷдодияш-Тоҷикистон баргардонида шуда, хизматҳояш қадр карда шаванд.