Алоқамандӣ бо ҷадидизм

Бозгашт

Дар замони ҳозира, бавижа тайи ду даҳсолаи охир бо дигар шудани вазъи сиёсӣ дар ақсои олам ва бунёди як зумра ташкилоту созмонҳои ҷамъиятиву сиёсӣ ҳаракатҳои солҳои 20 – уми асри гузашта, таъсиси ҳаракати ҷавонбухориён дар Бухоро пеши назар меорад. Аз ин рӯ, ин раҳ қобили қабул донистем, аз ташкил ёфтани гурӯҳҳои ҷавонбухориён ёд орем. Зеро ба назар он солҳо ва имрӯз ҳам ағлаби чунин созмонҳо бо ёрии давлатҳои хориҷии манфиатҷӯ худро ғамхору шоистаи даврон нишон додан мехоҳанд.

Тақлид

Ҳаракати ҷавонбухороиёнро аслан иштирокчиёни ҳаракати буржуазӣ – миллатчие, ки дар аморати Бухоро соли 1916 ба вуҷуд омада буд, ташкил медод. Пайдоиши ҷавонбухориён бо ҷадидизм иртибот дорад. Аввалин ҷадидони Бухоро, ки талабагони мадрасаҳо буданд, худро «ҷавонон» ё «ҷавонфикрон», қисми дигарашон дар таъсири ҷавонтуркони Туркия худро ҷавонбухориён унвон мегирифтанд.

То ғалабаи Револютсияи Феврал (1917) дар Россия ҷавонбухориён асосан бо корҳои маърифатӣ шуғл варзида, дар Бухоро ва ҳаволии (гирду атрофи) он мактабҳои усули нав созмон доданд. Зеро ҷадидони Бухоро зидди усули схоластикии таълим дар мадрасаҳо буданд.

Тарғиб

Солҳои 1912 – 1913 ҷавонбухориён аввалин газетаи тоҷикии «Бухорои Шариф» ва газетаи ӯзбекии «Тӯрон» - ро ба табъ расонданд. Як гурӯҳ ҷавонбухориён аз ҷавонтуркони Туркия ақидаҳои пантуркистиро қабул намуданд. Баъзе муллоён, савдогарон, табибон ва намояндагони дигар табақаҳо низ ба ҷавонбухориён пайвастанд. Ҷавонбухориён аз аввали фаъолияташон ба муқобилати сахти иртиҷоъпарастон (реаксионерони ашадӣ) дучор омада, пинҳонӣ амал мекарданд. Аз ин рӯ, фаъолияти ҷавонбухориён ягона ҳаракати оппозитсионӣ бар зидди сохти амири Бухоро маҳсуб меёфт. Баъди ғалабаи Револютсияи Феврали 1917 савдогарон – роҳбарони ҳаракати ҷавонбухориён фаъолияти маърифатчигиро

 21.06.1926. Дар Маскав аввалин таксиҳои шӯравӣ ба хизматрасонӣ оғоз карданд. Дар оғоз дар Маскав танҳо 16 мошини тамғаи «Рено» ба таъбире «таксӣ мезаданд».

21.06.1941.Нерӯҳои низомии немис, ки дар марзи шарқии СССР мустақар буданд, аломати шартии «Дортмунд»-ро дарёфт карданд. Тибқи ин аломат амалиёти низомӣ зидди СССР тибқи нақшаи «Барбаросса» 22 июн мебоист шурӯъ мешуд. Дастаҳои тахрибкори олмонӣ вориди хоки СССР шуданд ва флоти ҳарбии олмонӣ минакории вурудӣ ба халиҷи Финро сар кард.

21.06.1941.Дар шаҳри Самарқанд мақбараи Темури лангро канданд. Мегӯянд, баъди чанд соати боз кардани қабри Темур ҶБВ оғоз гардид.

22.06.1919. Маҷлиси умуми (Ассамблея)-и Веймери Олмон бо сабаби талаби таҳдидомези Антанта барои имзои созишномаи Версал ризоият дод. Ин созишнома яке аз сабабҳои оғози ҶБВ ба шумор меравад.

22.06.1940. Фаронса дар бешаи Кампен санади таслими бечунучарои худро дар баробари Олмон имзо кард.

22.06.1941. Артиши гитлерӣ бе эълони ҷанг ба хоки СССР ҳуҷум кард. Оғози ҶБВ. Ин рӯз дар бештари кишварҳои собиқи СССР чун Рӯзи ёдбуд ва ғаму андӯҳ қадр мегардад.

23.06.1944. Аршиши шӯравӣ амалиёти «Багратион»-ро шурӯъ кард. Он яке аз амалиётҳои нодири ҶБВ ба шумор меравад ва дар натиҷа Белоруссия ба куллӣ аз тасарруфи немисҳо озод шуд.

23.06.1956. Дар Миср Ҷамол Абдул Носир президенти кишвар интихоб гардид. Ӯ ба ҷараёноти чапгаро бештар майл дошт ва яке аз наздиктарин иттифоқчиёни СССР дар минтақа буд.

24.06.1945.Паради ғалаба дар Майдони сурхи Маскав зери фармондеҳии маршал Георгий Жуков баргузор гардид ва нишонгари ғалаби СССР дар ҷанг алайҳи Олмон буд. Дар рафти парад тамоми парчамҳои Олмони фашистӣ ба дари Мавзолейи Ленин ҳаво дода шуданд. 

25.06.1916.Шоҳ Николайи 2 Декрети сарфарбаркунии мардуми Осиёи Миёна ба Артиши русро ба имзо мерасонад. Он боиси бузургтарин шӯриши мардумӣ дар Осиёи Миёна шуд. Яке аз шӯришҳои зиддирусӣ дар ш.Хуҷанд ба вуқӯъ пайваст.