Пиртарин президент
3 ноябри соли 2020 дар ИМА интихоботи президентӣ доир гардид. Рақибони асосии ин интихобот, президенти феълии кишвар аз Ҳизби ҷумҳурихоҳон Доналд Трамп ва номзади Ҳизби демократ Ҷо Байден буданд. 7 ноябр ВАО-и мӯътабари амрикоӣ аз қабили ABC News, FOX News, CNN, AP ва NBC пирӯзии демократ Ҷо Байденро дар интихобот эълон карданд. Ҳамин тариқ, Ҷо Байдени 77 сола, пиртарин президенти кишвар дар лаҳзаи интихоб дар таърихи ИМА ба шумор меравад (Трамп ҳамагӣ 75 сол дорад).
Бо ин вуҷуд, Ҷо Байден сиёсатмадори собиқадори амрикоӣ буда, 48 сол боз ба сиёсат машғул аст. Соли 1974 маҷаллаи Taim ӯро ҳатто ба шор-листи “200 чеҳраи оянда, ки таърихро хоҳанд сохт” ворид намуд. Байден дар 30 солагӣ (синни соли камтарин) ба сенати ИМА ворид гардида, солҳои тӯлонӣ дар ин ниҳоди муҳим, кумитаи корҳои байналмиллалиро ба ӯҳда дошт. Байден дар соли 2009, 47-умин витсе-президенти ИМА интихоб гардид. Байден инчунин дар якҷоягӣ бо Барак Обама, дубора низ дар интихобот ширкат кард ва боз витсе-президент таъин шуд. Ҷо то моҳи январи соли 2017 дар ин маснад ифои вазифа кард, то вақте ки Трамп калушҳояшро пеши пояш нагузошт...
Аз ОСВ-2 то ОСВ-3
Моҳи апрели соли 1979 Ҷо Байден бо як идда аз сенаторҳои амрикоӣ, бо таклифи роҳбарияти СССР ба Маскав ва Ленинград ташриф овард. Байден сенатори иёлоти Делавар буд ва дар ин сафар ба гурӯҳи сенаторҳои амрикоӣ роҳбарӣ мекард. Масъалаи асосии гуфтушунидҳоро, коҳиши силоҳи стратегӣ (ОСВ) ва ҷойгир накардани силоҳи амрикоӣ дар Аврупо ташкил мекард. Байден дар яке аз гуфтугӯҳояш бо хабарнигори рус, бобати ин сафари аввалинаш ба СССР мегӯяд: “Роҳбарони шумо тамоюл ба ҳамкорӣ доштанд, ба мо вақти зиёдеро тахассус доданд. Ман мутаассифам, ки мо зуд аз он ҷо рафтем. Ман мепиндорам, ки муносибати шӯрави-амрикоӣ заминаҳои хуб дошт. Аммо мо пеш аз ҳама мехостем созишномаи ОСВ-2 ро ба имзо расонем”.
Байден ва Брежнев
Ҷо Байден инчунин ёдовар шуд, ки дар ин сафар натавонист бо роҳбари аввали СССР Леонид Брежнев гуфтугӯ кунад. Брежнев бемор буд ва зуд вохӯриро тарк кард. Дар Маскав бо Байден, Алексей Косигин гуфтугӯ кард. Бори дуввум Байден соли 1988 ба СССР омад. Ин бор низ масъалаи асосии гуфтушунидҳо коҳиши силоҳ буд. Он шабу рӯз нуқтаи доғи муносибати тарафҳо, манъи озмоиш ва истифодаи мушакҳои партоби миёна ва наздик ба шумор мерафт. Дар СССР бозсозӣ дар авҷ буду Байден ин бор бо Андрей Громико дидору гуфтугӯ дошт. Ба гуфти президенти собиқи СССР Михаил Горбачев, ӯ бо Ҷо Байден ҳангоми витсе-президентиаш ҳамкории зич дошта, маҳз бо талоши ӯ Русия ва ИМА созишномаи ОСВ-3 ро ба имзо расониданд.
НАТО ва Паймони Париж
Яке аз аввалин касоне, ки Байденро бо пирӯзӣ дар интихобот табрик кард, котиби генералии НАТО Йенса Столтенберг буд. Роҳбарияти НАТО ҳатто қабл аз эълони натиҷаҳои интихобот ва занги ниҳоии мағлуб ва ғолиб, Байденро бо маснади президентӣ табрик намуданд.
Аммо чаро НАТО аз Байден ҷонибдорӣ мекунад? Доналд Трамп дар таърихи президентҳои ИМА воқеъан истисноъ буд.
19 октябри соли 1942 Артиши Сурх ҳуҷуми ҷавобии худро дар рафти набарди Сталинград оғоз намуд. Ин амалиёт "Уран" ном гирифта, то 23 ноябр идома дошт. Дар натиҷаи он, армияи 6-уми немисҳо, ки ба он фелдмаршал Паулюс фармондеҳӣ мекард ба муҳосира гирифта шуд. Набарди Сталинград-бузургтарин набард миёни нерӯҳои СССР аз як тараф ва артиши Рейхи саввум аз тарафи дигар дар рафти ҶБВ ба шумор меравад. Инчунин дар ин набард нерӯҳои мусаллаҳи Руминия, Италия ва Венгрия низ аз ҷониби артиши немисӣ ширкат варзида буданд. Ба хотири амалиёти "Уран" 19 ноябр ҳамасола дар СССР ва Русия, чун Рӯзи нерӯҳои мушакӣ ва артилерӣ васеъ ҷашн гирифта мешавад.
“Кори мастона”-и фюрер
Набарди бевосита барои Сталинград 17 июли соли 1942 оғоз гардид. Умуман ҳуҷуми тобистонаи Вермахт, ки "Фалл Блау"номгузорӣ гардида буд, дар оғоз танҳо тасарруфи Қафқозро дар назар дошт ва немисҳо бо ин амалиёт мехостанд СССР-ро аз манобеъи нафтиаш маҳрум гардонанд. Аммо дар рафти амалиёт, Гитлер нақшаро тағйир дод ва армияи 6-уми саҳроии Паулюс ҷониби Сталинград роҳ пеш гирифт.
Номгузории амалиёт низ хеле аҷиб ба назар мерасид. "Фалл Блау" (Fall Blau) дар забони немисӣ маъноӣ собити синтаксисӣ надорад ва забоншиносон онро ба маъноҳои гуногун тарҷума кардаанд. Яке аз маъноҳои ин вожа "кори мастона" мебошад ва амалкарди Фюрери олмониро дар рафти амалиёт, бисёриҳо маҳз амалкарди мастона меноманд. 23 агусти соли 1942 нерӯҳои ҳавоии олмонӣ бомбаборони шадиди шаҳрро оғоз карданд. Сталинград ба як майдони оташин мубаддал гашт. Дар паи ин бомбаборон зиёда аз 40 000 одам ҷони худро бохтанд. Задухӯрдҳои шадид на фақат дар рӯи замин, балки дар зери он низ ба вуқӯ мепайвастанд. Сталинград системаи зеризаминии бузурге дошт ва ҳар ду тараф дар рафти ин муҳориба аз ин система истифода мебурданд. Немисҳо бошанд ҳатто системаи зеризаминии худашонро бунёд карданд. Корҳои сохтмонӣ дар ин системаи зеризаминии нав қариб то охири муҳорибаи Сталинград идома доштанд ва танҳо моҳи январи соли 1943, вақте фармондеҳии олмонӣ дарк кард, ки муҳорибаро бохт, ин система аз миён бурда шуд. Як аскари немис дар бобати сохтани ин системаи зеризаминӣ дар ёддоштҳояш навишат буд: "Ман гумон мекардам фармондеҳии мо, бо сохтани ин система мехост ба дӯзах бирасад ва шаётинро ба кумак бихоҳад".
Пошнаи Ахилессӣ
Бо вуҷуди вазъияти душвор дар Сталинград, фармондеҳии шӯравӣ низ бекор нанишаста буд ва ҳанӯз миёнаҳои моҳи сентябр Г. Жуков ва А. Василевский, аввалин тарҳи ҳуҷуми ҷавобиро барои муҳокима ба Сталин пешниҳод намуданд. Амалиёти оянда "Уран" номгузорӣ гардид ва онро нерӯҳои се фронт: Фронти Ҷанубу-Ғарбӣ бо сарварии Н. Ватутин, Фронтии Сталинград бо сарварии Н. Ерёменко ва Фронти Донӣ бо сарварии К. Рокасовский мебоист амалӣ менамуданд.
7 ноябри (25 октябр бо тақвими кӯҳна) соли 1917 ҳизби болшевикӣ даст ба шӯриши мусаллаҳона зад ва қудратро дар Петроград ба дасти худ гирифт. Ин шӯриш бо Инқилоби бузурги октябрӣ дар таърихнигории мо маъруф аст, ки боиси таъсиси кишвари наве бо номи СССР гардид. СССР ақвоми миллатҳои зиёдеро дар худ мутаҳҳид намуда, 70 соли дароз яке аз абарқудратҳои ҷаҳон ба шумор мерафт.
"Штрекбекхерҳои" инқилоб
Тасмими шӯриши мусаллаҳонаро болшевикон дар аввалҳои моҳи сентябр гирифтанд. Аз ҳама бештар Ленин барои шӯриш пофишорӣ мекард. Он шабу рӯз доҳии болшевикон, фаъолияти пинҳонӣ мебурд ва берун аз Петроград, дар маҳалли Разлив пинҳон шуда буд. Ленин 20 октябр (7 октябр бо тақвими куҳна) ба Петроград баргашт ва 23 октябр (10 октябр бо тақвими куҳна) ҷаласаи изтирории ҳизби болшевикиро даъват кард. Аз қазо, ин маҷлис дар хонаи меншевик Н. Суханов, ки яке аз ашадитарин мухолифини шӯриши мусаллаҳона буд баргузор гардид. Худи Суханов дар хона набуд, аммо зани яҳудитабораш, ки аъзои ҳизби болшевикӣ буд бо хоҳиши Свердлов, хонаашро дар ихтиёри болшевикон қарор дод.
Дар маҷлис 12 нафар роҳбарони ҳизби болшевикӣ ширкат доштанд. Дар маҷлис Ленин бо маърузаи "Бобати вазъияти ҷорӣ" баромад кард ва ҳизбро ба шӯриши мусаллаҳона даъват намуд. Танҳо Каменев ва Зиновев зидди пешниҳоди Ленин баромаданд. Онҳо мегуфтанд, ки ҳизб ҳоло барои ин кор омода нест ва беҳтар аст, ин масъаларо то даъвати Маҷлиси муассисон ба таъхир гузоранд ва бо роҳи демократӣ қудратро соҳиб шаванд. Аммо Ленин пофишорӣ мекард ва гуфт, ки даъвати Маҷлиси муассисон ба нафъи мо нест ва онҷо мо дар ақалият хоҳем буд. билохира бо 10 овози тарафдор ва 2 овози зид, пешниҳоди Ленин қабул карда шуд. Аммо Каменев бо ин иктифо накард ва чанд рӯз баъд бо рӯзномаи “Ҳаёти нав” (“Новая жизнь”) мусоҳибае барпо карда, сирри ҳизбиро онҷо ифшо кард. Каменев дар мусоҳибааш гуфт, ки ҳизби бодшевикӣ мехоҳад қудратро бо роҳи шӯриши мусаллаҳона ба даст гирад ва ӯ ва Зиновев бо ин қарори ҳизб мухолифанд. Ленин баъди нашри мусоҳибаи Каменев ба КМ мактубе ирсол кард ва дар он Каменев ва Зиновевро "Штрекбекхерҳои" инқилоб номид. Ленин менависад: "Ман мутаасифам, ки бо ин ду нафар дӯстӣ доштам. Ман дигар ин ду нафарро рафиқи худ намешуморам ва дар назди КМ ва дар назди Анҷуман пофишорӣ хоҳам кард, ки ин ду нафарро аз сафи ҳизб хориҷ кунам".
Туфони болшевикӣ
Бо вуҷуди ифшои сирри ҳизби болшевикӣ, Ҳукумати муввақат дигар пеши роҳи инқилобро гирифта наметавонист. 6 ноябр (24 октябр бо тақвми кӯҳна) дастаҳои Горди Сурх бо кумаки аскарони гаронизони Петроград, пулҳои аз болои дарёи Нева, почта, телеграф ва истгоҳҳои шаҳрро ба тасарруф дороварданд. Дар дасти Ҳукумати муввақат танҳои Қасри зимистона монда буд, ки онро ҳам нимаи дуввуми рӯзи 7 ноябр ( 25 октябр бо тақвими кӯҳна) нерӯҳои инқилобӣ пурра ба муҳосира гирифтанд. Ҳамлаи ҳалкунанда мебоист соати 6-и бегоҳ оғоз мегардид, аммо болшевикон натавонистанд ҳамаи нерӯҳояшонро то ин муддат дар назди Қаср ҷамъоварӣ кунанд.
Аз 4 ум то 11 октябри соли 1945 дар шаҳри Ялтаи Қрим, конфронси сарони кишварҳои итифоқчӣ СССР, ИМА ва Анлия баргузор гардид. Сталин, Рузвелт ва Черчил бори дигар гирди як миз ҷамъ шуданд, то қисмати ҷаҳони баъди ҷангиро мавриди муҳокима қарор диҳанд.
Заминаҳои дидор
Дар оғози соли 1945 Ҷангии ҷаҳонии дуввум вориди марҳилаи ниҳоии худ гардид. Олмон қариб аз тамоми иттифоқчиёни худ маҳрум шуда буд ва дар Аврупои Ғарбӣ фронти дуввум амал мекард. Артиши шӯрави ҳам ба наздикиҳои Берлин расида буд. Бо ин вазъ, тақсими доираи нуфуз дар Аврупо барои кишварҳои иттифоқчӣ аҳамияти вежа пайдо кард. Дар ҳамин росто, се роҳбари ҷаҳонӣ Иосиф Сталин, Уинстон Черчил ва Франклин Рузвелт ба тавофуқ расиданд, ки дар Ялтаи Қрим бо ҳам дидор намоянд. Нерӯҳои ҳарбии иттифоқчиён аз шарқу ғарб ба ҳам наздик мешуданд ва ин низ метавонист мушкилотеро миёни онҳо эҷод кунад. Инчунин мебоист шарту шурути таслими бечунучарои Олмон муҳокима мегардид. Ба ҳамин хотир дар конфронси Ялта, дар қатори сарони кишварҳои иттифоқчӣ ва вузарои корҳои хориҷӣ, инчунин ҳарбиёни баландмақом, мушовирон ва коршиносони ин кишварҳо низ ширкат варзиданд. Барои мисол ҳайъати СССР ро дар қатори вазири корҳои хориҷӣ В. Молотов, ҳарбиён Н.Кузнетсов, А. Антонов ва С. Худяков, сафирони СССР дар ИМА ва Англия, А. Громико ва Ф. Гусев ва инчунин тарҷумони шахсии Сталин В.Н. Павлов намояндагӣ мекарданд.
Насли аргонавтҳо
30 январи соли 1945 қабл аз вохӯрии Ялта, Рузвелт ва Чечил дар ҷазираи Малта бо ҳам дидор намуданд.Роҳбарони Англия ва ИМА мехостанд нақшаи амалиёти стратегии кишварҳояшонро дар Аврупои Ғарбӣ муҳокима кунанд. Дар ин дидор, ду роҳбар таъкид карданд, ки пешравии аз ҳад зиёди Артиши шӯравӣ ба Аврупои Марказӣ ба нафъи Англия ва ИМА нест ва бояд амалкарди ояндаро бо Сталин дар миён гузоранд. Рузвелт ва Черчил ба Сталин пешниҳод карданд, дидори ояндаро дар Шотландия - минтақаи бетараф баргузор намоянд. Аммо Сталин бо шӯхи ҷавоб дод, ки туманро дӯст намедорад ва намехоҳад масоили муҳимро дар кишваре, ки мардонаш юбка мепӯшанд ҳаллу фасл кунад. Аммо дар асл Сталин мехост ба Черчилу Рузвелт бифаҳмонад, ки шароити дидорро ӯ муаян хоҳад кард. Маҳз Артиши ӯ дар дарвозаҳои Берлин қарор дошт. Сталин инчунин пешниҳоди дидор дар Малта,Рим, Байтулмуқаддас, Искандария ва Афинаро низ рад кард. Билохира қарор дода шуд, дидор дар шаҳри Ялтаи Қрим баргузор гардад.
Ҳангоми омодасозии конфронс, Черчил барои ин рӯйдоди муҳим номи рамзӣ ихтироъ кард ва конфронсро "Аргонавт" номгузорӣ карданд. Черчил ба Рузвелт мактубе ирсол кард ва дар он навишта буд: "Мо насли бевоситаи аргонавтҳо ҳастем, ки тибқи асотири юнонӣ ба Баҳри сиёҳ барои ба даст овардани пусти тиллоӣ омада буданд". Ин истиораи зебо ба Сталин ҳам писанд омад ва пешниҳоди Черчил якдилона қабул карда шуд.
Гови муқаддас
Корҳои омодасозии конфронс ду моҳ тӯл кашид.
23 октябри соли 1966 ҷосуси шӯравӣ Ҷорҷ Блейк аз зиндони низомаш шадиди "Уормвуд Скрабз"- шаҳри Лондон фирор кард. Зиндони "Уормвуд Скрабз" яке аз зиндонҳои машҳури пойтахти Англия ба шумор рафта, дар ин ҷо зиндониёни хавфнок нигаҳдорӣ мешуданд. Фирори Блейк аз зиндон сару садоҳое зиёде барангехт ва ба яке аз аҷоибтарин ҳаводиси он сол мубаддал гардид. Блейк ҳангоми фирор, 1 даста гули довудӣ аз гулфурӯшии хиёбони канори зиндон харидорӣ карда, дар назди дари зиндон барои ёдоварӣ гузошту рафт.
Турки ҳолландӣ
Ҷорҷ Блейк соли 1922 дар шаҳри Ротердами Ҳоланд ба дунё омад. Падараш зодаи шаҳри Истамбули Туркия буд. Бобои Блейк яке аз тоҷирони муваффақи турк ба шумор мерафту бо тиҷорати қолинҳо машғул буд. Ӯ фарзандони зиёде дошт, ки баъди ҷанги ҷаҳонии аввал дар кишварҳои зиёде маскан гузиданд. Аз ҷумла падари Ҷорҷ, ки дар ҷанги ҷаҳонии аввал шомили артиши англисӣ шуда буд ва барои қаҳрамониҳояш дар ҷанг шаҳрвандии англисиро соҳиб гардида, Ҳолландро барои иқомат ихтиёр намуд. Модари Блейк аз хонадони зиёиёни ҳолландӣ буд. Маҳз модар ба иқрори худи Ҷорҷ дар шаклгирии шахсияти ҷосуси оянда нақши асосӣ ифо кард.
Ҷорҷи ҷавон маълумоти ибтидоиро дар Ҳолланд касб кард, аммо баъди марги падар вазъи иқтисодии оилаи онҳо душвор гардида, дар машварати хонаводагӣ қарор доданд Ҷорҷро ба Қоҳира назди аммааш равона кунанд. Аммаи Ҷорҷ зани банкдор ва аз нигоҳи молӣ пурра таъмин буд.Ҷорҷ дар Қоҳира се сол зиндагӣ карда, дар ин муддат коллеҷи англисиро хатм намуд. Соли 1939 Ҷорҷ ба Ҳолланд баргашт, аммо баъди чанде ҷанги ҷаҳонии дуввум оғоз гардиду немисҳо Ҳолландро ишғол намуданд. Ҷорҷ модару хоҳаронашро ба Англия фиристод ва худаш дар Ҳолланд боқӣ монд.
Блейк ва СИС (Секрет интеллидженс)
Баъди чанде Блейк ба ҳаракати Муқовимати ҳолландӣ пайваст ва аз ҳамин замон зидагии пинҳонкоронаи ӯ оғоз мегардад. Блейк дар муқовимат ҳуҷҷатҳои махфӣ ва адабиёти зиддифошистиро аз як шаҳр ба шаҳри дигар интиқол медод ва доим дар маърази хатар қарор дошт.Бо вуҷуди ин, ҷосуси ояндаи шӯравӣ аз фаъолияташ қонеъ набуд ва қарор дод аз Ҳолланд ба Бритония биравад. Ҷорҷ бо кумаки дӯстонаш, тавонист тариқи Белгия, Фаронса ва Испания худро ба ҷазираи Гиблартар бирасонад ва ба нерӯҳои англисӣ мулқақ гардад.
Баъди чанде Блейки ҷавон ба Англия рафт. Дар ин ҷо Ҷорҷ Блейкро ба нерӯҳои дарёӣ сафарбар карданд ва ӯ мактаби афсариро хатм намуда, ба ҳайси афсари яке аз киштиҳои ҷангӣ хидмат мекард. Соли 1945 дар авохири ҷанг Блейкро ба хадамоти ҷосусии кишвар СИС (Сикрет интеллидженс) сафарбар карданд ва ӯ дар шӯъбаи ҳолландии хадамоти ҷосусӣ ифои вазифа мекард.
Дар таърихи навини Тоҷикистон моҳи октябр ҷои махсусеро ишғол мекунад. Маҳз дар ин моҳ ду ҷумҳурии шӯравии тоҷикон таъсис ёфтанд. 14 октябри соли 1924 Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Тоҷикистон ва 16 октябри соли 1929 бошад Ҷумҳурии Шӯравии Тоҷикистон таъсис дода шуданд. Бинобар ин, ин моҳ бе муҳобот мешавад моҳи Тоҷикистони шӯравӣ унвон намуд.
Тақсимоти миллӣ-маҳаллӣ
Баъд аз ғалабаи болшевикон дар Осиёи Миёна Ҷумҳуриҳои халқӣ шӯравии Бухоро ва Хоразм таъсис дода шуданд. Дар шимоли инҳо бошад Ҷумҳурии Шӯравии Мухтори Туркистон қомат афрохта буд. Аммо ин вазъият роҳбарияти болшевикиро қонеъ намекард ва моҳи сентябри соли 1924 ба ниҳодҳои олии ҳокимияти давлатӣ дар Осиёи Миёна аз Маскав дастур дода шуд тақсимоти мииллӣ-маҳаллиро дар минтақа амалӣ гардонанд. Бо ин мақсад 27 октябри соли 1924 Сессияи дуввуми КМИ СССР қарори тақсимоти миллӣ-маҳаллиро ба тасвиб расонида, барои пиёда кардани ин тақсимот комиссияи махсусе таъсис дода шуд. Ба комиссияи мазкур, яке аз болшевикони собиқадор И.А. Зеленский роҳбарӣ мекард. Роҳбарияти Ҷумҳуриҳои навтаъсиси шӯравии Осиёи Миёна низ даст ба кор шуданд ва дар натиҷа, дар минтақа як муборизаи тезутунди гурӯҳҳои гуногуни сиёсӣ ба вуқӯ пайваст.
Туркистони бузург
Роҳбарияти Ҷумҳурии Халқии Бухоро ва Хоразм қариб ба пуррагӣ дар мавқеъи пантуркистӣ қарор доштанд ва мехостанд ба русҳо намоиш диҳанд, ки дар Осиёи Миёна як миллати бузурги турк сукунат дорад ва таъсиси ҷумҳуриҳои миллӣ ба нафъи мардум нест. Ин роҳбарони ҷадид, ки бештарашон аз ҳизби ҷавонбухориён буда, бо кумаки сарбозои сурх ба қудрат расида буданд, ҳоло мехостанд аз вазъият истифода бурда, кишварҳои қудратмандтаре барои худ бисозанд.
Аз ҳама шигифтовар ин буд, ки роҳбарони дастаи аввали ҳизби ҷавонбухориён монанди Файзуллоҳ Хоҷаву Абдурауфи Фитрат, ки намояндаи миллати тоҷик буданд, мавҷудияти тоҷикро дар ин сарзамин инкор карданд. Дар натиҷа тақсимоти миллӣ-маҳаллӣ дар Осиёи Миёна ба як табартақсим мубадал гашт. Дар натиҷаи ин табартақсим, дар Осиёи Миёна се ҷумҳурии шӯравӣ, Ӯзбекистон, Туркманистон ва Қазоқистон ба вуҷуд омаданд ва Тоҷикистон дар оғоз, мебоист чун вилояти мухтор ба ҳайати Ӯзбекистон ворид мегашт
Ҷумҳурии мухтор
Аммо баъди дахолати инқилобиёни тоҷик, монанди Нусратуллои Махсум, Шириншоҳ Шоҳтемур, Чинор Имомов ва ғ. Маскав ба тоҷикон иҷоза дод, дар қисмати шарқии Бухоро, Ҷумҳурии мухтори миллии худро таъсис диҳанд.
Ҳамин тариқ 14 октябри соли 1924 сессияи дуввуми КМИ СССР қарори пешинашро лағв карду дар Осиёи Миёна ҶШ Туркманистон, ҶШ Ӯзбекистон ва Ҷумҳурии Мухтори Тоҷикистонро дар ҳайати Ӯзбекистон таъсис дода шуданд. Аммо ин ҷо низ адолат риоят нашуд ва ба мухторияти тоҷикон танҳо навоҳии дурдасти Бухорои Шарқӣ ва кӯҳистони Зарафшон шомил карда шуданд. Ба ҳайати Тоҷикистони мухтор, вилоятҳои Душанбе, Ҳисор, Қаротеғин (Ғарм, Дарвоз, Ванҷ), Кулоб, Қурғон-Теппа, Панҷакент, Уро-Теппа ва Сари-Осиё дохил шуданд.
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
- Деваштич: об нест, барқ проблема, картошка сӯхт... Назар
- Асрори мадрасаи Хоҷа Сарбоз Назар
- “Стратегияи давлатии муқовимат ба коррупсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030” Назар
- Резаахбор Назар
- Бародар қарори судро иҷро намекунад… Назар
- Таъминот кори мактаб нест Назар
- Абуҳанифа: таоруфи миллӣ ва Ислом Назар
- Беадолатӣ дар футболи тоҷик Назар
- Редаксия супориш дод: Чилучорчашма рав! Назар
- «Мардон» - мушкили №1 дар Душанбе Назар
- Дар як сатр Назар
- Адвокати хайрхоҳ меҷӯям… Назар
