(15.6.1920 – 31.1.1989)
Дорандаи се дараҷаи ордени Шараф (1944, 1944, 1945).
Дар деҳаи Сизнеки ноҳияи Степанакерт (вилояти Қарабоғи Кӯҳии Озарбойҷон), дар оилаи косиб ба дунё омадааст. Миллаташ арманӣ. Аъзои КПСС аз соли 1943. Соли 1937 синфи 6 – ро тамом кард.
Дар муҳорибаҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ аз моҳи июни соли 1941.
Сержант Георгий Исраэлян шаби 7 ноябри соли 1943 ҳангоми дар разведка будан, дар 26 километрии ҷануби шаҳри Старая Русса (вилояти Новгород), бо дастааш ба хандақи душман зада даромада, бо норинҷакҳо 2 блиндаж ва миномёти фашистонро тарконда, 15 гитлерчиёнро маҳв намуд. Барои ин корнамоӣ 17 ноябри соли 1943 Георгий Аванесович бо ордени «Шараф» дараҷаи III мукофотонда шуд.
Сапёри моҳиру нотарс буданашро вай дар васеъ намудани платсдарми соҳили чапи дарёи Великая нишон дод. 24 марти соли 1944 ӯ бо гурӯҳи сапёрҳо қатъи назар аз оташфишонии душман барои гузаштани қисми тирандоз аз хати симхори душман роҳ кушод, ки онҳо муваффақона ба деҳаи Глижино зада даромаданд. Ҳамон рӯз Исраэлян барои аз дарёи Великая гузаштани артиллерияи полк низ мусоидат кард.
Баъди дар деҳаи Глижино мустаҳкам ҷой гирифтани полк Исраэлян бо чанд нафар сапёрон бештар аз 1500 мина хобонд, ки дар натиҷа аскарони зиёди немис ҳалок гаштанд. Душман мехост 29 марти соли 1944 ба ҳуҷуми ҷавобӣ гузарад, вале минаҳои хобондаи сапёрҳои Исраэлян ба онҳо имкон надоданд.
Шаби 10 апрели соли 1944 болозикр зери оташи миномётҳои душман аз дарёи Пет гузаргоҳ пайдо карда, барои ба соҳили дигари дарё гузаштани артиллерияи советӣ мусоидат намуд.
Барои нишон додани ҷасорат дар ба вуҷуд овардани платсдарми соҳили ғарбии дарёи Великая фармондеҳӣ сарбози шуҷоро ба гирифтани мукофоти давлатӣ пешниҳод намуданд. Ҳамин тавр, бо тавсияи фармондеҳи полки 140 – уми тирандозӣ, майори гвардия Родионов 27 апрели соли 1944 Г. А. Исраэлян бо ордени «Шараф» дараҷаи II сазовор гардид.
ҶОСУС
Дар ҳама давру замон, дар дилхоҳ мамлакат нафароне пайдо мешаванд, ки нисбати давлати худ хиёнатро раво мебинанд. Ин тоифаи мардум аслан барои зиндагии хуш ва рӯзгори «шоҳона» даст ба ин кор мезананд. Ҷосусон, хиёнаткоронро разведкаи хориҷӣ аз миёни мутахассисони соҳаҳои махсус, мақомоти амниятӣ, ашхоси масъули давлатӣ, олимону донишмандони соҳаҳои муҳим (махфӣ) - и саноативу ҳарбӣ, афсарони миёна ва воломақоми идораҳои бехатарӣ, институтҳо, вазоратҳо ва ғайра «меҷӯянд». Мутаассифона, чунин ашхос - хиёнаткорон, косалесони мамолики хориҷӣ дар ҳар давлат, мудом пайдо мегарданд. Иддае барои нафс, маблағ на танҳо Ватан, балки аҳли аҷдоду пайвандони хешро «мефурӯшанд».
Хиёнати чунин «ғамхорон» ба давлат миллион, миллиардҳо зарар ба бор меорад. Кашфи ҷосусон - хиёнатгарон барои мақомоти амниятӣ дастоварди бузург ба ҳисоб меравад. Бозёфти ифшогар барои ҳар як мақомоти махсуси давлатӣ муваффақияти арзандае арзёбӣ мегардад.
Яке аз бозёфтҳои разведкаи СССР ин ба ҳамкории ихтиёрӣ, албатта, бо талофии «ҳаққи хидмат», 37 сол муқаддам ба вуқуъ пайваста буд. Ин шахсро касе ҷалб (вербовка) накардааст. Ӯ худ ихтиёрӣ барои «хидмат», моҳи апрели соли 1985 омода буданашро изҳор менамояд.
Ӯ ба амалӣ нашудани бисёр амалиётҳои зидди ҳукумати советӣ ба разведкаи СССР дар давраи солҳои 1985 - 1992 ёрии бебаҳо кардааст. Ин агенти ихтиёрӣ – Олдрич Эймс бисёр «агентҳои гаронбаҳо» - ро (барои ИМА) фош сохтааст.
ХИЁНАТКОРОН
Нафарони зерин аз ҳисоби кормандони хадамоти махсуси СССР, ки онҳоро Олдрич Эймс ошкор сохт («фурӯхт»), барои хадамоти махсуси амрикоӣ талафоти ҷиддӣ - ҳалокатбор маҳсуб меёфт:
1. Сергей Моторин, корманди КГБ СССР, котиби сеюми шуъбаи консулии Сафорати советӣ дар Вашингтон.
2. Адолф Толкачёв, ходими шуъбаи махсуси Институти илмии тадқиқотӣ (вай шабакаи «худӣ - бегона» - ро фурӯхт ва барои ин хиёнат ӯро соли 1986 парронданд).
Нозбардор
Даврони соҳибистиқлолии кишвар ба шарофати ғамхорӣ ва дастгирии Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон занону духтарони зиёде соҳибмаълумот ва соҳибкасбу соҳибмансаб гаштаанд. Кадом соҳоти ҷамъияти кунуниро бе зан, бонуи соҳибкасб, фаъол ва маъруфу маҳбуб метавон тасаввур кард? Дар ҳама ҷабҳа бонувон баробар бо мардон кору пайкор доранд.
Бо ҳама иқтидор, шукӯҳу шаҳомати давлати абарқудрати шуравӣ, озодӣ, баробарии зану мард чил – панҷоҳ сол қабл, дар вазифаҳои роҳбарикунанда аз мардумони кӯҳистони баланди баланд ками дар кам занонро медидед, ки ба мартабаҳои баланд расида бошанд. Бавижа, солҳои 30 – 50 – уми асри сипаришуда.
Намуна
Аз замоне, ки худро ёд дорам, аз зумраи хонаводаи наздикон танҳо як бонуи кӯҳистониро медонистам, ки аз 17 – 18 – солагӣ, ба ҳайси корманди хонаи бачагони собиқ ноҳияи Кангурт ба фаъолият пардохтааст. Аҳли авлод ин бонуи хушқаду баст ва босалобатро хола ё янга ном мегирифтанд.
Соҳибмансабро ному насаб Эркамоҳ Ҷӯраева аст. Он бонуи нурбор ва нозофарин дар деҳаи Чашмаи Чӯҷаҳои тумани (баъд ноҳия) Кангурт, дар хонаводаи муллои деҳа бобои Ҷӯра таваллуд шудааст. Бо амри тақдир инҷониб низ дар ин деҳаи як замон ободони кӯҳистон арзи ҳастӣ намудаам.
Солҳои 60 – 70 – уми асри ХХ як пораи аҷдоди азими кангуртиҳо сокини деҳаи Алиҷони ноҳияи Данғара гашта буданд. Ҳар бори ба хабаргирии хоҳар омадани холаи Эркамоҳ аз ноҳияи Восеъ дар хонадони Ҳайдарбойиён шарар меборид. Ба қавли тағоии Алихон бо падид омаданаш Эркамоҳ ба деҳаи Алиҷон нур меафканд, хушиву хуррамӣ меовард. Ва бесабаб ҳам, бобои Ҷӯра ҷигарбандашро Эркамоҳ ном намондааст. Духтари нурбор, нозофарини падар қобилу кордон ба камол расид.
«Дар ташаккули давлати тоҷикон ва пойтахти он Нусратулло Махсум, Абдуқодир Муҳиддинов, Шириншо Шоҳтемур, Чинор Имомов, Абдураҳим Ҳоҷибоев, Яҳё Афзалӣ ва садҳо роҳбарони хурду калони давлативу сиёсӣ саҳми арзанда гирифтаанд…».
Эмомалӣ РАҲМОН
ХИРАДИ САРВАР
Шонздаҳ сол қабл, дар рӯзҳои таҷлили Ҷашни Ваҳдати миллӣ, хурсандӣ болои хурсандӣ омад. Интишори Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон 27 - уми июни соли 2006 дар бораи ба унвони олӣ - Қаҳрамони Тоҷикистон қадрдонӣ намудани хидматҳои арзандаи фарзандони номвари тоҷик Нусратулло Махсум ва Шириншо Шоҳтемур ба сокинони мамлакат шодмонӣ фузуд. Аз ин муждаи дилнишин - амали наку ва саривақтии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мо низ хушнуд гаштем.
Маҳз дар ҳамовозии ин падидаи фараҳфизо, моҳи июли ҳамон сол, дар рӯзномаи «Минбари халқ» назарпурсие таҳти унвони «Қаҳрамони оянда кист?» ба табъ расид, ки дар он матлаб фикри Шоири халқии Тоҷикистон зиндаёд Муъмин Қаноатро мутолиа намудем:
«… Абдуқодир Муҳиддинов барои мардуми як маҳал ё як шаҳр не, балки барои ваҳдат ва эҳёи тамоми мардуми форсизабон талош мекард. Месазад, ки номи ӯ дар радифи Қаҳрамонони миллати тоҷик ҷойгир шавад».
МУБОРИЗ
Аксар огаҳӣ доранд, ки солҳои 20 - уми асри ХХ, ҳангоми тақсимбандии марзу бум, миёни халқҳои Осиёи Марказӣ пантуркизм барои миллати тоҷик хатари сангинеро ба бор овард. Дар чунин шароити хавфноку нобасомон мубориза бурдан бар зидди ғояҳои шовинистии пантуркизм таҳдиди хатари маргро мемонд…
Аммо, алорағми он ҳама иддае аз фарзандони ғаюру матиниродаи тоҷик бо душманон дар набард шуданд.
Надежда
Крупская (Улянова) Надежда Констатиновна 26.2.1869 дар Петербург ба дунё омадааст. Иштирокчии ҳаракати револютсионӣ, ходими давлатӣ ва партиявии советӣ, яке ташкилотчиёни системаи маорифи халқи советӣ, доктори илми педагогӣ (1936), аъзои фахрии Академияи Илмҳои СССР (аз 1931). Аъзои Партияи Коммунистӣ аз соли 1898.
Аз оилаи офитсер. Ҳангоми хонданаш дар Курсҳои олии занонаи Петербург соли 1890 ба кружоки марксистии донишҷӯён шомил гардид. Солҳои 1891 – 1896 ба ҳайси муаллимаи мактаб фаъолият намудааст.
Надежда + Владимир
Соли 1894 Надежда бо Владимир Илйич Ленин бори нахустин дидор диданд. Соли 1895 дар ташкил ва кори «Иттифоқи мубориза барои озод кардани синфи коргар» - и Петербург иштирок намуд. Соли 1896 ҳабс шуда, соли 1898 ӯро ба муддати 3 сол ба Уфа бадарға карданӣ шуданд, вале ӯ хоҳиш кард, ки вайро на ба Уфа, балки ба деҳаи Шушенское, губернияи Енисей бадарға кунанд, зеро В. И. Ленин ҳам дар ҳамон ҷо дар бадарға буд. Дар ҳамон ҷо Надежда Константиновна ҳамсари доҳии ояндаи пролетариати ҷаҳон Влдаимир Илйич Ленин гардид.
Баъди озод шудан дар Мюнхен котиби редаксияи газетаи «Искра», 1904 котиби газетаи «Вперёд» («Ба пеш») ва соли 1905 котиби Бюрои хориҷии КМ РСДРП буд.
Бозгашт ба Россия
Моҳи ноябри соли 1905 Крупская ҳамроҳи В. И. Ленин ба Россия баргашт. Котиби КМ партия аввал дар Петербург, баъд (аз охири соли 1906) дар Куоккала (Финляндия) буд. Охири соли 1907 ҳамроҳи В. И. Ленин ба Женева рафта, дар газетаи «Пролетарий» ва пас дар газетаи «Сотсиал – демократ» ба ҳайси котиб фаъолият дошт. Соли 1911 муаллимаи мактаби партиявӣ дар Лонжюмо. Аз соли 1912 ба робитаи В. И. Ленин бо «Правда» ва фраксияи болшевикӣ дар Думаи 4-уми давлатии Россия кӯмак расонд.
Солҳои 1913 - 1914 дар ташкили маҷаллаи болшевикии «Работнитса» ширкат варзид. Иштирокчии конференсияҳои партиявӣ, аз ҷумла конференсияи 6-уми (Прагагӣ) ва 7 - уми (Апрелии) партия.
Фридрих Энгелс: «Армия (артиш) иттиҳоди муташаккили одамони мусаллаҳест, ки аз тарафи давлат ба мақсади ҷангҳои ҳуҷумӣ ё мудофиавӣ ташкил карда мешавад…».
АРМИЯ – АРТИШ
Армия (фаронсавӣ агмее, аз лотинӣ агмо) маънии мусаллаҳ мекунадро дорад. Артиш, ҷамъи қувваҳои мусаллаҳи давлатӣ; қисми қувваҳои мусаллаҳ (бе ҚҲБ); танҳо қӯшунҳои хушкигард; иттиҳодияҳои фаврӣ (А. – ҳои умумиқӯшунӣ, танкӣ, ҳавоӣ ва ғ.); ташкилоти мусаллаҳи халқҳо ва гурӯҳҳои иҷтимоӣ, ки барои озодӣ ё гирифтани ҳокимият мубориза мебаранд.
Артиш ҳамчун иттиҳодияи фаврӣ бори аввал дар Россия соли 1812, Германия соли 1886 ва Франсия соли 1870 ба вуҷуд омада буд…
Таркиби артиш доимӣ набуда, ба хусусияти ҷанг ва тарзи амали он, вазифаи фаврӣ ва намуди артиш, инчунин ба хусусиятҳои майдони амалиёти муҳориба вобаста аст. Артиш, одатан, ба ҳайати ҷабҳа (фронт) дохил мешавад ё худ метавонад дар баъзе самти амалиёт зери итоати Сарфармондеҳи олӣ мустақилона амал кунад.
Аз ибтидои асри ХХ мафҳуми артиш (армия) тадриҷан ба истилоҳи «Қувваҳои мусаллаҳ» иваз шуд.
Қабл аз он ки дар хусуси Артиши миллии Тоҷикистон ҳарф бизанем, бояд аз ибтидои асри гузашта, аз замони ҳамчун ҷумҳурии мустақил, аз соли 1929 дар ҳайати Иттиҳоди Шуравӣ қомат афроштани Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон бигӯем.
ҚУВВАҲОИ МУСАЛЛАҲИ СССР
Ташкилоти ҳарбии давлати советӣ, ки комёбиҳои халқи советӣ, озодӣ ва истиқлоли Иттифоқи советиро муҳофизат мекард. Қувваҳои мусаллаҳ соли 1918 ташкил ёфтааст. Ҳамроҳи ҚМ – и дигар мамлакатҳои сотсиалистӣ бехатарии тамоми иттиҳоди сотсиалистиро аз суиқасди таҷовузкорон таъмин менамуд.
ҚМ СССР ба навъҳои зерин иборат буд: қӯшунҳои ракетии таъиноти стратегӣ, қӯшунҳои хушкигард, қӯшунҳои мудофиа аз ҳуҷуми ҳавоӣ, қувваҳои ҳарбии ҳавоӣ, флоти ҳарбии баҳрӣ.
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
- Деваштич: об нест, барқ проблема, картошка сӯхт... Назар
- Асрори мадрасаи Хоҷа Сарбоз Назар
- “Стратегияи давлатии муқовимат ба коррупсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030” Назар
- Резаахбор Назар
- Бародар қарори судро иҷро намекунад… Назар
- Таъминот кори мактаб нест Назар
- Абуҳанифа: таоруфи миллӣ ва Ислом Назар
- Беадолатӣ дар футболи тоҷик Назар
- Редаксия супориш дод: Чилучорчашма рав! Назар
- «Мардон» - мушкили №1 дар Душанбе Назар
- Дар як сатр Назар
- Адвокати хайрхоҳ меҷӯям… Назар
