Дуруд СССР! Ман матлаби С.Бурҳонов бо номи «Мо бандаи Худо ё Худо бандаи мост?»-ро хонда ҳайрон шудам. Гуфтаниям, ки чаро Савфат доимо чунин матлаб менависад? Касби ман духтурист ва тавсия медиҳам, ки бародарам Савфат худро аз ташхиси тиббӣ гузаронад. Наход Худо, Офаридгор бандаи мо бошад? 

Маҳмадулло Шарипов,

ш. Душанбе.

Тел: 888 80 71 17 

Яке аз амалҳои хуб дар чанд соли ахир ин тарошидани ришҳои дарозу дағали ҷӯлидаи ҷавонон буд. Кормандони ниҳодҳои қудратӣ ба тарошидани ришҳои номавзуни ҷавонон камар бастанду дар 1 муддати кӯтоҳ таки фуки пурпашми онҳо  тозаю озода гашт. Чандин нафар аз пайи ришҳои номутаносибашон ҷазои маънавӣ ва моддӣ гирифтанд. Магар назорату талаботи мақомот суст шудааст, ки кӯчаҳои шаҳру навоҳӣ ва деҳаҳоро боз ришдоракҳо “зеб” медиҳанд? Ҳатто ҷавононе, ки нав хонадор мешаванд, паҳлӯи гуларӯс бо риши нотарошида никоҳ мекунанд. Риши толибии тоҷикакон маҳз баъди ғасби Толибон Афғонистонро басе бисёр шудааст. Оё ин 1 паём, мессенҷ ба Толибони паштун нест, ки толибони тоҷик низ бо онҳостанд? 

Риштарошӣ магар мавсимӣ буд? Чӣ амале, ки супоришҳо онро манъ кардааст, бояд ба он итоат намоем, на ба таври мавсимӣ аз пайи иҷрояш гардему баъд фаромӯшаш кунем.

Зайнулобиддин Ҳусейнов, 

н. Ёвон

14.09.2021. Президенти ФР, В.В.Путин ба Душанбе намеояд! Ин хабар чун тундар дар ҳавои соф садо дод. Зеро аксарият маҳз омадани ӯро ба ин чорабинии муҳимтарини сентябрӣ дар маҳдудаи пасошӯравӣ умедвор буданд. Кремл гуфтааст, сабаби наомадани ВВП ба коронавирус бастагӣ дорад, ки ба гуфтаи мақомот «сафи мубталоён ба COVID-19» дар миёни наздикони президенти Россия зиёд шудааст.

Худи Путин дар бораи наомаданаш ба Душанбе дар гуфтугӯи телефонӣ бо Президенти ҶТ сӯҳбат кардааст. Дар ҷараёни сӯҳбат Президенти ФР гуфт, шахсан ба ин дидорҳои муҳими сиёсӣ омада наметавонад, вале дар ҷараёни гуфтугӯҳо тариқи Он-Лайн ҳатман ширкат хоҳад кард.

Хотиррас мешавем, ба Душанбе ташрифи 5 сарвари давлати узви СААД дар назар аст. Сарвазири Ҷумҳурии Арманистон Никол Пашинян, Президенти Ҷумҳурии Беларус Александр Лукашенко, Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон Қосим-Жомарт Токаев, Президенти Ҷумҳурии Қирғизистон Садир Жапаров ба Тоҷикистон меоянд. Ҷои Путин Котиби генералии СААД Станислав Зас ва дигар ашхоси расмӣ аз Россия намояндагӣ хоҳанд кард. Раиси ҷаласа ва Раиси СААД 

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аст.

Аз касе пӯшида нест, ки дар ин ҷаласа авзои Афғонистони ҳамсоя баррасӣ мегардад. Хотиррас мешавем, 15 август Ашраф Ғанӣ фирор кард ва Толибон (ҳаракати дар аксари кишварҳои олам мамнуъ) Кобулро фатҳ намуд. Сипас Муқовимати Панҷшер бо сарварии Аҳмади Масъуд-писари Аҳмадшоҳи Масъуд сар зад, ки ахирӣ мардумро ба Қиёми Миллӣ даъват намуд.

Ҳаракати Муқовимати миллӣ дар Афғонистон соат ба соат вусъат меёбад. Новобаста ба саркӯбии тазоҳургарон мардум, ба вежа бонувони шердили кишвар бо нидои «Марг бар Покистон» аз Аҳмади Масъуд пуштибонӣ мекунанд. Зеро чанде қабл ҳавопаймоҳои ҷангӣ ва бесадрнишини Покистон мавзеи Панҷшерро бомбаборон карда, ба ҷаҳониён паём доданд, ки тарафгири Толибонанд.

Аз ин ҳамалот қаблтар аз ҳама Ҳинду Ирон танқид кард. Ахиран Амрико низ маҷбур шуд ин рафтори Покистонро маҳкум кунад. Дар Душанбе сару садоҳо дар бораи басташавии сафорати Покистон дар Тоҷикистон тариқи сомонаҳои интернетӣ садо дода, баъзеҳо ҳатто ба бастани ин сафорату ба тазоҳурот дар пешаш даъват карданд. Вале ин танҳо занони афғон буданд, ки дар назди сафорати Покистон дар Душанбе ҳозир шуданд.

Хотиррас мешавем, дар саммити нахуст 6 сарвари давлатҳои муштаракулманофеъ - Тоҷикистон, Белорус, Арманистон, Қазоқистон, Қирғизистон ва Россия (он-лайн) иштирок карда, сипас дар доираи дидори сарварони ШОС ё худ СҲШ 5 президент бо ҳузури худ ва 2 нафари дигар онлайнӣ, дар ҷамъ 7 президент мавзӯи Афғонистонро матраҳ мекунанд. Инҳо президентони Ҳинд, Покистон, Эрон, Туркманистон, Ӯзбекистон (зинда) ва сарварони Хитойу Муғулистон (тариқи он-лайн) мебошанд. Дар маҷмуъ, Душанбеи азизро 12 президент бо ҳузури фардӣ ва он-лайнӣ намояндагӣ хоҳанд кард.

Тавре гуфтем, ба карантини президенти ФР, ки Кремл расман гуфт «Путин идет на самоизоляцию» боз 2 президенти дигар қӯш шудаанд. Ва аммо ин ба маъное нест, вакилони ин кишварҳо дар ин саммит фаол нестанд. Баракс, Пекин ва Маскави он-лайн дар баробари Исломободу Деҳлӣ аз бозигарони сарсахти ояндаи Афғонистон мебошанд.

Хотиррас мешавем, Президенти Тоҷикистон дар рӯзҳои аввали ошӯбу ишғолгариҳои Толибон мавқеи худро мушаххасан муайян карда буд ва он ҳам дифоъ аз Тоҷикон ва дигар ақаллиятҳои миллӣ ва таъсиси ҳукумати инклюзив аст, ки ҳардуро Толиб иҷро накард...

Хонандаи гиромӣ, Кютинен Даниил Ивановичро мешиносӣ? Агар ҳа, пас ин матлабро хон! Агар не, ҳатман хон!!!

…Саъдии Маҳдӣ, журналисти патриот ва серкори Фейсбук, Блокро булак тарҷума кардааст. Ба касе блок монд дар сайти иҷтимоии Ормонҳои миллияш, менависад, ки фулонӣ барои беадабӣ булак гардид!

Блок чист? Садгузорӣ, марзбандӣ, инзивоъи кулл. Дар ҷанг мавқееро гӯянд, ки душмани эҳтимолиро комилан ҳама роҳашро мебастанд, то аз ташнагиву гуруснагӣ зану мард, кӯдаку калонсол…фавтад. Яъне аз ҳуқуқ бар ҳаёт булак мекарданд, онҳоро. Инро бо забони дигар, қатли омм, генотсид низ мегӯянд. 

Булак, блок ё худ блокадаро Чингиз мекард, Темури Ланг мекард. Охирон бор дар асри ХХ Гитлер кард. Вале оё он охирон буд?...

Баргардем сари блокада. 80 сол пеш, Ленингради советӣ дар блокадаи 900-рӯза қарор гирифт. Дар ин блокада 16.747 нафар дар ҷанг, беш аз 600.000 аз гуруснагӣ фавтид, 33.782 кас захм бардошт. Вале аз ҳама ҷинояти сангини ин блокада он шуд, ки одам аз гуруснагӣ одам мехӯрд…

Кютинен Д.И. нафаре, ки дар акс мебинед, дар ана ҳамин блокадаи одамхӯр шудани инсонҳо, нонвой буд, ба таъбире дасташ дар равған. Ӯ ба мардуми блокадник дар Ленинград хлеб мепухт. 

03.02.1942, ин ОДАМ, бо ҳарфи бузург,  дар ҷои кор фавтид. Аз гуруснагӣ. Дар сари танӯри нон!!! Зеро ӯ нафси худро БЛОК монда буд. Виждонаш, эмонаш набардошт, ки ҳаққи мардумро хӯрад. Нон пӯхта, дар сари чагдони нонвоӣ аз гуруснагӣ мурд…

Ҳозир поквиждонӣ, бенафсӣ, виждондорӣ, ҳилм, ҳаё, шарм, эмон… масхараанд. Барои ман, ту, ӯ, вай, мо-мусалмонҳо масхара аст;

-Э садқаи одамгарӣ шавад, 1 умр раис буду зану бачу качаш баъди сараш гуруснаву ташна дар кӯча монд!!!

Мешунавем дар бораи нафаре, ки умрашро ба хизмати ватан бахшида аст.

-Э, маро садқаи вазифа кунад, солҳо кор кардаву 1 магазин насохтам барои худ!

Ин иддаои одамонест, ки поквиждонона кор кардаву имрӯз пушаймонанд, ки ҳини раёсат надуздиданд, фасод накарданд, ришва нахӯрданд, яъне уқбои худро насӯхтанд.

Ва ин ҳама меъёр шудааст. Меъёри зиндагонии рӯзмарраи мо. Оини зиндагонимон гаштааст:

-Раис будӣ, ҳастӣ, мондӣ…бояд бо ҳар роҳу восита фикри зану фарзандатро мекардӣ! На фикри миллат, давлат, ватан, инсонҳоро. Нафаре аз фасод чизе ёфт, бологузар аст. Поквиждон паси дар. Магар чунин нест? Ҳаст! Ва инро ту, хонандаи ин сутур, оре маҳз туе, ки фикр дорӣ, ман туро назар надорам, беҳтар аз ман медонӣ.

Дар ҷамъияти имрӯзаи мо, Шараф мараз гардидааст! Виждон масхара!! Патриот калаварам…

1 нафари басо пулдор, вақте гуфтамаш, фулон миқдори ҷавонони фалон маҳалла ҷамъ шуда, барои ҳифзи марзу бум ба Исфара рафтаниянд, хандиду гуфт:

-Калаварам-дия! Мурданд, кӣ зану кӯдакашонро нигоҳ мекунад???

Имрӯз низ, ки вазъ дар Панҷшер ҳалокатбор аст, танҳо камбағалу камбизоатонанд, ки мехоҳанд раванду аз манофеи Тоҷик пуштигир шаванд ва аксарияти мо дар сӯҳбатҳои чортаниву панҷтанӣ аз ин виқори ишон чун аз каллаваризм ёд мекунем.

Зи ғайрат гар яке мардонагӣ кард,

Ту гӯӣ ҷоҳиле девонагӣ кард?

Магӯ ҷоҳил, ки ҷои ҳайрат аст ин,

Ки беҳ аз оқили беғайрат аст ин!

Имрӯз, вақте мебинам, Тоҷикони аз Афғонистон фирорӣ, ватанро бар беадаб биспурда, дар Аврупову Амрикову Душанбе ресторанҳоро ғасб карда, даъвои ватандорӣ мекунанд; вақте мебинам, Аҳмади Масъуд, хатмуттаҳсили Донишгоҳи олии ҳарбии Англия, ки дар ун кишвар хонаву дар дораду бар ҳифзи Ватан тани танҳо қомат алам кардааст, маро ҳамон раҳматии Кютинен Даниил Иванович пеши назар меояд-Намои Виждондорӣ, Шарафмандӣ, Эмондорӣ ва Мусалмонӣ…

Кӣ гуфт Кютинен мусалмон набуд? Агар мусалмонӣ ҳамин аст, ки Толиби паштуни фошист дорад, пас дар дунё кофаре нест!

… Толибон ҳатто Блокадаи гитлериро зинда карданд! Ба шеваи дурушттар, золимтар, хунхоратар эҳё карданд. Онҳо аҳолии Панҷшерро комилан блок монда, зану кӯдакон, ҷавонону пирон, мусалмононро аз гуруснагӣ мекушанд, чун зӯрашон ба ҷанг бо ҷавонмардони Тоҷики Панҷшер намерасад. Вале ҷомеаи ҷаҳонӣ хомӯш аст. Ҷамоаи ҷаҳонӣ чӣ, ки журналистикаи русзабони мо ҳатто хомӯш аст!

Ягона нафаре, ки зидди ин Блоку ин блокадаи фашистии паштунӣ овоз баланд мекунад, Эмомалӣ Раҳмон-Пешвои Тоҷикон ва Президенти ҶТ аст. Соате мерасад, ки ин садои ягона ҳамсадо дармеёбад, вале он гаҳ абарқудратон, шарикони стротегӣ, ҳамсоягон магар хиҷолатзада намешаванд? Суоли матраҳ аст, албатта…

…Дар суди Нюрнберг фашистони гитлерӣ барои генотсиди башарият,  минҷумла блокадаи Ленинград, ки 632.253 одамро аз гуруснагӣ кушт, посух гуфтанд. Делои Кютинен Даниил Иванович ба вежагие дар ин протсесҳо матраҳ шуда, миси фашизми аврупоӣ баромад.

 Вале ба назар мерасад, ки ҷамоаи ҷаҳонӣ, дар ҳамин шабу рӯзҳо, мусалмон, Тоҷик, ӯзбек, ҳазора, туркман ва дар ҷамъ афғонро одам ҳисоб намекунад, ки ба блокадаи Панҷшер аз байни ангуштон менигарад…

Аз Блокадаи Ленинград расо 80 сол гузашт (8 сентябри 1941 — 27 январи 1944), Блокадаи Панҷшер 24 рӯз давом дорад. Тоҷику рус ориёинажоданд ва ҷомеаи ҷаҳонӣ, бо шумули Амрикову Аврупову Покистон бояд ин нуктаи басе муҳимро дарк кунанд:

-Мо аз дилхоҳ блокада пирӯз бадар меоем ва миёни блокгузорро булак мекунем. Мо Метавонем!

 Имрӯз, 16.09.2021 дар ш.Душанбе таҳти роҳбарии Президенти ҶТ Эмомалӣ Раҳмон ҷаласаи Шӯрои амнияти дастҷамъии Созмони Аҳдномаи амнияти дастҷамъӣ (СААД) баргузор гардид. 

 Дар кори ҷаласа Раиси Шӯрои амнияти дастҷамъии СААД, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, Сарвазири Ҷумҳурии Арманистон Никол Пашинян, Президенти Ҷумҳурии Беларус Александр Лукашенко, Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон Қосим-Жомарт Токаев, Президенти Ҷумҳурии Қирғизистон Садир Жапаров, Президенти Федератсияи Россия Владимир Путин (тариқи видеоконференсия) ва Котиби генералии СААД Станислав Зас иштирок карданд. 

 Тавре пас аз анҷоми ҷаласаи Шӯрои амнияти дастаҷамъӣ Станислав Зас, Дабири кулли СААД ба хабарнигорон гуфт, яке аз масъалаҳои асосие, ки имрӯз сарони давлатҳо муҳокима карданд, вазъи Афғонистон буд, ки пас аз хуруҷи неруҳои амрикоӣ ва қӯшунҳои низомии НАТО аз он ба куллӣ тағйир ёфт. 

   - Барои суръат бахшидан ба кори қабули Барномаи мақсадноки байнидавлатӣ оид ба таҳкими сарҳади Тоҷикистону Афғонистон, ки Тоҷикистон дар доираи СААД пешниҳод кардааст, созиш ҳосил шуд. Тоҷикистон, тавре ки медонед, тӯлонитарин марз бо Афғонистонро дорад-1344 км, ки бисёр мавзеъҳои он аз минтақаи баландкӯҳи дастнорас мегузаранд. Ҳамлаи босуръати ҷунбиши «Толибон», таҳти назорати он гузаштани қариб тамоми қаламрави Афғонистон, аз ҷумла марзҳои давлатӣ ва пойтахт-шаҳри Кобул, инчунин тағйири қудрат дар кишвар ба вазъияти минтақаи Осиёи Марказии амнияти дастҷамъии СААД таъмири назаррас гузошта, моро ба ташвиши амиқ меорад. СААД рушди вазъ дар марзи Тоҷикистону Афғонистонро бодиққат назорат мекунад. Ҳадафи аслии Созмон дар шароити мавҷуда таъмини амнияти кишварҳои узви СААД боқӣ мемонад. Ҳамзамон мо дар фаъолияти худ афзалияти сиёсӣ ва дипломатиро идома медиҳем, гуфт Станислав Зас.

    Мавсуф зикр кард, ки роҳбарони кишварҳои узви СААД ба мувофиқа расиданд, ки барои рушди ҳамкорӣ дар мубориза бо мушкилот ва таҳдидҳое, ки аз қаламрави Афғонистон ба вуҷуд меоянд, саъю кӯшишҳои иловагӣ ба харҷ диҳанд. Ин созмон чораҳои амалии дастҷамъӣ таҳия кардааст, ки барои таъмини амнияти Тоҷикистон дар сурати шиддат ёфтани вазъи сарҳад пешбинӣ шудаанд. Бо ҳамин мақсад дар 1 моҳ дар наздикии марзи Тоҷикистону Афғонистон силсиламашқҳои густурдаи Неруҳои дастҷамъии СААД-«Ҷустуҷӯ-2021», «Эшелон-2021», «Ҳамкорӣ-2021» ва «Кобалт -2021» баргузор мешаванд, ки ҳамаи онҳо тибқи нақшаи ягона  мегузаранд, таъкид дошт Дабири кулли СААД.  

Ҷ.Хусейнова, СССР

Қасри Миллат

 Салом ва паёми самимӣ ба СССР! Ман ҳар сол ба пойтахт меоям. Қаблан роҳҳои мо то ба шаҳри Душанбе вайрону валангор буданд, имрӯз Худоро шукр, ки бо ташаббуси Пешвои муаззами миллат роҳҳо ҳама асфалтпӯш шудаанду дигар азоби роҳ бартараф гашт. Аз пойтахт то макони мо 250 км роҳ аст. Солҳои гузашта роҳкиро 80-90 сомонӣ буд, имрӯз нархи сӯзишворӣ ба фалак печидаву роҳкиро 120 сомонӣ шудааст… 

Дилшод Саидов, ш. Истаравшан. 

тел: 980 88 66 44

Дуруд СССР! 1 пешниҳод ба ба Вазири маориф ва илми кишвар Маҳмадисуф Имомзода дорам: - Чӣ мешавад, ки ба мактабҳо ном неву танҳо рақам №14, 35, 61 монанд. Зеро шахс соҳиби мансаб, ки шуд даррав мактабҳоро ба номи хешу ақрабояш мегузоранд. Ҳоло он ки арзанда ҳаст ё нест касе намедонад. 

Х. Наҷмиддин, тел: 93 118 40 44

Бо сари кор омадани Рустами Эмомалӣ, реформатори ҷавон, дар пойтахти кишвари азизамон таҳавуллоти ҷиддӣ ба вуқуъ пайваста, шаҳр симои худро кулан иваз намуда, ба 1 шаҳри наву афсонавӣ ва орзуҳо мубаддал гашт. Бесабаб нест, ки Душанберо дар байни давлатҳои Осиёи Марказӣ «шаҳри орзуҳо» ном ниҳодаанд. Воқеан ҳам, азнавсозиву ободонӣ ва пешравиҳои пойтахти азизамон аз заҳмату талоши шабонарӯзии фарзанди фарзонаи миллати тоҷик-Рустами Эмомалӣ далолат мекунад. 

   Ин аст, ки шаҳри Душанберо дар соли 2021 пойтахти фарҳангии кишварҳои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил интихоб карданд. Шаҳри Душанбе низ дар баробари 67 шаҳру навоҳии дигари кишвар ҷашни бузурги миллиро бо дастовардҳои назаррас пешвоз мегирад. Мо Метавонем!

4201 иншоот тайёр!

  Бояд тазаккур дод, ки бо мақсади сазовор таҷлил намудани ҷашни 30-солагии Истиқлолияти давлатии ҶТ дар шаҳри Душанбе бунёд ва азнавсозии 4201 иншоот ба назар гирифта шуда, ба ҳолати 1 сентябри соли 2021 дар ш.Душанбе тамоми нақша 100% иҷро гардид! Воқеан ҳам раиси ш.Душанбе Рустами Эмомалӣ бо тими соҳибкасбаш тавонист аз ӯҳдаи тамоми нияту нақшаҳо сарбаландона барояд, ки ҳалолаш бод!

152 баландошёна дар ним сол

Дар 6 моҳи аввали соли 2021 бунёди 9 адад муассисаи таҳсилоти миёнаи умумӣ барои 7284 ҷой, 9 муассисаи таҳсилоти томактабӣ барои 1480 ҷой, 6 маркази ташхисию табобатӣ, 39 коргоҳу корхонаҳои саноатӣ, сохтмони 152 бинои баландошёна бо ҷойгиронии 117 адад марказҳои савдою хизматрасонӣ, 13 бинои мақомоти дахлдори давлатӣ амалӣ карда шуд. 

526 корхонаи саноатӣ

    Дар нимсолаи якуми соли 2021 аз ҷониби 526 адад корхонаҳои саноатӣ новобаста аз шакли моликият ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти саноатӣ ба 1,5 миллиард сомонӣ баробар гардид, ки суръати афзоиши он нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 119,6 фоизро ташкил дод. 

5821 нақлиёти ҷамъиятӣ

    Бо мақсади ҳамлу нақли мусофирон дар пойтахт дар маҷмӯъ 5821 адад нақлиёти истифодаи умуми мусофирбар, аз ҷумла 672 нақлиёти мусофирбари корхонаҳои коммуналӣ, 1557 микроавтобуси сектори хусусӣ ва 3592 воситаи нақлиёти сабукрави таксӣ дар тавозуни корхонаҳои нақлиётии пойтахт қарор доранд.

11 лоиҳаи сармоягузорӣ 

   Дар ҳудуди пойтахт 43 корхонаю ташкилот бо сармояи хориҷӣ фаъолият намуда, 15 корхона ба маблағи умумии 10,3 миллион доллари ИМА сармояи мустақим ва 18 корхона ба маблағи умумии 51,4 миллион доллари ИМА дигар сармоягузориҳоро ҷалб намуданд.  Дар давраи ҳисоботӣ дар шаҳр 11 лоиҳаи давлатии сармоягузорӣ амалӣ шуда истодааст, ки аз аввали татбиқ то инҷониб зиёда аз 100 миллион доллари ИМА ва дар давраи ҳисоботӣ 24,7 миллион доллари ИМА аз худ карда шудааст.

Миллион-миллион гул

    Соли равон дар кӯчаю хиёбонҳо, боғҳои фарҳангӣ-фароғатӣ, шаҳраку маҳаллаҳо ва корхонаю ташкилотҳои пойтахт ба миқдори 226,3 ҳазор бех дарахту буттаҳо, 14,2 миллион бех гулҳои мавсимии бисёрсола ва дар майдони 254,4 ҳазор метри мураббаъ майса корида шуд. 

182 мактаб

   Дар ш.Душанбе 182 муассисаи таҳсилоти миёнаи умумӣ, аз ҷумла 5 муассисаи таҳсилоти ибтидоӣ, 11 муассисаи таҳсилоти умумии асосӣ, 163 муассисаи таҳсилоти миёнаи умумӣ (бо назардошти мактабҳои типи нав ва махсус), 3 муассисаи таҳсилоти ғоибона ва 61 муассисаи табобатӣ фаъолият менамоянд. 

Дар ш.Душанбе айни замон фурудгоҳи байналмилалӣ, вокзали роҳи оҳан, 37 меҳмонхона, 57 тарабхона, 4 чойхонаи миллӣ, 32 маркази дилхушӣ, 25 бозор, 91 маркази савдо, 26 мағозаи фурӯши армуғон, 17 боғи фарҳангиву фароғатӣ, 1 боғи ҳайвонот, 14 гулгашт, 5 кӯли шиноварию истироҳатӣ, 204 кошонаи ҳусн, 201 сартарошхона, 4 кохи фарҳангӣ, 7 театри касбӣ, 10 осорхона, 6 китобхона, 6 амфитеатр, 23 ёдгории бостонӣ, монументалӣ ва меъморӣ, 109 ширкати сайёҳӣ, 306 муассисаи табобатию профилактикӣ, 1 Қасри теннис ва маҷмааи варзишии обӣ, 900 иншооти варзишӣ ҷойгиранд.