Амалиёти ҷангии Қувваҳои Мусаллаҳи Советӣ аз 30 сентябри соли 1941 то 20 апрели 1942 бо мақсади мудофиаи Москва аз қӯшунҳои фашистии немис ва торумор кардани онҳо дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941 – 1945) идома ёфт.

Муҳорибаи назди Москва ба ду давра тақсим мешавад: ҷангҳои мудофиавӣ (30. 9 – 4.12.1941) ва ҳуҷуми ҷавобӣ (5 – 6.12.1941 – 7 – 8.1.1942), инчунин ҳуҷуми умумии қӯшунҳои советӣ (7 – 10.1 – 20.4.1942).

«ТАЙФУН»

Фармондеҳии немис нақша дошт, ки қӯшунҳои советиро дар самтҳои Взяма – Москва ва Брянск – Москва торумор, Москваро аз Шимол ва Ҷануб иҳота карда, шаҳрро ишғол намояд ва бо ҳамин ҷангро ба охир расонад. Гурӯҳи армияи «Марказ» (77 дивизия, аз ҷумла 14 дивизияи танкӣ ва 8 дивизияи моторикунонидашуда, зиёда аз 1 млн аскар, 1,7 ҳазор танк, 14 ҳазор тӯпу миномёт, 950 самолёт) нақшаи забти Москваро бо номи рамзии «Тайфун» тартиб дод.

Ба муқобили армияҳои душман қӯшунҳои фронтҳои Ғарбӣ (фармондеҳаш генерал – полковник И. С. Конев), Брянск (фармондеҳаш генерал – полковник А. И. Ерёменко) ва Эҳтиётӣ (фармондеҳаш Маршали Иттифоқи Советӣ С. М. Будённий) меистоданд (қариб 800 ҳазор аскар, 6800 тӯпу миномёт, 780 танк ва 545 самолёт).

ҶАНГҲОИ МУДОФИАВӢ

30.9.1941 гурӯҳи 2 – юми танкии душман ҳуҷуми худро бар зидди Фронти Брянск сар кард. 2.10.1941 қувваҳои асосии гурӯҳҳои армияи «Марказ» ба муқобили фронтҳои Ғарбӣ ва Эҳтиётӣ ба ҳуҷум гузаштанд. Душман дар наздикии Вязма ва ҷанубтари Брянск қисмҳои ҳарбии 19, 20, 24, 32 – юми қӯшунҳои советиро муҳосира намуд, аммо як қисми онҳо аз муҳосира баромаданд.

Қӯшунҳои советӣ ба сӯи хати мудофиавии Волокаламск – Можайск – Малоярославетс – Калуга ақиб нишастанд. Фронтҳои Ғарбӣ ва Эҳтиётӣ ба Фронти Ғарбӣ муттаҳид карда шуданд. (аз 10.10.1941 фармондеҳаш генерали армия Г. К Жуков). 17.10.1941 аз қаноти рости Фронти Ғарбӣ (армияҳои 22, 29, 30, 31 – ум) Фронти Калинин ҷудо карда шуд (фармондеҳаш генерал – полковник И. С. Конев).

19.12.1946. Оғози ҷанги Фаронса дар Ветнам. Дар натиҷа, Ветнам ба 2 давлати мустақил-Ҷумҳурии демократии Ветнам бо пойтахташ дар Ханой ва Ҷумҳурии Ветнам бо пойтахташ дар Сайгон тақсимбандӣ гардид.

20.12.1935. Дар пойтахти СССР-ш.Маскав меҳмонхонаи «Маскав» ифтитоҳ ёфт. Он яке аз бузургтарин меҳмонхонаҳои шӯравӣ ба шумор мерафт ва меҳмонони хориҷии пойтахти СССР дар ин меҳмонхона ҷой дода мешуданд.

20.12.1938. Дар СССР бо қарори Шӯрои Комиссарони Халқӣ дафтарчаҳои меҳнатӣ ҷорӣ карда шуданд.

20.12.1944.Дар Иттиҳоди Шӯравӣ Академияи илмҳои тиббии СССР таъсис дода шуд.

20.12.1991. Бо қарори ҳукумати Русия Бонки давлатии СССР барҳам дода шуд ва тамоми дороии он дар ҳудуди РСФСР ба ихтиёри Бонки марказии РСФСР (Бонки Русия) гузашт.

21.12.1940.Артиши Сурх аввалин намунаҳои силоҳи автоматӣ «пистолет-пулемёти Шпагин» (ППШ)-ро дарёфт кард. ППШ, ки аз ҷониби силоҳсоз Георгий Шпагин сохта шуда буд ва бо тири 7,62 мм таҷҳизонида мешуд, яке аз муваффақтарин силоҳҳои автоматӣ дар ҶБВ ба шумор мерафт.

22.12.1943. ШКХ СССР матни нави Гимни давлатии СССР-ро тасдиқ кард.

23.12.1947.Бо қарори Раёсати Шӯрои Олии СССР 1 январ рӯзи идона ва истироҳат эълон карда шуд.

24.12.1989. Анҷумани дуввуми вакилони мардумии СССР бо қарори махсуси худ вуруди нерӯҳои Артиши шӯравиро ба Афғонистон, ки моҳи декабри с.1979 иттифоқ уфтода буд, маҳкум кард.

25.12.1917. Таъсиси РСС Украина. Украинаи шӯравӣ аз с.1922 то с.1991 дар ҳайъати СССР қарор дошт ва с.1991 истиқлолияти худро касб кард ва Ҷумҳурии Украина тағйири ном намуд.

25.12.1939.Дар матбуоти шӯравӣ телеграммаи ҷавобии Иосиф Сталин ба Гитлер ва Рибентропп нашр карда шуд. Дар он аз ҷумла омада буд: «Дӯстии халқҳои Олмон ва Иттиҳоди Шӯравӣ, ки бо хун васл шудааст, бояд дурудароз ва поянда бимонад».

 25.12.1991. Соати 19:00 Президенти Иттиҳоди Шӯравӣ Михаил Горбачев бори охирин аз ТВ марказии СССР баромад намуда, гуфт:

Ман ҳам дӯстдори давлати абарқудрати Советӣ мебошам. Дар ин давлат бузург шуда тарбия ёфтаам. Дар яке аз шумораҳои гузаштаи ҳафтаномаи рафиқ Сафват Бурҳонов қайд карда буд, ки дар шӯравӣ мағозаҳою дӯконҳо холӣ буданд. Он кас дурӯғи маҳз дар бораи муваффақиятҳои шӯравӣ навиштаанд. Дар он давра чи қадар роҳҳои нав сохтанд, чи қадар заминҳои бекорхобидаро корам намуданд. Дар ҳар деҳа, клубҳо спектаклу кинову консертҳо барои мардуми меҳнаткаш дода мешуд. Ба занҳое, ки аз 3 фарзанд зиёд тарбият мекарданд, пул ҷудо ва ҳар сари кӯдак 12 рублӣ медоданд. Занони таваллуд кардаро 8 рӯз дар таваллудхона бе пул нигоҳубин карда, баъд ҷавоб медоданд. Модаре 8 -10 фарзанд медошт, 120 рубл мегирифт ва унвони Қаҳрамон-модараш медоданд, агар бемор мешуд ройгон табобат мекарданд.

Ҳар моҳ ба деҳот ба назди мардум санъаткорон, ҳунарпешагон омада ҳунарнамоӣ намуда, консерт медоданд. 100 рубл медоштӣ тамоми хоки шӯравиро то Прибалтика рафта тамошо мекардӣ. Дар бораи нарху наво ҳоҷати гап нест, ки ҳамагӣ дигар гуфтанд. Вақте мошинат дар роҳ вайрон мешуд, кадомеро мехостӣ, манъ мекардӣ, омада бензинат медоду лозим бошад соатҳо мошинатро таъмир мекард. Русҳо ғуломи мо буданд, на мо! Ман 44 сол бо русҳо кор кардам, инро тасдиқ мекунам.

Хол Воҳидов,

деҳаи Сафобахш,

н.Данғара