Ёвон: 550 нафар дар ҷанги гражданӣ кушта шуд!
Дар моҳҳои апрел-декабри соли 1992 Ёвон ба 1 ноҳияи транзитӣ табдил ёфта буд. Гурӯҳҳои қонунию мухолифин ба воситаи роҳи мошингарди Душанбе-Ёвон, Орҷоникидзеобод-Ёвон, Норак-Ёвон, Куйбишев (ҳоло ба номи А.Ҷомӣ)-Ёвон ба Ёвон омада, ба 4 тараф мерафтанд. Бе қарори комитети иҷроия дар назди деҳаҳои Қӯймот, Фурқат, Даҳана постгоҳҳои шабонарӯзӣ ташкил карда шуда, ба омаду рафти одамону мошинҳо милитсионеру ихтиёриён назорат мекарданд. Аз моҳи июн сар карда дар ҳудуди ноҳия дастаҳои ихтиёриёне, ки ба таври ғайриқонунӣ ташкил ёфта буданд, даст ба куштори одамон заданд.

Торумори дастаи Ҷомӣ
Дастаи ихтиёриёни Ҷомӣ (Мизонов Абдураҳмон Азонович), ки дар сангари муқобили дастаҳои мухолиф дар мавзеи назди деҳаи Қалъаи Мелик меистод, субҳи барвақти 27.09.1992 аз тарафи мухолифин зери борони тир қарор гирифтанд. Шербачаҳои Ҷомӣ ба муқобилият тоб наоварда, сӯи деҳаи Чормағзак фирор карданд. Дар ҳамон рӯз 13 нафар муҳофизони дастаи Ҷомиро паррониданд. Дар қабристони бародарӣ, дар лаби роҳи мошингард ҷасади 10 нафар шаҳидони роҳи озодӣ рӯзи 29 сентябр аз тарафи сокинони деҳаи Чормағзак ба хок супорида шуданд.
Ҷанговарони боқимондаи дастаи Ҷомиро сардори фронти халқӣ Сангак Сафаров ҷамъ оварда, дар н.Сарбанд муҷиби паррондан қарор дод. Ин корро ӯ ба он хотир ба анҷом расонидааст, ки онҳо дар Чормағзак ба қувваҳои мухолифин муқобилият карда натавонистаанд.

Воситу падараш қотил буданд
Дар моҳи октябр қувваҳои худкомаи ҳукуматӣ ва мухолифин дар ноҳия фаъол шуданд ва якчанд ҷиноятҳои вазнин-ба қатли одамони бегуноҳ даст заданд. 15 октябр дастаи террористони Восит Самадов ва падараш Сафарқул Самадов (қарлуқ) ба хонаи сардори управленияи хоҷагии қишлоқи ноҳия, ба деҳаи Кончӣ омада Сафаралӣ Малахов ва писараш Ҷунайдуллоро асир гирифтанд. Баъд ба деҳаи Навкорам омада, сардори ШКДи ноҳия Қутбиддин Малахов ва ронандааш Азим Ҳасановро гирифта, ба сӯи совхози «Ёвон-4», ки болои пули дарёчаи Ёвонрӯд, ҷои куштану паррондани одамони бегуноҳ буданд, бурданд. Дар 1 шаб аз рӯи хусумат, ё бадбинӣ буд, ки 4 нафар ба «моҳигирӣ» бо тири автомат шаҳид шуданд. Қутбиддин-корманди ҳуқуқ шуда ба кадоме аз қотилон дар давраи шӯравӣ пеши роҳи ҷинояташонро гирифта буд, ҳол он ки онҳо дар ҳамсоядеҳ зиндагӣ мекарданд. Падари Малаховҳо, бобои Малах чандин маротиба ба ҳукумати ноҳия барои ёфтани ҷисми беҷони фарзандонаш омад. Зарнигор-ҳамсари Қутбиддин, ки директори хоҷагии пахтакории ба номи «Конститутсияи СССР» буд, донист, дар он шаби наҳс қотилон, ки худро пуштибони ҳукумати қонунӣ медонистанд, шавҳарашро куштаанд. Дар натиҷаи кофтукови мақтулон аз дарёчаи Ёвонрӯд ҷасади 3 танро ёфтанд, вале ҷасади Қутбиддин дар байни онҳо набуд. Баъди 4 моҳи дигар ҷасади ӯро аз ноҳияи Куйбишев ёфтанд.

Қатли Кароматуллои Қурбон
Дар пости деҳаи Даҳана, ки роҳ сӯи Душанбе мебарад, дастаи милитсионеру ихтиёрони деҳа навбатдорӣ менамуданд, то нохалафе ба ҳаёти мардуми водӣ халал нарасонад. Рӯзи 17 октябр дастаи ҳунарии Кароматулло Қурбонов барои гузаронидани тӯй ба Ёвон омад. Ҳунармандон то нимрӯз дар деҳаи Тошхӯр намои ҳунар карданду баъди нимрӯз дар маркази ноҳия. Баъди анҷоми тӯй, соати 23:00 ҳунармандонро соҳиби тӯй С.Султонов, Таваккал Файзуллоев-журналист ва 3 нафари дигар то пости деҳаи Даҳана гусел карданд. Дар дидбонгоҳ Восит Самадов ҳамроҳи калабуронаш роҳи ҳунармандонро мепоиданд. Дар он шаби наҳс ҳамроҳи 7 нафар ҳунармандон 5 нафар гуселкунандагонро низ паррониданд. Қотилон сайдҳои худро аз даҳонашон паррониданд. Ман бо Таваккал кор карда, чун ҷавонмарди хоксор мешинохтамаш. Ӯ иродае дошт қавӣ ва ҳангоми паронидан пеши номардон мумкин сар хам накард, зорию илтиҷо надошт. Одамон гуфтанд, ҳамон шаб яке аз қотилон, ки ба Таваккали шаҳид хешу табор будааст, ба ҷони ҷавони ӯ раҳм накард. Шабошаб хунхорон 12 ҷасадро ба мошин гузошта, ба партовгоҳи заводи химиявӣ оварда партофта, майдони қатлгоҳро, ки аз хун пур буд, бо об шуста тоза кардаанд. Ҷинояти содиркардаашонро ба гардани мухолифин бор карданӣ буданд, вале «ғаррию дуздӣ»-ро паноҳ карда намешавад.
Баъди ҷанозаи Малаховҳо мардуми башӯромада роҳи шӯъбаи милисаро пеш гирифта, талаб карданд, ки ба онҳо яроқ дода шавад ва қотилони дастаи ҳунарии К.Қурбонов муҷиби муҷозот гарданд. Диққати мардуми башӯромадаро мошини сабукрави «Жигули» ва аз дохили он собиқ сардори ШКДи ноҳия-Ҳамза Холмӯминов ва 4 нафар ҳамроҳонаш, ҷалб намуд. Маълум шуд, ки 1 нафари онҳо падари марҳум Кароматулло будаанд. Ӯ бо чашмони ашколуд ва дили дарднок хоҳиш мекард, ки ҷасади писарашро дар куҷое ва дар кадом ҳолате бошад, ба ӯ баргардонанд. Раиси комиҷроияи ноҳия Қ.Азизов ваъда дод, ки ҳамаи чораҳоро мебинад ва 12 нафар шаҳидро меёбад. Рӯзи 19 октябр ҷасадҳо ёфт ва ба соҳибонаш расонида шуданд.

Хунбаҳои «Наҷоти Ватан»
Хабари дар Ёвон кушта шудани К.Қурбонов бо дастаи ҳунариаш дар ҷумҳурӣ овоза шуд. Сарбозони ситоди «Наҷоти Ватан» рӯзи 19 октябр сар то по мусаллаҳ шуда, барои гирифтани қасоси Кароматулло Қурбонов ба Ёвон омаданд. Дар постгоҳи Даҳана аз ҳуҷуми сарбозони мухолифин 10 нафар ҷавонмардони ёвонӣ шаҳид шуданд, ки 3 нафар милитсионер ва 1 нафар корманди кумитаи бехатарӣ, 6 нафари дигарашон сокинони деҳаи Даҳанаю Қуймот ва Оқҷар буданд. Ҳайфи он ҷавононе, ки дар муҳофизату барқарор кардани ҳукумати қонунӣ ҷони худро фидо кардаанд.
Қурбонхол Нозимов, Мусулмон Наимов, Шералӣ Солиев, ки аз баҳори 25-30-солагии умри худ бархӯрдор буданд, шаҳиди роҳи ҳақиқат шуданд. Бо баҳои ҷони худ ҷони чандин одамонро аз чанголи марги нобаҳангом раҳониданд. Сарбозони ситоди «Наҷоти Ватан» бо баҳонаи барои ситонидани қасди куштори К.Қурбонов сӯи деҳаи Парчасой, ба зодгоҳи Воситу С.Самадов ҳаракат карданд. Баъди набарди пости Даҳана ҳадафи дуюми мухолифин одамони бесилоҳ шуданд. Мардуми аз оқибати кор бехабар аз садои тиру туфанг ба кӯчаи маркази деҳа баромада, дар 1 лаҳза 24 нафар мардони деҳа нишони тири автомат гардиданд. Агарчанде, ки аз деҳаи Парчасой (онҷо бештар қарлуқҳо сокинанд) мардуми осоиштаро зери тир гирифтанд, вале гунаҳкорони асосӣ дар канор монданд.

Ёвон-майдони тохтутоз
Қувваҳои мухолифин майдонро васеъ дида, аз самти Кофарниҳон ба Ёвон омада бинои милисаи ноҳияро ғорат карда, оташ заданд ва дар пости деҳаи Қуймот милиса Ш.Бӯриевро, ки муқовимат нишон дода буд, паррониданд. Дар ноҳия аз ниҳодҳои қудратӣ касе амал намекард. Тохтутози дастаҳои мухолифин ва дастаҳои худнамои ғайриқонунии ҳукуматиро нишону мақсадашон куштану ғорат кардани одамони ба ном юрчику вовчик буд. Дастаи худкомаи Восит ҳамроҳи ҳаммаслаконаш  ҷои буду бошашонро дар деҳаи Оби Ошиқ (мутааллиқи н.А.Ҷомӣ) қарор дода, одамони бесилоҳро он ҷо бурда, истинтоқ карда, баъд мепаррониданд. Аз кушта шудани ҳунарманд К.Қурбонов ҳафтае нагузашта Восити хунхор дар деҳаи Оби Ошиқ кушта шуд.

Воситро Ризвон не, Урунов кушт
Шоҳидони воқеа мегӯянд, ки байни Восит ва Урунов, ки боевикаш буд, барои соҳиб шудан ба дипломати пури пулу тилловории дуздидаашон моҷаро бармехезад. Гӯё Урунов Воситро мепарронад ва дипломати дар банди даст будаи Воситро шикаста мегирад. Ҳамон рӯзи 24 октябр деҳаи Оби Ошиқ низ ба майдони ҳарбу зарби дастаи худкома қарор гирифт ва чандин ҷавононе, ки аз тарафи боевикҳои Восит гаравгон гирифта шуда буданд, ҷон ба саломат бурданд. Ин кушторҳо ва хонасӯзиҳо дар ноҳия то солҳои 1994 давом кард ва боз чандин одамони бегуноҳи «вовчик ҳисобидашуда» аз тарафи боевикҳо кушта шуда, қисмашон ҷонро гирифта гурехтанд ва бехонаву дар монданд.

Ҳукумат назанад, Худо мезанад!
Шохаҳои ҳукумати қонунӣ мавқеи худро мустаҳкам намуд. Касе, ки дар давраи ҷанги шаҳрвандӣ ба бедодгарию куштори одамон роҳ дода буданд, ба ҷавобгарӣ кашида шуданд. Сафарқул, Бозор-қарлуқ, Урунов, Маҳдӣ ва чанде дигарон барои ҷиноятҳои содиркардаашон ҳукми абад гирифтанд. Онҳое, ки аз тарафи қонун ба ҷавобгарӣ кашида нашудаанд, ҷазои онҳоро худо дод.
Дар деҳаи Даҳана соли 1994 дар канори роҳи мошингард бо роҳбарии Файзихон Нозимов монументи калони бо санги хоро оро додашуда сохта шуд, ки дар он расми 3 нафар ҷавонмардони деҳа ва 2 нафар ҷавонмардони деҳаҳои дигар, ки шаҳид шуда буданд, гузошта шудааст. Болои санг 1 байт «Эй раҳгузар даме гӯш ба хоки мо бидеҳ, Дастат ба рӯи гӯри дардноки мо бинеҳ» ҳаккокӣ шудааст, ки роҳгузарро ба фикр кардан водор месозад, то рӯзҳои тарсноку дардолуди ҷанги шаҳрвандиро фаромӯш насозанд.
Дар ҷамъ, солҳои ҷанги шаҳрвандии 1992-93 беш аз 550 нафар фарзандони н.Ёвон қурбони бархӯрдҳои бемаънии душманони миллат гардидаанд. Ёдашон ба хайр!

Зайнулобиддин Ҳусейнов,
ноҳияи Ёвон

Дар миёни ақвоми ориёинасаб ба мазорот арҷ мегузоранд. Исломи ноб низ ин амалро манъ накардааст. Вале чун ҷараёнҳои ҷадиди ба ном исломӣ, дар Ироқу Сурия тамомии мазоротро ба хок ҳамсон карданд (Мазори воқеии Султон Увайси Қаранӣ низ аз булдозери онҳо эман намонд!), тасмим гирифтем, дар арафаи Наврӯзи дилафрӯз муруре кунем бар шеваи мазорпарастии Тоҷикон дар асри 21. Ин чист: хурофот ё таоруф?
Бо мо бош, хонанда, ки бисёр чиро меомӯзӣ. Зеро Мо Метавонем!

Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳии назди Ҳукумати ҶТ рӯзи гузашта дар 1 ҷаласаи вежаи худ ҷамъбасти мусобиқаи ҷумҳуриявӣ оид ба гӯштини миллӣ барои дарёфти ҷоми “Пойтахт - 2017”, ки санаи 23.03.2017 ҷорӣ дар Наврӯзгоҳи пойтахт доир гардида буд, махсусан рафтори берун аз одоби варзишгар Комроншоҳи Устопириён низ мавриди баррасӣ қарор додаст. Дар ин бора маркази матбуоти кумитаи номбурда хабар медиҳад.
Дар ҷараёни кори ҷаласа ҳамзамон, дар асоси Фармоиши раиси Кумита гурӯҳи корӣ ҷиҳати таҳлили мусобиқаи ҷумҳуриявӣ оид ба гӯштини миллӣ барои дарёфти “Ҷоми пойтахт” аз ҳисоби доварон, мутахассисон, роҳбарони федератсияҳои гуштини миллӣ, дзюдо ва самбо таҳти роҳбарии муовини раиси Кумита Дилшод Назаров таъсис дода шуд. Гуруҳи корӣ дар муҳлати кутоҳтарин хулосаи қонунии хешро мутобиқ ба талаботҳои санадҳои меъёрӣ – ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намуда, дар ин ҷараён ҳамзамон, низомномаи одоби варзишгар таҳия ва барои тасдиқ ба Ҳайати мушовараи Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ пешниҳод хоҳад кард.

СССР

16.03.2017. Соат бо вақти Душанбе 13:20 дақиқа.
3 тан аз кормандони газетаи мардумии СССР-Идибек Маҳмудҷонов-масъули сайти СССР (ҳамчунин веростори газетаи СССР), Баҳодур Уроқов-хабарнигори газетаи СССР дар вилояти Хатлон ва Шаҳрзоди Амин-котиби масъули нашрия ҷоизаҳои худро аз Вазорати фарҳанги ҶТ дастрас намуданд. Ҳамчунин, масъули ин Вазорат ҷоизаҳои Сӯҳробшоҳи Фаррухшоҳ ва Аслиддин Достиев низ ба воситаи афроди мазкур ба соҳибонашон расонид.

Пагоҳ, 17.03.2017 дар толори меҳмонхонаи «Серена»-и пойтахт  Намоишгоҳи хӯрокҳои миллии Фаронса баргузор мегардад. Дар ин бора ба мухбири СССР дар сафорати Фаронса дар ҶТ иттиллоъ доданд.
Бино ба иттиллои расида, Фестивал-намоиши хӯрокҳои миллии Фаронса ҳамасола рӯзи 21.03.2017, дар рӯзи баробаршавии рӯзу шаб баргузор гашта ошпазони моҳиру шинохта ва соҳибкасбро ба худ ҷалб мекунад. Аммо чун 21 март дар Тоҷикистон рӯзи Наврӯз таҷлил мегардад, сафорати Фаронса тасмим гирифт ин намоишро чанд рӯз қабл аз оғози чорабиниҳои идона дар кишвари мо амалӣ намояд.

СССР

Сокини 62 солаи ш. Истаравшан рӯзи 9.03.2017, пас аз 1 рӯзи Рӯзи модарон, ҳамсари 59 солаи худро пас аз ҷангу ҷанҷол ӯро зери лату кӯб қарор дода пас аз он бо роҳи буғӣ кардан ба ҳалокат мерасонад. Рӯзи 11.03.2017 бошад ҷасадҳои зани 56-сола ва духтари 34-солааш истиқоматкунандагони ноҳияи Синои шаҳри Душанбе аз манзили истиқоматиашон бо аломатҳои марги маҷбурӣ, яъне бо ҷароҳатҳои бурандаву халанда, дарёфт карда шуданд.
Чуноне ик мухбири СССР аз маркази матбуоти ВКД ҶТ хабар доданд, зимни гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ марди 62-солаи сокини шаҳри Истаравшан бо гумони содир намудани ҷинояти куштор дастгир карда шуд. Гумонбаршуда, 9-уми марти соли 2017, тахминан соати 10:00-дақиқа дар хонаи истиқоматиаш бо ҳамсари 59-солааш ҷангу ҷанҷол карда, ӯро зери лату кӯб қарор дода, бо роҳи буғӣ кардан, ба ҳалокат расонидааст.
Сипас, бо мақсади рӯйпуш намудани ҷинояти содирнамудааш ба хешовандон ва ҳамсояҳояш гуфтааст, ки гӯё ҳамсараш бинобар бемории фишори хун буданаш, ногаҳон афтида, ба ҳалокат расидааст. Ҷасади зикргардидаро 10-марти соли 2017 дафн кардааст.
Тибқи санади ташхиси судӣ дар ҷасади зан аломатҳои марги маҷбурӣ бо тариқи зӯроварӣ дар намуди шикастани қабурғаҳо, изи бастани роҳҳои нафас, хароша ва хунхобравии зиёд муайян ва дарёфт карда шудааст.
Аз рӯи далели мазкур аз ҷониби Прокуратураи шаҳри Истаравшан парвандаи ҷиноятӣ бо моддаи 104 Кодекси ҷиноятии Чумҳурии Тоҷикистон оғоз гардида, тафтишот идома дорад.
11-уми марти соли 2017, тахминан соати 10:00-дақиқа ҳангоми гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ аз ҷониби гурӯҳи фаврӣ-тафтишотии созмондодашуда вобаста ба ҷинояти куштори зикргардида марди 34-солаи сокини шаҳри Душанбе дастгир гардид. Дар вақти муноқишаи оилавӣ вай модар ва завҷаи хешро ваҳшиёна ба қатл расонидааст.
Нисбати далелҳои мазкур парвандаи ҷиноятӣ оғоз шуда, тафтишоти ҳодиса идома дорад.

СССР

Бо қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба таҷдиди сохтор Сахидод Раҳматуллозода -Директори Институти забон ва адабиёти ба номи Рӯдакӣ, Ёрмуҳаммад Ниёзӣ Директори Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи Илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қудрат Давлатзода ба вазифаи Ректори Донишкадаи молия ва иқтисоди Тоҷикистон, Шарифзода Мумин Машокир Ректори Донишгоҳи давлатии ҳуқуқ, бизнес ва сиёсати Тоҷикистон, Ҳамидуллохон Фақеров Ректори Донишгоҳи давлатии тиҷорати Тоҷикистон, Ҷамшед Ҷӯрабоев Ректори Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Б. Ғафуров, Хайриддин Идиев — Ректори Донишкадаи давлатии фарҳанг ва санъати Тоҷикистон ба номи Мирзо Турсунзода таъйин гардида, Диловар Латифзода аз вазифаи Ректори Донишкадаи давлатии санъати Тоҷикистон ба номи М. Турсунзода бо сабаби ба нафақа баромаданаш озод карда шуд.
Зевар Давлатзода аз вазифаи Директори муассисаи давлатии «Телевизиони Сафина» озод ва бо Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муовини Вазири фарҳанг таъин гардид. Бо қарорҳои дигари Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Музаффар Давлатзода — муовини Вазири фарҳанг, Носир Саидов Директори муассисаи давлатии «Телевизиони Сафина», Садриддин Шамсуддинзода Директори муассисаи давлатии «Ҷаҳоннамо» ва Субҳиддин Шамсиддинзода Директори телевизиони «Тоҷикистон» таъин гардиданд.

Бо ӯ метавон ба разведка рафт. Содиқуссиддиқтарин узви коллективи мост. Ҳаргиз намефурӯшад ва ҳаргиз ба роҳи бад намебарад. Аз марги генерал Қосимов 100 сол нагузашта, ҳама фаромӯшаш карданд, илло Нуралӣ, ки хотираи ӯро дар ФФТ шод ва пос медорад. Дидори ӯ ҳатто дар давроне ки...хумораш (а это страшнее чем ядерная война!) мегирифт, барои мо фараҳ меовард. Футболро онгуна дӯст медорад, ки агар касе мисли ӯ дар...ФФТ дӯст медошту дар фикраш мебуд, ҳоло Тоҷикистон бо Бразилия бозӣ мекард...Оптимист аст. 100 бор фиребаш мекунанд дар федерация, вале ӯ бовар дорад, ки ин ҳама муваққатист...
Боре бо раҳматии Раҳими Ашроф Кулоб рафта музаҳои дигаронро тоза карда буд (перепут!!!), то ҳануз ҳамкорони СССР-ияш лутф мекунанд, ки "акаи Нуралӣ, аз ҳамин бекорӣ намешавад музаҳоямонро лок занӣ?"! Бо Раҳим аз кабкбозори Кулоб кабке хариданд, ки Шоҳи Кабкҳо буд: бо мо шакароб мехурд он кабку дар таксарӣ сарашро гузошта хоб мекард. Баъд фаҳмем, Нураливу Раҳим кабки дустдоштатарини Нуралии Кабкбози маъруфи Тоҷикистонро "уговорит" карда харидаанд...
Куҷое у ҳаст тантанаи хандаи софу бе ғаш аст ва дилҳои поку орӣ аз кинаҳо гул мекунад.
Бошӣ, Нуралии СССР! Ҳамеша бошӣ!

СПЕЦлатифа аз Шарифхони Тагоймурод
Нуралӣ Хоркашевро гуфтам: касбу корҳо дар куҷо? Гуфт, дар Федератсияи Футболи Тоҷикистон. Дубора пурсидам, хубтар шарҳ деҳ, ман-ку сарфаҳми варзиш намеравам, ин чӣ коргоҳ ҳасту чӣ касбу кор, ё дар офисатон мардумро ба шатта мезанед, ки ингуна ном гузоштаед ниҳодатонро???
Гуфт: ФФТ масъули бозиҳои футбол дар кишвар асту футболистони номиро ба ҷаҳон муаррифӣ мекунад ва баъди дастгириҳои ФФТ аллакай футболистони мо харидор пайдо кардаанд ва ҳамингуна 3 саҳифа шарҳ дод… Гуфтам: одамфурӯшӣ мекунем гӯй!
ЗОДРӮЗ МУБОРАК, акаи НУРАЛӢ, сарбаланд бошу комёб!!!