Воқеоти ҳафтаи ахир дар марзи Тоҷикистону Афғонистон бори дигар нишон дод, ки НАТО, Амрико ва Иттиҳоди Аврупо ба бовар нестанд ва ҳар обе, ки медиҳанд заҳр дораду ҳар кӯмаке, ки мекунанд, ситам дар пай. Ҳамакнун Ғарб исбот кард, ки на танҳо дар фикри ободиву озодиву демократиякунонии Шарқи Исломӣ нест, балки тамомии хараҷу мараҷу кӯмаку дастгириҳои пуливу моливу ҳарбияш ба он равона шудааст, ки давлатҳои исломиро варшикастатар созад.

Ҳоло, ба гуфтаи Бобои Ғуломи таърихӣ «хеле хар мебояд бошӣ», то баъди демократиябозиҳо дар қораи араб, боз бовар кунӣ, ки сайтҳои ғарбӣ, интернет, дастовардҳои нанотехноложии он, ба олами ислом озодӣ меоранд. Инқилобҳои арабӣ, ки тӯли даҳсолаи ахир дар ину он давлати қораи араб буруз карданд, 100% собит сохтанд, ки тамомии талошу кӯшиши Ғарб барои барҳамрезии Шарқ равона шудааст. Демократиябозии арабӣ, бо номи гӯшнавози «Баҳори Араб» ба он овард, ки садҳо миллион араб кушта, бехона, бедавлат ва бесарпаноҳ монад.

Аз ситами демократиябозӣ Хитой, Ҳинд, Покистон ҷон ба саломат бурд. Зеро сари фитнаро саривақтӣ бо бел гирифтанд:

Сари чашма бояд гирифтан ба бел,

Чу пур шуд нашояд гузаштан ба пил!

Воқеан ҳам, яке аз ҳиллаҳои антиғарбие, ки Покистон пеша кардаву аз ситами инқлобҳои Ғарб наҷот ёфт, ин сӯи марзи Афғонистон кашидани таваҷҷӯҳи ғазаби мардуми бумияш буд. Имрӯз аз касе пӯшида нест, ки сарпарасти ҷумбиши Толибон Исломободи расмист. Покистон дигар чорае надорад, бидуни ин кор. Зеро дар сурати акс, ғазаби фан-клуби паштунтаборон сӯи худи ин кишвар равона мегардад. Зимнан, домани андешаи «Афғонистон-сарзамини паштунҳо»-ро пур аз чормағзи пӯч месозаду камон бар кафи Толибон мениҳад.

 Сиёсати шинос не? Агар фаромӯш кардаед, ёд оред, ки қирғизҳои бечораро дар марзи Тоҷикистон ҳукумати 5-умашон аст, ки таҳрик медиҳад. Ва агар дар Афғонистон сухан сари 1 давлат равад, пас ин ҷо территорияи даъво кӯчак, вале ҳамоно таваҷҷӯҳбарангез аст. Қирғизҳо барои ғасби Ворух, дасти тасаллут ёфтан бар манбаъҳои обӣ, дарёи Исфара ва сари зону шинонидани вилояти саноатии Суғд талош мекунанд.

 Мушкил танҳо 1 фарқият дорад: Толибон қувваву қудрати абарқудратҳоянд. Қирғизҳо ҳоло на…

Вале ҳафтаи гузашта, барои доманадор кардани проблема ва ба глобал-политик табдил додани он, чанд созмони ҳуқуқдифоъи қирғизӣ, ки (таваҷҷӯҳ кун, хонанда!) зери сарпарастии гранти хориҷӣ амал мекунанд, Тоҷикистонро ба Додгоҳи Байнулмилалии Ҷиноии Гаага доданд. Ба даъвои хоми ин «ҳуқуқдифоъҳо» гӯиё аҳолии осоиштаи қирғизро марзбонони Тоҷик куштаанд. Мо медонем ин ҳама ҳарза аст. Худи қирғизҳо низ инро хуб медонанд. Суди Гаага, тем более, медонад, ин сафсатае беш нест. Вале давлатмардони мо набояд ин инсидентро нодида гиранд. Зеро паси ин даъво қувваҳои бузург меистанд!

Ба нисбат ин ҳамон қудратҳоеанд, ки баъди 20 соли «кӯмак барои демократиякунонии Афғонистон» ва харҷи миллиардҳо доллар барои «реформаи Армияи Афғон», зиракона артиши Толибонро низ мусаллаҳ мекарданд. Воқеоти ахир дар Шерхон-бандар нишон дод, ки мутаассуф, Армияи Толибон хубтар аз Артиши Афғонистон муҷаҳҳаз ва мусаллаҳ будааст. Ва ин ки 134 марзбони мусаллаҳи афғон тавассути кӯпрукҳои сохтаи кишварҳои Ғарб ба хоки мо панаҳ бурд, низ факти нигаронкунанда аст. Зеро мабод ин сенарияи навин бошад, типа,  инҳо, ки гузаштанд, Толибон низ мегузаранд! Яъне роҳ боз аст дигар!!!

СССР-давлат дар назар аст, он қадар беандеша набуд, ки тӯли 70 соли мавҷудият ва (ҳатман таваҷҷӯҳ кун хонанда) ТӮЛИ 10 СОЛИ ҶАНГ дар Афғонистон ҳатто 1 пул, кӯпрук, мост насохт!!! Магар мушкил буд барои Маскав 1 пул сохтану тавассути он аз Тоҷикистон ба Афғонистон кашидани силоҳу муҳимоти ҷангӣ? 2х2 буд. Вале дар Маскав медонистанд, ки ин кӯпрукҳо дар оянда хатарзо мегарданд!!!

Фаромӯш набояд кард, ки тӯли садсолаҳо Дарёи Панҷ, Рӯдхонаи Омӯ, худ 1 марзи бузурги Худовандӣ буд, ки Тоҷикистони азизро аз шарри балову батари афғонӣ ҳифз мекард. Дар тӯли ҳазорсолаҳо танҳо Тӯфони афғонӣ (Афганка) метавонист бидуни мамоният ба хоки Осиёи Миёна дарояду бас…

 Парадокси муаммо ин ҷост, ки баъди сохту сози пулҳои бузурге, ки аслан вайрон карданашон имкон надорад (ну, очень огне-упорные!!!), дар сари фанатикҳои он сӯи Омӯ «нохост» идеяи таъсиси Хилофат, бо пойтахташ дар Бухоро ва забти кишварҳои Осиёи марказӣ чуқуртар реша давониду ҳазорон тоҷику ӯзбеку қирғиз ба «ҷиҳод» рафтанд. Тасодуф? Фикр намекунӣ, хонанда, ки тасодуфҳо хеле зиёд ва хеле монанд шудаанд?

Муҳимтар аз ин, ин ҳолост, ки мегуянд, Толибон дар сар ғояи ғасб ва ё ҳуҷум бар ОМ надоранд. Ин идея барои онҳо то соате бегона буд, ки ба таъбири Почталйон Печкин аз филми тасвирии дидании советӣ, бо номи гӯшнавози «Мы из Простоквашино»:

-…Потому, что у меня велосипеда не было!!!

Нашавад, ки Толибон гӯянд:

-…Потому что у нас моста не было?!…

Мо 1 гуптем-да. Мо метавонем!

   Рӯзҳои 28-29 июни соли ҷори Президенти Ҷумҳурии Қирғизистон Садир Жапаров бо сафари нахустини расмӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ташриф овард. 

   Бояд гуфт, ки Президенти ҶТ Эмомалӣ Раҳмон шоми 28.06.2021 Президент ҶК Садир Жапаровро дар  бӯстонсаройи беруназшаҳрии “Баҳор”, воқеъ дар н.Варзоб пешвоз гирифта, дар қароргоҳи беруназшаҳрӣ Сарони давлатҳо табиати зебову нотакрор ва обҳои мусаффоро тамошо карданд. Тибқи гузориши расмии АМИТ Ховар, ҳадаф аз баргузор кардани сайругашти шомгоҳӣ-ин муаррифии мавзеъҳои зебову нотакрори кишвари биҳиштосои тоҷикон буд.

   Барномаи асосии кории Садир Жапаров субҳи рӯзи 29.06.2021 бо гузоштани гулчамбар дар назди муҷассамаи асосгузори давлати Сомониён-шоҳ Исмоили Сомонӣ оғоз гашта, сипас пешвози расмии эшон аз ҷониби Президенти ҶТ Эмомалӣ Раҳмон дар Қасри миллат сурат гирифт. 

    Тибқи барномаи таҳияшуда роҳбарони 2 давлат мебоист аз соати 10:00 то соати 11:00 мулоқоти «тет-а-тет» анҷом дода, сипас дидору гуфтугӯи  кушодаи ҳайатҳо баргузор мегашт. Барномаи кориро баёнияи муштарак барои намояндагони воситаҳои ахбори омма хотима мебахшид. Вале ин тавр нашуд.

 Дидори тӯлонӣ

29.06.2021. Соат ба вақти Душанбе 10:00 дақиқа. Мулоқоти 1 ба 1-и президентон аз соати 10:00 дақиқа шуруъ шуда, ҷои 1 соат,  то соати 16:00 дақиқа, яъне расо 6 соат тӯл кашид ва дар ин муддат маълум набуд, ки паси дарҳои пӯшида чӣ мегузараду чӣ мегӯянд. Танҳо рафтуомади С.Ятимов, раиси КДАМ ҶТ, Ориф Хоҷазода, раиси Кумитаи замин ва геодезияи назди Ҳукумати ҶТ бо 1 бағал харитаҳо ва Раҷабалӣ Раҳмоналиев, фармондеҳи Қушунҳои сарҳадии КДАМ ҶТ ба ошёнаи дуюми Қасри миллат дарак аз он медод, ки сӯҳбат сари марз хеле тунду сахт рафта истодааст.

   Президентон Эмомалӣ Раҳмон ва Садир Жапаров танҳо соати 16:23 дақиқа пас аз ба имзо расидани 4 санади нави ҳамкорӣ байни ҷумҳуриҳои Тоҷикистон ва Қирғизистон ба назди намояндагони воситаҳои ахбори омма баромаданд. 

   Тавре аллакай аксарияти журналистон дарк карда будем, ин мулоқоти «тет-а-тет»-и президентӣ натиҷаи назаррас ба даст надод-ҳеҷ ҳуҷҷате дар бораи тақсимоти марз ба имзо нарасид ва ҳеҷ иқдоми наве қабул нагардид. 

Ҳанӯз ҳам тақдири ояндаи минтақаҳои наздимарзӣ дар Воруху Чоркӯҳ норӯшан монд. Тарафҳо танҳо дар бораи идомаи ҳалли масъалаи марзӣ дар ояндаи наздик дар Комиссияи 17-уми байнидавлатӣ оид ба демаркатсия ва делимитатсияи хати марз дар ш.Бишкек ва таъсиси Комиссияи муштарак оид ба сулҳу оштӣ дар марз гуфтанд, ки он ҳам ба хотири дубора ба даст овардани эътимоди мардуми деҳаҳои марзӣ аст…

Ҷамила Ҳусейнова, СССР,

Қасри Миллат, 

29.06.2021

МАТБУОТИ ХОРИҶӢ ОИД БА МУБОРИЗА БАР ЗИДДИ ТЕРРОРИЗМ

 Бозингарони сиёсӣ дар Шинҷон  чи мекобанд? 

   Нишонаҳои дуруягӣ ва дуруғпардозии кишварҳои Ғарб дар масъалаи ҳуқуқи башар ба таври хеле аҷиб, тавре, ки мегуянд, «бо амри Худо» вонамуд гашт ва мавриди таваҷҷуҳи ҳамагон қарор гирифт.   19 июни соли 2020 якбора ду руйдод паси ҳам иттифоқ афтод. Дар ҳамин рӯз дар ИМА  «Санад оид ба сиёсат дар соҳаи ҳуқуқи инсон  марбут ба уйғурҳо дар соли 2020» қабул мегардад ва дар Созмони Милали Муттаҳид,  Шӯрои оид ба  ҳуқуқи инсон масъалаи поймолкунии  ҳуқуқи инсон аз тарафи худи ҳукумати Америкаро баррасӣ менамояд.   

 Ин дафъа бо баҳонаи тезу тунд шудани зиддият байни ШМА  ва Хитой,  америкоиҳо « масъалаи уйғурҳоро» бардоштанд. 

 Уйғурҳо мусулмон буда, сокинони бумии Ноҳияи худмухтори Шинҷон- Уйғури Ҷумҳурии Халқии  Хитой мебошанд.  Маълум аст, ки дар ин минтақа солҳои дароз  ташкилотҳо ва гурӯякҳои  ҷудоиталабон фаъолият мекарданд, ки ҳадафашон ҷудо намудани ин ноҳия аз Хитой буд.  Ҷудоиталабон дарк мекарданд, ки бидуни кумаки хориҷӣ онҳо ба мақсад намерасанд, барои ҳамин онҳо ба кишварҳои Ғарбӣ, дурустараш ба  дипломатҳо ва идораҳои махсуси кишварҳои ғарбӣ, ва пеш аз ҳама  ба ИМА,  такя намуданд.    Маблағҳои идораҳои махсуси кишварҳои ғарбӣ, ки ба ҷудоиталабон дода мешуданд, барои ҷалбу ҷазби ҷосусон ҷиҳати анҷоми амалҳои террористӣ истифода мешуданд. Дипломатҳои америкои бошанд, барои пардапуш намудани ин фаъолиятҳои    идораҳои махсусашон, доду вой ва ҷанҷолҳои сиёсиро бо мақсади нишон додани муқобилият  бар зидди амалҳои пешгирандаи  ҳукматдорони Хитой бардоштанд.     Чунин фаъолияти ҳукматдорони Шинҷон, яъне таъсиси марказҳои бозомӯзӣ ва касбӣ –техникӣ, натиҷаҳои хуб додан гирифт ва  дар онҳо ба ҷавононе, ки пештар террористон мехостанд  онҳоро ба тарафи худ ҷалб намоянд,  касбҳои гуногун омӯхта мешуд.   Ҳамин  тавр, теъдоди амалҳои террористӣ, ки пештар дар як сол ба  садҳо адад мерасид, дар се соли охир ба сифр баробар шуд.  

Дар ҷумҳуриҳои собиқшуравии Осиёи Марказӣ мехостанд  ифротиёнро сари қудрат биёранд, ки метавонистанд амалиёти террористиро ба тарафи шимол, ба Қазоқистон ва баъдан ба Руссия баранд. Дар Шинҷони Хитой бошад  ҷудоиталабони уйғурро тарафдори намуда, мехостанд Хитойро тақсим кунанд.  Ин  масъала “ҳадафи дуюм” низ дошт, ки номаш ДОИШ  ё ба ном Давлати исломӣ буд,  ки фаъолияташ дар Руссия ва дигар кишварҳои Иттиҳоди давлатҳои мустақил мамнуъ аст.  Агар руйхати қумондонҳои саҳроии ин ташкилоти террористиро варақ занед, ба осони маълум мешавад, ки бисёрии онҳо уйғуртаборанд.   Замоне, ки президенти Руссия  Владимир Путин амалиёти зиддитеррористиро дар Сурия сар кард, зарурати ҷиддии онро чунин шарҳ дода буд:  ифротиён дар сафҳои террористони байналмилалӣ ҷанг карда обутоб ёфта баъдан ба ватанашон баргашта, таҷрибаи ҷангии худро барои барҳам додани субот ва амният дар минтақаҳои гуногун, ва пеш аз ҳама,  ҷануби Руссия  истифода хоҳанд кард.  Чунин амалиётро мехостанд дар Хитой низ  истифода намоянд, танҳо бо як фарқият, ки ифротгароии исломӣ дар Чин аз нуқтаи назари ҷуғрофи ҷануби набуда, ғарбӣ аст ва ба ноҳияи Шинҷон рост меояд.  Барои ҳамин ҳам, вақте, ки кушишҳои Хитой  дар  пешгирии терроризм натиҷаҳои самаранок додан гирифт, “бозии” Вашигтон “вайрон” шудан гирифт.  Дар ИМА ба хулоса омаданд, ки чаро бояд ба ДОИШ пул диҳанд, дар сурате, ки неруҳои ДОИШ   дар Сурия  аз тарафи қувваҳои низомии Башор Асад ва кумаки Руссия  нобуд шуданд ва Хитой бошад бо мувафаққият масъалаи  ҷудоиталабӣ дар Шинҷонро ҳал менамояд? Барои ҳамин дар Вашигтон ба хулоса омаданд, ки ин вазъиятро “ислоҳ” кунанд.  Ҳануз тобистони соли гузашта гурӯҳи кишварҳои ғарбӣ, ки ҳамаашон аъзои блоки ҳарбии НАТО мебошанд,  ва ҳамчунин кишварҳои дигари «ҳаводорони» америкоӣ, муроҷиатномаеро ба номи Комиссари олии Созмони Милали Муттаҳид оид ба ҳуқуқи инсон ирсол намуда, дар он талаб  карданд, ки  Хитойро бояд барои «таъқиб» ва « таҳдиди» мусулмонони уйғуртабори Шинҷон  «маҳкум» кард. Дар ин муроҷиатнома иттилооти комилан дуруғин дар бораи “ ҳаҷми таъқибҳо” оварда шудааст, ки гуё миллионҳо уйғурон  дар ким кадом “лагерҳои таъқиботӣ” нигоҳ дошта шуда, дар он ҷой  онҳо  аз одитарин  ҳуқуқҳо ва шароитҳо маҳрум ҳастанд. Ин дуруғ зуд руйи об баромад: тақрибан баъд аз як ҳафта муроҷиатномаи  дигаре ба унвони Комиссари олии Созмони Милали Муттаҳид оид ба ҳуқуқи инсон ирсол гардид. Дар  ин муроҷиатнома  ба тарафдории Хитой ва усулҳои пешгирии  терроризм  дар Чин  на кишварҳои ғарбӣ, ки аз ислом дуранд, балки кишварҳои мусулмоннишин бо сарварии Арабистони Саудӣ овоз баланд намуданд.  Баъд  аз ин, ҳатто кормандони тарафдори Ғарб дар сохторҳои махсуси Созмони Милали Муттаҳид, натавонистанд  фикри кишварҳои исломиро дар бораи вазъияти ҳуқуқи мусулмонон ба инобат нагиранд, ва ҳамин тавр, айбномаи байналмилалии дуруғини Вашингтон нисбати Пекин  беасос ба охир расид, ба мисли пуфаке, ки ҳавояш бо садои баланд  мебарояд. Аммо дар ИМА  ором нашуданд  ва  баъд аз хомушии кутоҳмуддат “дубора ба дуруғгуйи идома доданд”. Дар охири  моҳи апрел  Комиссиони  Федералии ИМА оид ба озодиҳои байналмилалии динӣ иттилоъномаи ҳамасолаи худ, оид ба вазъияти динӣ  дар ҷаҳонро  расонаи намуд, ки дар он, ба вазорати корҳои хориҷии Америка тавсия шудааст, ки ба муқобили кишварҳои «вайронкор» ва пеш аз ҳама Хитой, боз барои Шинҷон, ва ҳамчунин Руссия, чораандеши намояд. Имрӯз, баъд аз қабули «Санади» зикршуда, маълум шуд, ки бо ин амал замина барои фаъолиятҳои зиддихитойи омода карда мешуд.

     Рақамҳои оморӣ  аз он шаҳодат медиҳанд, ки дар зарфи панҷ сол –аз соли   2014 то 2019  дар Шинҷон аз ҳолати фақри комил  3 млн нафар халоси ёфтанд.  То ин муддат  дар  ин минтақа  20% аҳоли  ба   қишри камбизоат  дохил мешуд, аммо дар ҳоли ҳозир  ин рақам понздаҳ маротиба кам шуда  ба 1,24%  расидааст. Дар Шинҷон рушди сайёҳи, ҳам дохилӣ ва ҳам хориҷӣ,  ба таври боварнокардани пешрафт кардааст:  дар соли  2019 аз Шинҷон ҳудуди  200 млн нафар дидан намуданд, ки  ин  40% бештар аз соли қаблӣ аст. Қонунгузории марказӣ ва маҳаллӣ ба таври боваринок истифодаи забон ва фарҳанги сокинони бумии Шинҷонро таъмин менамояд. Дар Шинҷон дар ҳудуди 25 ҳазор масҷидҳо фаъолият доранд, ки ба ҳисоби  теъдоди мусулмонон,  ба таври миёна  барои  530 нафар як масҷид рост меояд. Рақамҳои оморӣ нишондиҳандаи муҳими теъдоди ҳастанд, аммо ягон кас шубҳа надорад, ки ин рақамҳо ҳамчунин нишондиҳандаи тағйироти сифатӣ мебошанд.   Мо  дар Руссия нағз медонем, ки  таблиғоти кишварҳои ғарбӣ, ба хуссус дар масъалаи мағзшӯйи афкори оммаи байналмилалӣ,  чи хел кор мекунад? Ба хотир биёрем даргириҳои Қафқози Шимолӣ ва ҳамчунин  амалҳои террористӣ  ва суйиқасдҳо, ки ифротиёни манфур бар зидди мардумони осоишта, анҷом дода буданд. Ташкилотҳои гуногуни байналмилалӣ  ва “родиуовозҳо”  бо доду вой мехостанд  Руссияро таҷовузкор  нишон диҳанд. Як дақиқа мулоҳиза кунед:  дар қаламрави худ  ва бо сокинони кишвари худ.  Ҳама  чиз дар  ҷойи худ ҷо баҷо шуд, замоне, ки халқи чечен, баъд аз доғистониҳо, иродаи қавии худро нишон дод ва бо даъвати роҳбарони худ зери парчами Руссия дар мубориза бар зидди терроризм ва экстремизм муттаҳид шуд.   Натиҷа ба ҳамагон маълум аст: дар минтақа сулҳ барқарор гашт, дар ҷамъият ҳамдигарфаҳмӣ ба вуҷуд омад ва шаҳри азнавсохташудаи Грозний имрӯзҳо намунаи таҷассуми сиёсати мусолиҳаи миллӣ  аст, ки боиси тағйиротҳои азим  дар ҷомеа гардид.  

Барои ҳамин ҳам, Вашингтон ҳеҷ вақт намехоҳад, ки  Шинҷони Хитой низ бо ҳамин роҳ пеш равад.  ШМА дар баробари сулҳу оромӣ дар минтақа  мафкураи ҷангу ҷидоли ҳама бар зидди ҳамаро, бо мақсади барқарор кардани беназмӣ ва бебандуборӣ муқобил гузоштааст. Ҳадаф аз барқарории беназмии “идорашаванда” таҳти назорат гирифтани интиқоли маблағҳо, фуруши аслиҳа, фаъол сохтани ҷинояткорӣ, ба мақсади доиман гарм нигоҳ доштани оташи ҷангу ҷидол мебошад.Таҷрибаи қабули асноди гуногуни дохилӣ, ки баъдан ҳамчун санади байналмилалӣ муаррифӣ мешавад, сиёсати доимии хориҷии Вашингтон  мебошад.  Хуб аст, ки дар ҷомеаи байналмилалӣ рӯз аз рӯз манфиатҳо ва механизмҳое эъҷод шуда истодаанд, ки  муқобили фишорҳои хориҷии Америка ва ҳимояи манфиатҳои миллӣ  ва истиқлолияти кишварҳое  мебошанд, ки  дар рӯйорӯйи бо ШМА ва Ғарб, муқобилияти таърихи карда истодаанд. 

Владимир Павленко

Таҳия ва тарҷима Н.Шоҳинбодов