19.03.1922. Владимир Илич Ленин ба Бюрои сиёсӣ мактуби маҳрамонае ирсол ва дар он аз коммунистон тақозо кард, то бо руҳоният муборизаи беамон бурда, дар ҳаққи онҳо ҳукми қатлро дареғ надоранд.

19.03.1934. Коргари совхоз Митрофан Никитин ҳангоми зиёрати Мавзолей тобути Ленинро аз таппончаи Наган тирборон кард.

20.03.1941. Сардори хадамоти ҷосусии ҳарбӣ генерал Филипп Иванович Голиков Иосиф Сталинро мутақоид кард, ки Олмон то замоне Англияро шикаст надиҳад, ба СССР ҳамла нахоҳад кард. Албатта пешгӯиҳои ӯ беасос набуданд. Немисҳо лавозимот ва пӯшоки зимистона захира намекарданд ва маҳз ин кор ҷосусони шӯравиро дар ғафлат гузошт. Чун бе омодагии зимистона ҳуҷум ба кишваре чун СССР як аҳмақӣ маҳсуб меёфт.

20.03.1988. Кумитаи ҳизбии вилоятии Қарабоғи Кӯҳӣ бо қарори худ вилояти Қарабоғи Кӯҳиро ба Арманистон шомил кард.

21.03.1918. Дар Русия оилаи Романовҳо ба ҳабс гирифта шуд. Подшоҳи собиқ Николайи 2 бо аҳлу оилааш баъди чанде ба Сибир бадарға шуд ва ахир 1 сол пас дар Иркутск аз ҷониби болшевикон ваҳшиёна ба қатл расид.

21.03.1937. ШКХ СССР қарор «Оид ба дараҷаҳои илмӣ ва рутбаҳо»-ро ба имзо расонид. Аз ин ба баъд дар СССР дараҷаҳои илмӣ - номзад ва доктори илмҳо ва рутбаҳои илмӣ - ассистент, дотсент ва профессор ҷорӣ гардиданд.

21.03.1986. Талабаи шӯравӣ Катя Личёва бо сафари дуҳафтаӣ озими ИМА гардид. Ин «кабутари сулҳ» мехост дӯстӣ ва ҳамдигарфаҳмиро миёни мактаббачагони амрикоӣ ва шӯравӣ барқарор кунад.

22.03.1917. Иёлоти Муттаҳидаи Амрико аввалин шуда, дар ҷаҳон Ҳукумати муваққати Русияро ба расмият шинохтанд.

25.03.1917. Ду инқилобии маъруф Лев Каменев ва Иосиф Сталин аз бадарғаи Сибир ба Петроград баргаштанд. 

26.03.1940. Адолф Гитлер-фюрери олмонӣ аз Иосиф Сталин даъват кард, ки барои ҳалли масъалаи сарҳадоти Полша бо ӯ мулоқот кунад. Сталин пешниҳоди Гитлерро рад кард ва Молотов барои музокира ба Берлин фиристода шуд.

26.03.1941. Дар СССР мукофотҳои сталинӣ роҳандозӣ гардиданд. Баъди марги Сталин ин мукофотҳо ба мукофотҳои Давлатӣ тағйири ном карданд.

Нозбардор

Даврони соҳибистиқлолии кишвар ба шарофати ғамхорӣ ва дастгирии Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон занону духтарони зиёде соҳибмаълумот ва соҳибкасбу соҳибмансаб гаштаанд. Кадом соҳоти ҷамъияти кунуниро бе зан, бонуи соҳибкасб, фаъол ва маъруфу маҳбуб метавон тасаввур кард? Дар ҳама ҷабҳа бонувон баробар бо мардон кору пайкор доранд.

Бо ҳама иқтидор, шукӯҳу шаҳомати давлати абарқудрати шуравӣ, озодӣ, баробарии зану мард чил – панҷоҳ сол қабл, дар вазифаҳои роҳбарикунанда аз мардумони кӯҳистони баланди баланд ками дар кам занонро медидед, ки ба мартабаҳои баланд расида бошанд. Бавижа, солҳои 30 – 50 – уми асри сипаришуда.

Намуна

Аз замоне, ки худро ёд дорам, аз зумраи хонаводаи наздикон танҳо як бонуи кӯҳистониро медонистам, ки аз 17 – 18 – солагӣ, ба ҳайси корманди хонаи бачагони собиқ ноҳияи Кангурт ба фаъолият пардохтааст. Аҳли авлод ин бонуи хушқаду баст ва босалобатро хола ё янга ном мегирифтанд.

Соҳибмансабро ному насаб Эркамоҳ Ҷӯраева аст. Он бонуи нурбор ва нозофарин дар деҳаи Чашмаи Чӯҷаҳои тумани (баъд ноҳия) Кангурт, дар хонаводаи муллои деҳа бобои Ҷӯра таваллуд шудааст. Бо амри тақдир инҷониб низ дар ин деҳаи як замон ободони кӯҳистон арзи ҳастӣ намудаам.

Солҳои 60 – 70 – уми асри ХХ як пораи аҷдоди азими кангуртиҳо сокини деҳаи Алиҷони ноҳияи Данғара гашта буданд. Ҳар бори ба хабаргирии хоҳар омадани холаи Эркамоҳ аз ноҳияи Восеъ дар хонадони Ҳайдарбойиён шарар меборид. Ба қавли тағоии Алихон бо падид омаданаш Эркамоҳ ба деҳаи Алиҷон нур меафканд, хушиву хуррамӣ меовард. Ва бесабаб ҳам, бобои Ҷӯра ҷигарбандашро Эркамоҳ ном намондааст. Духтари нурбор, нозофарини падар қобилу кордон ба камол расид.