Хуҷанд яке аз қадимтарин шаҳрҳои Осиёи Миёна ба шумор меравад ва дар асрҳои VII -VI қабл аз милод аз ҷониби шоҳаншоҳи Ҳахоманишӣ Куруши Кабир бунёнгузорӣ шуда, бори аввал чун Кирополис дар маъхазҳои таърихӣ ёдоварӣ гардидааст.
Дар асри V қабл аз милод Хуҷанд ба ҳайати давлати Суғдиён шомил мешуд.
Дар қарнҳои VI-IV и пеш аз милод Хуҷанд ба ҳайати императории Ҳахоманишӣ шомил гардида, дар замони Ардашери II-юм ин шаҳри қадимии тоҷикон дар қатори Хоразм, Парфия ва Ориёно ба сотропии 11-уми императории Ҳахоманишӣ дохил мегардид.
Солҳои 329-327 қабл аз милод Хуҷанд аз ҷониби лашкари юнону-мақдунӣ истило шуда, тибқи баъзе маъхазҳо Искандари Мақдуни Хуҷандро ба Искандарияи Эсхата тағйири ном дод ва бо ҳамроҳии Бохтар дар як сотропии нав муттаҳид кард.
Дар қарни аввали милодӣ Хуҷанд ба ҳайати давлати Кушониён шомил гардид.
Дар қарнҳои IV-V Хуҷандро ҳафтолиён тасарруф намуданд.
Дар қарнҳои IV-VIII ҳудуди Суғди имрӯза ба кишварҳои хурди мустақил тақсимбандӣ гардид. Дар ин давра нақши суғдиён дар тиҷорати Шарқ баръало намоён буда, савдогарони суғдӣ тиҷорати абрешимро пурра дар дасти худ нигаҳ медоштанд ва аз Муғулистон то Чину Марв марказҳои савдоии худро доштанд.
Дар қарни VIII-уми милодӣ Хуҷанд дар қатори дигар шаҳрҳои Суғди бостонӣ аз ҷониби арабҳо истило гардид.
Солҳои 1219-1220 Хуҷанд, ки ба ҳайати давлати Хоразмшоҳ шомил буд, аз ҷониби муғулон истило карда шуд. Ин шаҳри қадимии тоҷикон бо сарварии Темурмалик, мардона бо лашкари Чингизхон ҷангид ва муғулон муддати тӯлонӣ натавонистанд онро фатҳ кунанд.
Соли 1866 шаҳри Хуҷанд аз ҷониби русҳо ишғол ва ба ҳайати императории Русия шомил карда шуд.
24.07.1942. Артиши олмонӣ дар рафти ҶБВ, шаҳри Ростови лаби Донро ишғол кард. Бо ишғоли Ростов немисҳо роҳро ба сӯи Қафқоз боз карданд ва муҳорибаи Қафқоз яке аз тӯлонитарин набардҳои ҶБВ оғоз гардид.
24.07.1945. Дар конфронси Потсдам, президенти ИМА Гарри Трумэн, роҳбари СССР Иосиф Сталинро аз сохтани силоҳи нави пурзӯр, бомбаи атомӣ огоҳ кард.
24.07.1990. Дар СССР тамоми маҳдудиятҳо дар фурӯши маҳсулоти алкоголӣ, ки 5 сол қабл ҷорӣ гардида буданд, бекор карда шуданд.
25.07.1918. Ҳукумати Шӯравӣ (ШКХ) бо имзои Ленин қарореро ба тасвиб расонид, ки тибқи он, яҳудситезӣ (антисемитизм) "марг барои инқилоби коргарӣ ва деҳқонӣ" унвон гардид.
25.07.1930. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ бо қарори КМ ВКП(б) маълумоти ибтидоии умумӣ ҷорӣ карда шуд.
25.07.1937. Дар СССР Кумитаи Марказии комсомоли РСС Украина, ташкилоти зиддинқилобӣ эълон гардида, пурра пароканда карда шуд.
26.07.1917. Дар Петроград Анҷумани VI- и РСДРП (б) ба кори худ шурӯ кард. Ин Анҷуман дар шароити махфӣ баргузор гардида, ба кори он Сталин ва Свердлов роҳбарӣ мекарданд.
26.07.1938. Роҳбари НКВД Николай Ежов барои Сталин рӯихати 138 фармондеҳи Артиши Сурхро равона кард, ки душмани халқ эълон шуда, бояд ба қатл мерасиданд. Сталин ва Молотов ба қатли фармондеҳон ризоят доданд ва баъди чанде, ин фармондеҳон ҳама ба қатл расиданд.
26.07.1945. Дар конфронси Потсдам, роҳбарони ИМА, Бритониё ва Чин Эъломияеро ба тасвиб расониданд, ки таслими бе чуну чарои Японияро тақозо мекард. Баъди радди талабҳои Эъломия аз ҷониби Япония, 8 август СССР низ ба он ҳамроҳ шуд ва бо Япония вориди ҷанг гардид.
26.07.1975. Роҳбари КГБ-и СССР Юрий Андропов ба аъзоёни КМ ҲКИШ тавсия дод, хонаи Ипатевро дар Свердловск, ки дар он соли 1918 Николайи дуввум бо аҳли оилааш ба қатл расид, тахриб намоянд
17.07.1917. Дар Петроград Шӯриши июлии коргарон алайҳи Ҳукумати муваққат оғоз гардид. Ба ҳукумати муваққат муяссар гардид, ин шӯришро саркуб гардонад, аммо бо пахши он Ҳукумати муваққат охирин машрӯъияти худро ҳам аз даст дод.
17.07.1917. Дар рӯзномаи "Ваҳдат" (“Единство”), ки ба меншевикони плехановӣ таалуқ дошт, мақолаи рӯзноманигори рус Г. Алексинский нашр гардид, ки дар он гуфта мешуд, Ленин ва ҳизби болшевикӣ аз ҷонибюи немисҳо маблағгузорӣ мегарданд.
17.07.1917. Фармондеҳи Балтфлот, алмирал Д. Вердеревский, фармони Ҳукумати муваққатро бобати фиристодани киштиҳои ҳарбӣ алайҳи баҳрнавардони (матросҳои) Кронштадт иҷро накард. Баъди чанде ҳамин баҳрнавардон ба нерӯи асосии болшевикон табдил ёфтанду Ҳукумати муваққатро сарнагун намуданд.
17.07.1918. Дар таҳхонаи хонаи Ипатев дар Екатеринбург, аз ҷониби болшевикон охирин императори Русия Николаи 2-юм бо ҳамроҳии ҳамаи аъзои хонаводааш ба қатл расонида шуд
17.07.1942. Оғози давраи аввали (мудофиавии) набарди Сталинград.
18.07.1936. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ аввалин бозии Ҷоми СССР оид ба футбол доир гардид.
18.07.1955. КМ ҲКИШ ва Шӯрои Вазирони СССР қарор доданд, ба Ветнами Шимолӣ кумаки ройгон ба маблағи 400 млн рубл ирсол намоянд.
19.07.1920. Дар Русияи шӯравӣ, Комиссияи фавқулоддаи рафъи бесаводӣ созмон дода шуд.
19.07.1924. Дар СССР аввалин шумораи рӯзномаи “Варзиши сурх” (“Красный спорт”) рӯи чоп омад. Ин рӯзнома баъди чанде ба Варзиши шӯравӣ (“Советский спорт”) тағйири ном карду яке аз рӯзномаҳои серхонанда дар қаламрави собиқ Иттиҳод ба шумор мерафт.
10.07.1918. Дар Маскав, Анҷумани V-и умумирусиягии Шӯроҳо доир гардид, ки дар он аввалин Сарқонуни РСФСР қабул карда шуд.
10.07.1925. Дар СССР бо қарори Раёсати КМИ ва ШКХ Агентии телеграфии Иттиҳоди Шӯравӣ (ТАСС) таъсис дода шуд.
10.07.1925. Аз Маскав шаш тайёраи шӯравӣ бо хатсайри Маскав - Улан-Батор - Пекин ба парвоз даромаданд. Ин парвоз аввалин парвози дарозмуддати ҳавонавардони шӯравӣ ба шумор меравад. Тайёраҳои шӯравӣ дар 7 рӯз масофаи 6476 км-ро тай карданд.
11.07.1918. Шӯрои Комиссарони Халқии РСФСР аввалин буҷаи Русияи шӯравиро барои шаш моҳ ба тасвиб расонид.
11.07.1921. Дар Муғулистон, артиши халқии муғул бо кумаки Артиши Сурх бар нерӯҳои истилогари чинӣ пирӯз гардида, дар Муғулистон ҳукумати шӯравӣ барқарор карда шуд.
11.07.1942. Генерали шӯравӣ Андрей Власов дар деҳаи Туховежи вилояти Ленинград аз ҷониби аҳолии маҳаллӣ (ва ба як ривояте бо хоҳиши худаш) ба немисҳо таслим карда шуд. Власов баъди чанде ба ҳамкорӣ бо немисҳо ризоят дода Артиши озодихоҳи русро таъсис намуд.
11.07.1960. Ҳукумати Чехословакия эълон кард, ки дар кишвар сохти сотсиалистӣ пирӯз гардида, Чехословакия ба Ҷумҳурии Шӯравии Чехословакия тағйири ном кард.
12.07.1943. Дар рафти амалиёти Курск, дар назди деҳаи Прохоровка бузургтарин набарди танкии Ҷанги ҷаҳонии дуввум ба вуқӯъ пайваст. Дар ин набард, нерӯҳои вежаи танкии Артиши олмонӣ ва Артиши Сурх ширкат варзиданд.
12.07.1988. Шӯрои вилоятии Қарабоғи Кӯҳӣ эълон кард, ки Қарабоғ аз ҳайати Озарбойҷон мебарояд.
13.07.1947. Дар пойтахти Фаронса шаҳри Париж, вазирони корҳои хориҷии кишварҳои аврупоӣ барои қабули нақшаи барқарорсозии Аврупо, ки аз ҷониби котиби давлатии ИМА Ҷорҷ Маршалл пешниҳод шуда буд, ризоят доданд. Аммо кишварҳои блоки шӯравӣ ва Финляндия аз ширкат дар ин конфронс худдорӣ карданд.
3.07.1936 Дар Иттиҳоди Шӯравӣ Бозрасии Автомобилии Давлатӣ (ГАИ) таъсис дода шуд.
3.07.1940. Баъди шикасти Полша СССР манотиқи Бесарабия ва Буковинаро ба тассаруфи худ даровард. Дар ин минтақа Ҷумҳурии Шӯравии Молдавия таъсис дода шуд.
3.07.1956. Президенти вақти ИМА Дуайт Эйзенхаузер ба парвози тайёраҳои нави ҷосусии "У-2" аз болои ҳарими ҳавоии СССР иҷозат дод. Ин тайёраҳо чанд сол бе мамониат аз болои СССР парвоз намуда, заминро аккосӣ мекарданд. Дар аввали солҳои 60-ум яке аз тайёраҳои "У-2" дар наздикиҳои Сведловск ҳадаф қарор гирифт ва ба замин суқут кард. Танҳо баъди ин, парвозҳо мутаввақиф шуданд.
4.07.1921. Дар СССР Шӯрои давлатии илмӣ таъсис дода шуд. Сарварии Шӯроро академик М.Н.Покровский ба ӯҳда дошт.
4.07.1957. Дар СССР озмоиши тайёраи мусофиркаши "Ил-18" бо муваффақият анҷом ёфт. "Ил-18" солҳои тӯлонӣ яке аз тайёраҳои асосии мусофиркашӣ дар ширкати “Аэрофлот” ба шумор мерафт.
5.07.1918. Болшевикони украинӣ Ҳизби коммунистии болшевикии Украинаро таъсис доданд.
5.07.1943. Оғози муҳорибаи Курск дар рафти ҶБВ. Муҳорибаи Курск яке аз муҳорибаҳои калидии ҷанг ба шумор меравад ва дар он Артиши Сурх нерӯи зарбазани артиши олмониро шикаст дод.
5.07.1978. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ, КБД (КГБ) аз итоати Шӯрои Вазирон бароварда шуд ва ба итоати "Бюрои сиёсӣ" даромад.
5.07.1986. Дар пойтахти СССР шаҳри Маскав, аввалин Бозиҳои иродаи озод баргузор гардиданд.
25.06.1916. Подшоҳи Русия Николайи II-юм, эъломияи даъвати мардуми бумии Осиёи Миёнаро ба хизмати ҳарбӣ содир кард. Мардуми бумии Осиёи Миёна аз хизмат дар Артиши подшоҳӣ озод буданд ва ин эъломияи Николай норозигии васеъи мардумро дар ин минтақа ба миён овард. Хусусан, дар ҳудуди Қирғизистон, ҷануби Қазоқистон, Ӯзбекистон ва Тоҷикистони шимолӣ (Хуҷанд) шӯришҳои мардумӣ алайҳи ин эъломия ба вуқӯъ пайвастанд.
25.06.1941. Баъди ҳуҷуми Олмони гитлерӣ ба СССР Финляндия низ ба аввалин кишвари Шӯроҳо эълони ҷанг кард.
25.06.1946. СССР ба Федератсияи байналмиллалии футбол (ФИФА) ҳамроҳ гардид.
25.06.1950. Оғози ҷанги Корея. Ин ҷанг яке аз хуносотарин даргириҳо баъди Ҷанги ҷаҳонии дуввум ба шумор меравад, ки дар он нерӯҳои ҳарбии СССР, ЧИН, ИМА ва як қатор кишварҳои дигар ширкат варзиданд. Ҷанги мазкур моҳи июли соли 1953 ба поён расида, Кореяро ба ду қисмат-ҷанубӣ ва шимолӣ тақсимбандӣ кард.
25.06.1953. Дар Маскав, ҳангоми нишасти Бюрои сиёсӣ Лаврентий Берия, роҳбари НКВД ба ҳабс гирифта шуд.
26.06.1930. Дар Маскав Анҷумани XVI ВКП(б) ба кори худ шурӯ кард. Ин Анҷуман шиори маъруфи "Панҷсоларо дар чор сол" ба тасвиб расонид.
26.06.1940. Дар СССР бо Қарори Раёсати Шӯрои Олии кишвар рӯзи кории 8 соата, ҳафтаи кории 7 рӯза ва ҷавобгарии ҷиноӣ барои дер мондан ба кор беш аз 21 дақиқа ҷорӣ карда шуд.
26.06.1941. Ҳавонаварди шӯравӣ Николай Гастелло аввалин шуда, дар рафти ҶБВ тайёраи худро болои анбӯҳи танк ва мошинҳои душман равона кард. Барои ин корнамоӣ Гастелло бо унвони Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ сарфароз гардид.
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
- Деваштич: об нест, барқ проблема, картошка сӯхт... Назар
- Асрори мадрасаи Хоҷа Сарбоз Назар
- “Стратегияи давлатии муқовимат ба коррупсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030” Назар
- Резаахбор Назар
- Бародар қарори судро иҷро намекунад… Назар
- Таъминот кори мактаб нест Назар
- Абуҳанифа: таоруфи миллӣ ва Ислом Назар
- Беадолатӣ дар футболи тоҷик Назар
- Редаксия супориш дод: Чилучорчашма рав! Назар
- «Мардон» - мушкили №1 дар Душанбе Назар
- Дар як сатр Назар
- Адвокати хайрхоҳ меҷӯям… Назар
