10.09.1918. Нерӯҳои Артиши 5-уми Сурх бо сарварии П.А. Славин шаҳри Қазонро аз сафедҳо озод карданд. Ин аввалин пирӯзии Артиши Сурх дар рафти ҷанги гражданӣ дар Фронти шарқӣ ба шумор меравад.
10.09.1984. Оғози бозии шоҳмот барои ба даст овардани унвони чемпиони ҷаҳон миёни ду шоҳмотбози шӯравӣ Анатолий Карпов ва Гари Каспаров. Ин бози зиёда аз 5 моҳ идома дошта, яке аз тӯлонитарин бозиҳои шоҳмот ба шумор меравад.
11.09.1927. Заминларза дар соҳили ҷанубии Қрим. Ин заминларза боиси харобиҳои зиёд дар Севастопол ва Феодосия гардида, ҳатто ба адабиёт ҳам ворид шуд. Онро нависандагони бузурги рус Илф ва Петров дар романи маъруфи худ "Дувоздаҳ курсӣ" ба қалам кашиданд.
11.09.1944. Дар рафти ҷанги ҷаҳонии дуввум, нерӯҳои артиши амрикоӣ аввалиншуда миёни иттифоқчиён ба ҳудуди Олмон ворид гардид.
11.09.1988. Дар РСС Эстония забони эстонӣ, забони давлатии ин ҷумҳурӣ эълон карда шуд.
12.09.1934. Се кишвари Назди Балтик, Латвия, Литва ва Эстония як иттиҳоди нави сиёсиро таъсис доданд. Созишномаи ин иттиҳод дар Женева ба имзо расида, дар таърих чун Антантаи Балтик маъруф аст.
13.09.1968. Албания ба нишони эътироз аз Ташкилоти Созишномаи Варшава берун омад.
14.09.1936. Дар ҷаласаи махфии НКВД СССР, роҳбарияти ин ниҳод қарор дод, кормандони худро ба таври оммавӣ ба Испания, барои ширкат дар ҷанги гражданӣ фиристад.
14.09.1991. Дар Ӯзбекистон Ҳизби коммунист бо як қарор пароканда гашта, ба Ҳизби Халқи-Демократӣ тағйири ном кард. Коммунистони Ӯзбекистон бо як қарор ҳама, аъзоёни Ҳизби Халқӣ-Демократӣ гардиданд.
15.09.1917. Ҳукумати муввақати рус, Русияро Ҷумҳурӣ эълон кард ва ба ҳукумати сиёсии сулолаи Романовҳо хотима дод.
3.09.1914. Дар рафти ҷанги ҷаҳонии аввал, киштии зериобии олмонии U-21, бо истифода аз торпеда, крейсири сабуки англисӣ "Радёб"-ро зада, ғарқ кард. Ин ҳодиса баёнгари он шуд, ки бори аввал дар таърихи ҷангҳои муосир, киштии зериобӣ киштии ҳарбии рӯиобиро ғарқ кард.
3.09.1918. Кӯҳнавари шӯравӣ Евгений Абалаков ба баландтарин нуқтаи кӯҳии СССР баромад. Қуллаи баландтарини СССР-дар оғоз қуллаи Сталин номгузорӣ гардид ва баъдан ба "Коммунизм" тағйири ном кард. Ин қулла 7495 метр баландӣ дошта, дар қатторкӯҳҳои Помиру-Олой дар ҳудуди Тоҷикистони имрӯза ҷойгир гардидааст. Қуллаи мазкур баъди ба Истиқлолият расидани кишвар боз тағйири ном карда, акнун қуллаи Исмоили Сомонӣ ном дорад.
3.09.1939. Баъди ҳуҷуми Олмон ба Полша, кишварҳои ҳампаймони ахирӣ, Англия, Фаронса, Ҳиндустон, Австралия ва Зеландияи Нав ба Олмон ҷанг эълон намуданд.
3.09.1945. Рӯзи ғалабаи СССР бар Японияи милитаристӣ. Ин рӯз дар собиқ Иттиҳод солҳои тӯлонӣ чун ҷашни давлатӣ истиқбол меёфт ва баъдан аз ҷашни он даст кашиданд.
3.09.1953. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ, Никита Хрушёв ба вазифаи котиби аввали КМ ҲКИШ интихоб гардид.
3.09.1971. СССР, Англия, ИМА ва Фаронса қарордоди чаҳоргонаро ба имзо расониданд, ки вазъи (статуси) Берлини Ғарбиро муайян мекард. Дар ин қарордод қайд гардид буд, ки Берлини Ғарбӣ ҷузъи Олмони Федеративӣ (ФРГ) маҳсуб намеёбад.
4.09.1937. Дар Лозаннаи Шветсария, ҷосусони НКВД яке аз роҳбарони Коминтерн И. Рейсро ба қатл расониданд. Рейс дар Коминтерн нақши боризеро ифо мекард ва чанде қабл ба тарафи Тротский гузашта буд.
4.09.1945. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ Кумитаи Давлатии Мудофиа ба фаъолияти худ хотима дод. Ин Кумита дар ҳолати ҷангӣ фаъолият мекард ва СССР дигар дар ҳолати ҷанг набуд.
5.09.1918. Шӯрои Комиссарони Халқӣ РСФСР Эъломияи оғози террори сурхро содир намуд.
5.09.1929. КМ ВКП(б) Қарор "Бобати чорабиниҳо барои танзими идоракунии истеҳсолот ва ҷорӣ намудани идоракунии воҳид дар он"-ро ба тасвиб расонид.
27.08.1919. Шӯрои Комиссарони Халқи РСФСР бо қабули Эъломияи махсус тамоми саноати синамо ва аксгириро дар кишвар миллӣ кард. Дар СССР аз соли 1979 ин сана чун Рӯзи синамои шӯравӣ ҷашн гирифта мешуд.
27.08.1922. Дар Маскав аввалин шумораи маҷаллаи ҳаҷвии "Крокодил" рӯи чоп омад. Ин маҷаллаи ҳаҷвӣ баъдан уммумииттиҳодӣ гашта, дар ҷумҳуриҳои бародарӣ низ нашр мегардид. Аз ҷумла дар Тоҷикистон бо номи "Хорпуштак" маъруф буд.
27.08.1959. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ бо қарори ҳукумати кишвар, қарор дода шуд, хатмкунандагони аълохони макотиби миёнаро бо медалҳо қадрдонӣ кунанд.
27.08.1966. Дар пойтахти СССР шаҳри Маскав, бо қарори КМ ҲКИШ Донишкадаи таърихи ҳарбӣ таъсис дода шуд.
28.08.1941. Дар СССР бо қарори Раёсати Шӯрои Олӣ, тамоми аҳолии немистабори навоҳии назди Волга (Поволже) ба манотиқи Сибир ва Осиёи Миёна бадарға карда шуданд.
28.09.1994. Дар Русия пас аз 290 сол истифодаи тангаҳо аз муомилаи пулӣ хориҷ карда шуданд.
29.08.1938. Дар муассисаҳои таҳсилоти олии Иттиҳоди Шӯравӣ, таълими ғоибонаи донишҷӯён ҷорӣ карда шуд.
29.08.1949. СССР дар майдони озмоишии Семипалатински Қазоқистон, озмоиши аввалин бомби атомиро анҷом дод.
29.08.1949. Югославия барои бартараф кардани зарари таҳримҳои иқтисодии шӯравӣ, аз ИМА дархости кумаки пулӣ кард.
30.08.1918. Суиқасд ба ҷони роҳбари ҳизби болшевикон Владимир Ленин дар Маскав. Худи ҳамин рӯз дар Петроград бошад, раиси ВЧК-и шаҳр Уритский кушта шуд. Суиқасд ба Ленин ва қатли Уритский заминасози террори сурх дар Русияи шӯравӣ гардиданд.
30.08.1935. Дар Маскав конгресси VII-и Коминтерн баргузор гардид. Дар ин конгресс коммунистон қарор доданд барои мубориза бо фашизм бо сотсиал демократҳои дунё иттиҳод баста, дар якҷояги алайҳи фашистон "фронти ягонаро" созмон диҳанд.
20.08.1918. Дар Русияи Шӯравӣ моликияти шахсӣ ба амволи ғайриманқул дар шаҳрҳо мамнӯъ карда шуд.
20.08.1918. Дар русияи Шӯравӣ нашриёти "Адабиёти ҷаҳонӣ" таъсис дода шуд. Дар ин нашриёт асарҳои нависандагони барҷастаи кишварҳои гуногун табъу нашр мешуданд.
20.08.1922. Аз пойтахти СССР, шаҳри Маскав пахши оммавии барномаҳои радиёӣ ба кулли нуқоти кишвар ба роҳ монда шуд.
20.08.1940. Дар пойтахи Мексика, шаҳри Мехико яке аз сарварони инқилоби октябрӣ Лев Тротский сахт маҷрӯҳ гардид. Тротский натавонист аз ин захм ҷон ба саломат бибарад ва рӯзи дигар вафот кард.
20.08.1968. Оғози амалиёти "Дунай". Дар рафти ин амалиёт артишҳои кишварҳои Созишномаи Варшава ба Чехословакия ворид гардиданд.
21.08.1923. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ кумитаи банақшагирии давлатӣ "Госплан" таъсис дода шуд. Ин кумитаи нав тамоми иқтисодиёти Шӯравиро идора мекард.
21.08.1942. Дар рафти набарди Қафқоз, сарбозони олмонии дивизияи кӯҳии "Эделвейс" дар баландтарин қуллаи қаторкӯҳи Қафқоз, қуллаи Элбрус парчами Рейхи саввумро барафрохтанд. Ин парчамро танҳо зимистони соли 1944 кӯҳнавардони шӯравӣ бо сарварии Гусев канда, ба ҷояш парчами СССР-ро боло бурданд.
21.08.1945. Иёлоти Мутаҳҳидаи Амрико тазвили молу маҳсулотро ба СССР аз рӯи барномаи ленг-лиз қатъ карданд.
21.08.1986. СССР расман эълон намуд, ки садамаи нерӯгоҳи атомии Ченобил бо сабаби саҳлгангорӣ ва бепарвоии ҳайати кормандони нерӯгоҳ ба вуқӯъ пайваст.
22.08.1941. Кумитаи давлатии мудофиаи СССР Қарори № 562-ро ба имзо расонид. Тибқи ин қарор шароб расман ба таъмини Артиши Сурхи амалкунанда ворид карда шуд.
23.08.1939. СССР бо Олмони фашистӣ Созишномаи ба ҳамдигар ҳуҷум накарданро ба имзо расонид. Ин созишнома дар таърихнигории муосир бо "Пакти Молотов-Рибентроп" маъруф аст.
23.08.1989. Дар арафаи 50 солагии имзои пакти шӯрави-олмонӣ дар кишварҳои Назди Балтик, иқдоми Роҳи Балтик роҳандозӣ гардид.
13.08.1928. Дар пойтахти СССР, шаҳри Маскав аввалин Спартакиадаи халқҳои Иттиҳоди Шӯравӣ баргузор гардид.
13.08.1941. Дар рафти ҶБВ артиши руминҳо дар ҳамбастагӣ бо артиши олмонӣ, ба соҳили Баҳри сиёҳ баромада, Одессаро ба пуррагӣ аз хушкӣ муҳосира кард.
13.08.1961. Ҷумҳурии Демократии Олмон, сарҳадро миёни Берлини Ғарбӣ ва Шарқӣ баст ва ба сохтмони девори Берлин оғоз намуд.
14.08.1919. Оғози амалиёти Актюбински Артиши Сурх дар рафти ҷанги шаҳрвандии Русия. Дар ин амалиёт нерӯҳои фронти Туркистони Артиши Сурх бо сарварии М. Фрунзе, артиши ҷанубии Колчакро торумор намуда, роҳро ба сӯи Осиёи Миёна боз карданд.
14.08.1943. Бо Фармони ҳукумати Шӯравӣ, дар шаҳри Қазон дар ҳайати АИ СССР озмоишгоҳи №2 таъсис дода шуд. Ба ин озмоишгоҳ академик Игор Курчатов сарварӣ мекард ва кормандони он ба омӯзиши сохти ураниюм машғул буданд. Ин озмоишгоҳ баъдан ба Донишкадаи энержии атомии ба номи Курчатов табдил дода шуд.
14.08.1992. Артиши Гурҷистон вориди ҳудуди Абхазия гардид. Оғози ҷанги гурҷиву абхоз.
15.08.1918. ИМА бо Русияи Шӯравӣ муносибатҳои дипломатиашро қатъ кард. Худи ҳамин рӯз артиши амрикоӣ ба Владивосток ворид гардида, ба мудохилаи ҳарбии кишварҳои Антанта ба Русия оғоз бахшид.
15.08.1991. Дар матбуоти Шӯравӣ лоиҳаи нави Созишномаи Иттиҳодӣ рӯи чоп омад.
16.08.1938. Кумитаи иҷрояи Коминтерн қарор дод, Ҳизби коммунисти Полшаро бо сабаби роҳ ёфтани ҷосусони фашистӣ ба ҳайати он пароканда кунад.
16.08.1941. Дар СССР фармони № 270 ба тасвиб расид, ки дар он возеҳу равшан ташреҳ дода мешуд, кадом як аз хизматчиёни Артиши Сурхро ватанфурӯш донистан мумкин аст.
17.08.1934. Дар Маскав аввалин Анҷумани нависандагони Иттиҳоди Шӯравӣ доир гардид. Дар миёни иштирокчиёни ин Анҷуман, нависандаи тоҷик Садриддин Айнӣ низ буд.
17.08.1965. Оғози амалиёти "Starlite"-и артиши ИМА дар рафти ҷанги Ветнам. Ин амалиёт дар нимҷазираи Вантионг баргузор гардида, аввалин амалиёти бузурги заминии артиши амрикоӣ дар рафти ҷанги Ветнам ба шумор меравад.
6.08.1893. Дар шаҳри Тсюрихи Шветсария, Кунгураи дуввуми Интернатсионал баргузор гардид. Дар ин Кунгура масоили зиёде мавриди баррасӣ қарор гирифтанд, аз ҷумла баргузории иди 1 Май ва ихроҷи анархистон аз суфуфи Интернатсионал.
7.08.1932. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ барои дуздии моликияти давлатӣ ва колхозӣ дар ҳаҷми калон ҳукми қатл ҷорӣ гардид. Ин қонун дар СССР бо "қонуни се хӯшача" ё "фармони ҳаттоду ҳашт" маъруф аст.
7.08.1941. Ҳавонаварди шӯравӣ Виктор Талалихин бори аввал дар рафти ҶБВ ҳуҷуми ҳавоӣ ба тайёраи душманро амалӣ намуд. Талалихин дар набарди ҳавоии шабона дар осмони Маскав бо ин васила тайёраи бомбаафкани немисро зада афтонд.
7.08.1983. Дар СССР қарори КМ ҲКИШ ва Шӯрои Вазирон "Бобати мустаҳкамкунии интизоми меҳнатӣ ва сотсиалистӣ" ба тасвиб расид. Тибқи ин қарор барои наомадан ба кор, дер омадан ё маст ҳозир шудан дар ҷои корӣ, инчунин истеҳсоли маҳсулоти пастсифат ҷазо пешбинӣ гардида буд. Татбиқи ин қонун дар ҳаёт низ пайомадҳои зиёдеро дар ҷомеъаи шӯравӣ ба бор овард. Аз ҷумла кормандони ҳифзи ҳуқуқ рӯзона ба мағозаҳо, кинотеатрҳо ва ҷойҳои ҷамъиятии дигар ворид гардида, мардумро боздошт ва пурсуҷӯ мекарданд.
8.08.1917. Дар Петроград Анҷумани VI-и Ҳизби болшевикӣ баргузор гардида, дар он болшевикон қарор доданд бо роҳи шӯриши мусаллаҳона зимоми ҳукуматро дар Русия ба даст гиранд.
8.08.1932. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ ба занон иҷозат дода шуд, дар конҳои ангишт ва дигар маъодин дар қатори мардон кор кунанд.
8.08.1945. СССР тибқи ваъдаи додааш дар конфронси Потсдам ба Япония ҷанг эълон карда, Артиши Шӯравӣ вориди Манҷурия гардид.
8.08.1966. Роҳбари Чин Мао Дзедун эълон кард, ки дар кишвараш инқилоби маданӣ оғоз гардид.
9.08.1945. Нерӯҳои ҳавоии ИМА бомбаи атомии дуввумро болои шаҳри Нагасакии Япония партоб карданд. Ин бомба "Фарбеҳ" ном гирифта, зиёда аз 74 000 нафарро ба ҳалокат расонид.
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
- Деваштич: об нест, барқ проблема, картошка сӯхт... Назар
- Асрори мадрасаи Хоҷа Сарбоз Назар
- “Стратегияи давлатии муқовимат ба коррупсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030” Назар
- Резаахбор Назар
- Бародар қарори судро иҷро намекунад… Назар
- Таъминот кори мактаб нест Назар
- Абуҳанифа: таоруфи миллӣ ва Ислом Назар
- Беадолатӣ дар футболи тоҷик Назар
- Редаксия супориш дод: Чилучорчашма рав! Назар
- «Мардон» - мушкили №1 дар Душанбе Назар
- Дар як сатр Назар
- Адвокати хайрхоҳ меҷӯям… Назар
