22.10.1942. Артиши Сурх дар рафти муҳорибаи Ленинград, десанти немисию финниро, ки мехост ҷазираи Сухоро дар кӯли Ладога ба тассаруф дарорад маҳв кард. Агар десантчиёни немис дар ин амалиёт муввафақ мешуданд, ягона роҳи таъмини шаҳр бо озуқаро қатъ мекарданд ва Ленинград ногузир таслим мешуд.
22.10.1962. Президенти ИМА Ҷон Кеннедӣ эълон кард, ки кишвараш Кубаро ба муҳосираи ҳавоӣ ва обӣ мегирад.
22.10.1975. Стансияи кайҳонии шӯравӣ "Зӯҳра-9" (Венера) ба сатҳи сайёраи Зӯҳра фуруд омад ва бори аввал аксҳои сатҳи сайёраи дигари системаи Офтобиро ба Замин ирсол намуд.
23.10.1917. Дар нишасти КМ РСДРП(б), роҳбарони ҳизби болшевикӣ мебоист масъалаи шӯриши мусаллаҳонаро баррасӣ мекарданд. Дар рафти нишаст, аксарияти роҳбарони болшевик зидди шӯриши мусаллаҳона баромад карданд, аммо Ленин, ки ногаҳонӣ ҳузур пайдо кард, тавонист аксариятро бовар кунонад то ба тарафдории шӯришии мусаллаҳона овоз диҳанд.
23.10.1946. Дар шаҳри Ню-Йорки ИМА, аввалин нишасти Ассамблеяи Генералии СММ баргузор гардид.
23.10.1966. Ҷосуси шӯравӣ Ҷон Блейк аз зиндони "Уормвуд Скрабз"-и шаҳри Лондон фирор кард. Блейк ҳангоми фирор, аз наздиктарин гулфурӯши кӯча як даста гули довудӣ харида, онро дар назди дарвозаи зиндон ба ёдоварӣ гузошт. Ин кори Блейк рӯзноманигорони англисро ҳайратзада карда буд.
23.10.1974. Дар пойтахти Австрия, шаҳри Вена 75-умин нишасти Кумитаи Байналмиллалии Олимпӣ баргузор гардид. Дар ин нишаст қарор дода шуд, бозиҳои XXII-юми Олимпӣ дар пойтахти СССР шаҳри Маскав баргузор гарданд.
23.10.1984. Дар СССР Кумитаи Бехатарии Давлатӣ барҳам дода шуд. КГБ-и СССР асосан вазифаи ҷосусӣ, зиддиҷосусӣ, мубориза бо коршиканиҳои иқтисодӣ ва ғайраро иҷро мекард.
24.10.1939. СССР ва Олмон созишномаи ҳамкориҳои иқтисодиро ба имзо расониданд. Тибқи ин созишнома СССР ӯҳдадор шуда буд ба Олмон ғалла ва нафт ирсол намояд.
24.10.1941. Артиши олмонӣ дар рафти ҶБВ, саввумин маркази саноатии СССР, шаҳри Харковро ба тассаруф даровард.
25.10.1922. Қисмҳои Артиши халқи-инқилобии Ҷумҳурии Шарқи Дур бо сарварии И.Убаревич ба Владивосток дохил шуданд.
16.10.1918. Императори Австро-Венгрия Карли 1-ум эълон кард, ки ният дорад аз кишвараш иттиҳоди чаҳоркишвара барпо кунад. Ин кишварҳо мебоист австро-немисӣ, чехӣ, югославӣ ва украинӣ мешуданд.
16.10.1927. Ҳукумати СССР эълон кард, ки оҳиста оҳиста ба рӯзи кории 7 соата мегузарад.
16.10.1929. Таъсиси Ҷумҳурии Шӯравии Тоҷикистон. Тоҷикистон моҳи октябри соли 1924 ба ҳайси Ҷумҳурии мухтор дар ҳайати РСС Ӯзбекистон таъсис ёфт. Ва баъди саъю талоши 5 солаи инқилобчиёни тоҷик, соли 1929 чун Ҷумҳурии Шӯравӣ ба СССР ҳамроҳ гардид.
16.10.1941. Воҳима дар Маскав бо сабаби наздик шудани артиши немисӣ ба шаҳр ва овозаҳо бобати гурехтани Сталин аз пойтахт.
16.10.1946. Бо ҳукми додгоҳи Нюрнберг, дар бинои зиндони ҳамин шаҳр 10 аъзои ҳизби фашистӣ ва сарварони Рейхи саввум, Риббентроп, фелдмаршал Кейтел, Калтенбруннер, Розенберг, Франк, Фрик, Штрейхер, Заукел, Йодл ва Зейсс-Инкварт ба қатл расонида шуданд.
17.19.10. Дар Маскав Анҷумани XXII ҲКИШ ба кори худ шурӯ кард. Дар ин Анҷуман Нақшаи 3-юми ҲКИШ қабул гардид, ки тибқи он дар СССР то соли 1980 мебоист коммунизм сохта мешуд.
17.10.1991. Дар СССР аввалин оператори вуруд ба Интернет бо номи Гласнет ба кори худ шурӯ кард.
18.10.1920. Аз 18 то 21 октябр дар Маскав, дар бинои Хонаи матбуот, аввалин Анҷумани уммурусиягии нависандагони пролетарӣ баргузор гардид. Дар Анҷуман низомномаи Иттиҳоди умумирусиягии нависандагони пролетарӣ қабул гардида, Иттиҳоди нависандагон расман рӯи кор омад.
18.10.1929. Аввалин парвози тайёраи мусофирбарӣ "К-5". Ин тайёра аз ҷониби К.А.Калинин сохта шуда, аввалин тайёраи мусофирбари СССР ба ҳисоб мерафт. Тайёраи "К-5" то соли 1940 асоситарин тайёраи ширкати "Аэрофлот" ба шумор мерафт.
18.10.1941. Дар пойтахи Япония, шаҳри Токио ҷосуси шӯравӣ Рихард Зорге дастгир гардид.
19.10.1918. Дар Поволже Коммунаи меҳнатии немисҳо таъсис дода шуд. Ин коммуна баъди 5 сол ба Ҷумҳурии мухтори немисҳо табдил дода шуда, соли 1941 аз ҷониби Сталин барҳам дода шуд.
19.10.1956. СССР ва Япония Эъломияи якҷояро қабул карданд, ки он ҳолати ҷангро миёни ду кишвар аз байн бурда, муносибати дипломатии ду тарафаро миёни онҳо барқарор мекард. Тибқи ин эъломия, СССР муваззаф гардид ба Япония ҷазираҳои Хобомаи ва Шикотани силсилаҷазираҳои Курилро баргардонад.
8.10.1920. Таъсиси Ҷумҳурии Халқии Бухоро. Ин ҷумҳурӣ то соли 1924 арзи вуҷуд карда, баъдан пароканда шуда, дар ҳудуди собиқи он Ҷумҳуриҳои Шӯравии Ӯзбекистон, Туркманистон ва Тоҷикистон таъсис дода шуданд.
8.10.1961. Дар пойтахи СССР, шаҳри Маскав Қасри кремлини анҷуманҳо ифтитоҳ ёфт. Аз ин ба баъд тамоми Анҷуманҳои ҳизбӣ ва чорабиниҳои асосии давлатии Иттиҳод дар ин қаср баргузор мегардиданд.
8.10.1988. Дар РСС Латвия Фронти халқӣ таъсис дода шуд. Фронти халқии Латвия яке аз аввалин фронтҳои халқӣ дар собиқ СССР ҳисобида шуда, мақсади асосии ин ташкилот, ҷудо кардани Латвия аз СССР ба шумор мерафт.
9.10.1989. Дар телевизиони марказии СССР аввалин сеанси Александр Кашпировский намоиш дода шуд.
9.10.1989. Дар СССР ҳуқуқи кормандон барои корпартоӣ ба расмия шинохта шуд.
10.10.1917. Дар ҳайати ҳизби болшевикӣ, барои роҳбарӣ ба шӯриши мусаллаҳона Бюрои сиёсии КМ таъсис дода шуд. Бюрои сиёсӣ баъдан асоситарин ниҳоди роҳбарикунанда дар собиқ СССР боқӣ монд.
10.10.1919. Кишварҳои узви Антанта ва ИМА, ба Русияи Шӯравӣ муҳосираи иқтисодӣ эълон карданд.
11.10.1931. Ҳукумати СССР қарор дод, дар кишвар тиҷорати хусусиро комилан аз байн бибарад.
11.10.1994. "Сешанбеи сиёҳ" дар Русия. Дар ин рӯз қурби рубли руси якбора нисбат ба доллар поин рафт.
12.10.1924. Таъсиси Ҷумҳурии мухтори Молдавия дар ҳайати РСС Украина. Ин ҷумҳурии мухтор то соли 1940 арзи вуҷуд карда, баъди ҳамроҳшавии Буковина ба СССР ба Ҷумҳурии шӯравии Молдавия табдил дода шуд.
12.10.1958. Дар СССР, дар рӯзномаи "Патриоти шӯравӣ" (Советский патриот) бори аввал шиори "Нақшаҳои ҳизб-нақшаҳои халқ" рӯи чоп омад.
12.10.1960. Роҳбари СССР, Никита Хрушев дар Иҷлосияи 15-уми СММ бо пойафзолаш минбарро кӯбид ва ҳушдор дод, ки "ба Ғарби пӯсида" модари кузкаро нишон медиҳад.
2.10.1929. Парвози ҳавоӣ бо хатсайри Тошканд-Душанбе-Ғарм-Хоруғ. Бо ин парвоз ҳавонавардони шӯравӣ роҳи ҳавоӣ ба Бадахшонро ифтитоҳ бахшиданд.
2.10.1936. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ мӯҳлати ниҳоии ҷазои ҷиноӣ, аз 10 то 25 сол зиёд карда шуд.
2.10.1940. Дар СССР бо қарори Раёсати Шӯрои Олӣ, Захираҳои давлатии корӣ таъсис дода шуданд.
2.10.1944. Артиши олмонӣ дар Варшава, шӯриши аҳолии шаҳрро саркӯб намуд. Ин шӯриш 1 августи соли 1944 оғоз гардида, дар натиҷаи он, зиёда аз 250 000 полякҳо ба ҳалокат расиданд.
3.10.1924. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ аввалин шумораи рӯномаи "Газетаи муаллимон" ба нашр расид. Ин рӯзнома солҳои тӯлонӣ асоситарин минбари муаллимони шӯравӣ ба шумор мерафт.
3.10.1968. Дар СССР аввалин парвози тайёраи мусофирбарӣ "Ту-154" анҷом ёфт. Ин тайёра аз ҷониби ОКБ Туполев сохта шуда, яке аз асоситарин тайёраҳои мусофирбар дар собиқ Иттиҳод ба шумор мерафт.
3.10.1993. Дар пойтахти Русия, шаҳри Маскав муқовимати тарафдорони Елтсин ва Шӯрои Олии ин кишвар ба задухӯрди ошкор мунҷар гардид. Тарафдорони Шӯрои Олӣ ҳалқаи муҳосираи Қасри сафедро рахна карда, бинои шаҳрдории Маскавро ишғол намуданд.
4.10.1921. Дар Русияи Шӯравӣ Бонки давлатӣ (Госбанк) таъсис дода шуд.
4.10.1957. Иттиҳоди Шӯравӣ аввалин радифи маснӯъии Заминро ба фазои кайҳонӣ партоб кард.
4.10.1991. Сарони тамоми ҷумҳуриҳои СССР, ғайр аз роҳбарони ҷамоҳири Назди Балтик, созишномаи ҳамкории иқтисодиро бо ҳам ба имзо расониданд.
4.10.1992. Конфедератсияи халқҳои Қафқоз, аз Русия ва Гурҷистон талаб намуд, то соҳибистиқлолии Ҷумҳурии Чечен, Абхазия ва Осетияи Ҷанубиро ба расмият бишносанд.
24.09.1938. Дар СССР экипажи занонаи Валентина Гризодубова дар тайёраи "Ватан" (“Родина”) аввалин парвози мустақимро аз Маскав ба Шарқи Дур бо муваффақият анҷом дод.
25.09.1962. Роҳбари Куба Фидел Кастро, баъди ошкор шудани киштиҳои зериобиии шӯравӣ дар ин кишвар изҳор намуд, ки СССР мехоҳад дар Куба қароргоҳ барои флоти моҳигирии худ бисозад.
25.09.1989. Шӯрои Олии Литва эълон намуд, ки ҳамроҳшавии ин ҷумҳурӣ ба СССР дар соли 1940 ғайриқонунӣ сурат гирифтааст.
26.09.1921. Ҳукумати Русияи Шӯравӣ аз ҳамаи кишварҳои ҷаҳонӣ даъват кард, ба гуруснагони Поволже кӯмакрасонӣ кунанд.
26.09.1968. Рӯзномаи "Правда" назарияи сиёсӣ ё ба таъбире "доктринаи Брежнев"-ро нашр кард. Тибқи ин назария, истиқлолияти кишварҳои сотсиалистӣ мебоист маҳдуд карда мешуд.
26.09.1983. Полковник Станислав Петров ҷанги қарибулвуқуи атомиро миёни СССР ва ИМА пешгирӣ кард.
27.09.1977. Дар РСС Украина нерӯгоҳи атомии Чернобил ба фаъолияти худ оғоз намуд. Нерӯгоҳи Чернобил аввалин нерӯгоҳи атомии Украинаи шӯравӣ буда, моҳи апрели соли 1986 ба садама дучор гардид.
27.09.1990. Иттиҳоди Шӯравӣ ба созмони пулиси ҷаҳонӣ "Интерпол" ворид гардид.
27.09.1991. Дар Максав Анҷумани ХХII-юми ВЛКСМ (Комсомоли ленинӣ) доир гардид. Ин охирин Анҷумани комсомол буда, дар он "тақдири ВЛКСМ" мавриди баррасӣ қарор гирифт. Баъди баррасиҳои тӯлонӣ комсомолони шӯравӣ ба хулосае омаданд, ки фаъолияти ин ташкилотро қатъ кунанд.
28.09.1925. Дар СССР дастурамал бобати Милитсияи коргару-деҳқон ба тасвиб расид.
29.09.1941. Қатли оммавӣ дар маҳалли Бабий Яри наздикиҳои Киев. Дар ин рӯз немисҳо дар Бабий Яр наздики 6 000 яҳудиён, лӯлиҳо ва сарбозони асири шӯравиро ба қатл расониданд. Куштори Бабий Яр яке аз мудҳиштарин кушторҳо дар рафти ҶБВ ба шумор меравад.
29.09.1943. Додгоҳи шаҳри Токио, ҷосуси шӯравӣ Рихард Зоргеро ба қатл маҳкум кард. Зорге соли 1941 дар Токио дастгир гардида, 7 ноябри соли 1944 дар яке аз зиндонҳои Токио ба қатл расонида шуд.
29.09.1990. Ҳукумати Қазоқистон ба навоҳии русзабони ин кишвар иҷозат дод, дар мантиқашон забони қазоқиро ба ҳайси забони расмӣ, ба тадриҷ то соли 2000-ум ҷорӣ кунанд.
18.09.1934. Иттиҳоди Ҷамоҳири Шӯравӣ ба Лигаи Миллатҳо (ҷойгузини пешинаи СММ) ворид гардид.
18.09.1947. Дар ИМА Раёсати Марказии Ҷосусӣ (ЦРУ) созмон дода шуд. Ин Марказ асоситари ниҳоди ҷосусии ИМА гардида, фаъолияташ дар оғоз бар зидди СССР ва иттифоқчиёнаш равона шуда буд.
19.09.1918. Шӯрои Комиссарони Халқии РСФСР баровардани ёдгориҳои фарҳангӣ ва таърихиро ба хориҷа манъ кард.
19.09.1922. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ маҷаллаи "Милитсия" рӯи чоп омад. Ин маҷалла асоситарин минбари матбуоитии кормандони ҳифзи ҳуқуқ дар СССР буд.
19.09.1923. Дар СССР қарор "Бобати бонги ноқус" ба тасвиб расид. Тибқи ин қарор ниҳодҳои ҳукуматӣ ҳақ доштанд дар ҳолати зарурат ноқусҳоро аз болои калисоҳо бардоранд.
19.09.1941. Дар рафти ҶБВ гурӯҳи дуюми танкии немисҳо дар наздикиҳои шаҳраки Лохвитси бо нерӯҳои гурӯҳи якуми танкӣ пайваст ва нерӯҳои Артиши Сурхро, ки Киевро мудофиа мекарданд, ба муҳосира гирифт. Дар натиҷаи ин амалиёт теъдоди зиёде аз ҷанговарони шӯравӣ ба асорат афтода, немисҳо Киевро тассаруф намуданд.
19.09.1946. Ҳукумати СССР комиссиюни махсусеро бобати кори колхозҳо таъсис дод. Ин комиссиюн мебоист амволи колхозиро, ки дар рафти ҶБВ аз тарафи колхозчиён аз худ карда шуда буд ба колхозҳо бармегардонд.
20.09.1918. Дар пойтахти Озарбойҷон шаҳри Боку, аъзоёни ҳукумати болшевикӣ, ки бо "комиссарони бокуӣ" маъруф буданд ба қатл расиданд.
21.09.1920. Шӯрои Комисарони Халқии Украина омӯзишиши забони украиниро дар макотиби миёнаи кишвар ҳатмӣ кард.
21.09.1949. Роҳбари коммунистони Чин Мао Дзэдун Чинро Ҷумҳурии Халқӣ эълон намуд.
21.09.1973. Дар Иттиҳоди Шӯравӣ Академияи ВКД таъсис дода шуда, кормандони ҳифзи ҳуқуқ дар он таҳсили олии худро комил мекарданд.
22.09.1921. Латвия, Литва ва Эстония ба Лигаи Миллатҳо пазируфта шуданд. Ин се кишвар соли 1940 ба СССР ҳамроҳ гардиданд.
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
- Деваштич: об нест, барқ проблема, картошка сӯхт... Назар
- Асрори мадрасаи Хоҷа Сарбоз Назар
- “Стратегияи давлатии муқовимат ба коррупсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030” Назар
- Резаахбор Назар
- Бародар қарори судро иҷро намекунад… Назар
- Таъминот кори мактаб нест Назар
- Абуҳанифа: таоруфи миллӣ ва Ислом Назар
- Беадолатӣ дар футболи тоҷик Назар
- Редаксия супориш дод: Чилучорчашма рав! Назар
- «Мардон» - мушкили №1 дар Душанбе Назар
- Дар як сатр Назар
- Адвокати хайрхоҳ меҷӯям… Назар
