15.04.1919. Туфони инқилоби болшевикӣ дар Россия ба соҳили Ирландия ҳам расид ва графигарии Ламерики ин ҷазира Ҷумҳурии шӯравии Ламерик эълон карда шуд.
15.04.1952. Бо қарори Раёсати ШО РСС Тоҷикистон деҳаи Ҷиҷикруди ноҳияи Айнӣ ба поселкаи типи шаҳрии Зарафшон тағйири ном кард. Бештари аҳолии ин деҳаро коргарони кони Сарвода ташкил медоданд.
16.04.1917. Сарвари ҳизби болшевикӣ Владимир Ленин аз муҳоҷират бозгашт ва дар вокзали Финии Петроград аз тарафи мардум васеъ истиқбол гардид.
16.04.1922. СССР ва Олмон дар рафти Конфронси Генуэз дар шаҳри Рапаллои Италия созишномаи дӯстӣ ва ҳамкориро ба имзо расонида, муносибати дипломатиро байни ҳамдигар барқарор карданд.
16.04.1926. Дар Душанбе, Анҷумани I-уми Иттифоқҳои касабаи Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Тоҷикистон доир гардид.
16.04.1938. КИМ ва ШКХ-и РСС Тоҷикистон Қарор “Бобати ҷорӣ кардани таълими ҳатмии забони русӣ дар мактабҳои тоҷикӣ ва ӯзбекӣ”-ро ба тасвиб расонд.
17.04.1937. Дар Намоишгоҳи умумуҷаҳонии Париж, ки дар пойтахти Фаронса баргузор мешуд, консерваҳои зардолуи истеҳсоли Хуҷанд соҳиби мукофоти аввал гардиданд. Маҳсулоти абрешимии Комбинати абрешимии шаҳр ва маҳсулоти кандакорӣ дар чӯб бошанд, соҳиби Дипломи дараҷаи аввал ва Медали калони тиллоӣ шуданд.
17.04.1941. Артиши Югославия санади таслими комили худро дар рафти Ҷанги ҷаҳонии дуввум ба имзо расонид. Амалиёти Югославия барои 6 моҳ “Барбаросса”-ро ба таъхир андохт ва “блитскриги” немисҳо дар СССР ба ҳадаф нарасид.
17.04.1967. Дар Душанбе-пойтахти РСС Тоҷикистон аввалин пойгаи дучархасавории (велосипед) бисёррӯза доир гардид. Масофаи ин пойга 780 км-ро ташкил медод ва иштирокчиёни ин пойга ин масофаро дар чанд рӯз тай мекарданд.
18.04.1922. Дар Маскав дастаи футболи МКС таъсис дода шуд. Ин даста баъдан чандин бор тағйири ном кард ва имрӯз бо номи “Спартак” (дастаи футбол, Маскав) дар чемпионатҳои футболи Россия баромад мекунад..
18.04.1939. Дар Сталинобод корҳои сохтмонии хатти фозилоб (канализатсия) оғоз гардиданд.
19.04.1948. Дар Маскав Анҷумани I-уми оҳангсозони СССР доир гардид.
19.04.1970. Дар СССР аввалин автомобили “ВАЗ-2102» сохта ва пешкашӣ рӯзноманигорон гардид. Аз ин рӯз “ҳаммосаи Жигулӣ” дар СССР оғоз ёфт.
8.04.1918. Дар РСФСР парчами се рангаи Россияи подшоҳиро бо парчами сурх ҷойгузин карданд.
8.04.1928. Дар СССР бо қарори КИМ калисо аз мақоми шахси ҳуқуқӣ маҳрум карда шуд.
8.04.1966. Леонид Брежнев котиби генералии КМ КПСС интихоб гардид. Брежнев бо ҳамроҳии аъзоёни дигари КМ тавассути кудато Хрушевро аз қудрат сарнагун карданд.
9.04.1923. Артиши Сурх дастаҳои қурбошӣ Холбуттаро дар болооби дарёи Зарафшон торумор намуд ва дар Кӯҳистони Мастчоҳ ҳокимияти шӯравӣ барпо карда шуд.
9.04.1932. Дар сохтмони канали калони Вахш, ки бо “Вахшстрой” маъруф буд, аввалин куби бетон рехта шуд.
10.04.1919. Дар ин рӯз, аввалин шумораи маҷаллаи “Шӯълаи инқилоб” ба забони тоҷикӣ нашр гардид. Ин маҷалла, ҳафтае 1 маротиба чоп шуда, нақши зиёде дар фазои фарҳангии Бухоро ва Тошканд ифо мекард.
10.04.1930. Аввалин барномаи Радиои Тоҷикистон ба эфир баромад.
10.04.1933. Дар шаҳри Ленинград Конфронси омӯзиши захираҳои табиии Тоҷикистон ифтитоҳ ёфт. Конфронс то 16 апрел идома дошта, дар рушди иқтисодии Тоҷикистони шӯравӣ нақши бисёр муҳим бозид.
11.04.1929. Нерӯҳои Артиши Сурх дар Қаротегин амалиётро алайҳи дастаҳои Фузайл Махсум ва Кӯри Шермат оғоз намуданд. Баъди чанд даргирӣ 3 май дастаи Фузайл Махсум ва 27 май дастаи Кӯри Шермат торумор гардида, дар Ғарм бори 3-юм ҳокимияти шӯравӣ барқарор карда шуд.
12.04.1941. Дар пойтахти СССР-шаҳри Маскав аввалин Даҳаи адабиёт ва ҳунари РСС Тоҷикистон доир гардид.
12.04.1961. Аввалин парвози инсон ба фазои кайҳонӣ. Ин парвоз тавассути кайҳонаварди шӯравӣ Юрий Гагарин дар киштии кайҳонии “Восток” доир гардид.
13.04.1925. Дар Тоҷикистони мухтори шӯравӣ муассисоти (институти) оқсақолҳо, минбошиҳо ва амлакдорон барҳам дода мешаванд. Аз ин ба баъд, мардум даъвоҳояшонро дар додгоҳи шӯравӣ анҷом медоданд.
14.04.1951. Филиали тоҷикистонии АИ СССР ба Академияи илмҳои РСС Тоҷикистон табдил дода шуд.
14.04.1952. Дар РСС Тоҷикистон бо қарори Раёсати ШО дар назди Шӯрои шаҳри Қайроққум шаҳраки Олтин-Топкан бунёд карда шуд. Ин шаҳрак дар сарҳади Тоҷикистону Ӯзбекистон қарор дошта, имрӯз Зарафшон ном дорад.
14.04.1978. Иҷлосияи VIII-уми ғайринавбатии ШО РСС Тоҷикистон, Сарқонуни нави кишварро қабул кард. Дар Тоҷикистони шӯравӣ ин 3-юмин Сарқонун ба шумор мерафт.
31.03.1935. Дар пойтахти РСС Тоҷикистон аввалин мактаби 10 солаи ӯзбекӣ ба фаъолият шурӯ кард.
31.03.1940. СССР ба НАТО бо ташаббуси пазируфтанаш ба ин ташкилот муроҷиат намуд. Мутаасифона, намояндагони НАТО, баъди баррасии пешниҳоди СССР онро рад карданд.
31.03.1955. Ҳукумати СССР қарор дод ба Олмони демократӣ (ГДР) ганҷинаҳои галереяи Дрезденро баргардонад.
31.03.1975. Заводи алюмини шаҳри Турсунзода аввалин алюминии худро истеҳсол намуд.
1.04.1923. Дар СССР аввалин шумораи маҷаллаи “Огонек” рӯи чоп омад. Ин маҷалла, яке аз маъруфтарин нашрияҳо дар собиқ СССР ба шумор рафта, ҳоло ҳам таҳти ин унвон нашр мегардад.
1.04.1967. Дар СССР бори аввал филми “Асираи қафқоз ё Саргузашти нави Шурик” намоиш дода шуд. Ин филм яке аз маъруфтарин ва дӯстдоштатарин филмҳо дар собиқ СССР ба шумор мерафт.
2.04.1935. Дар пойтахти РСС Тоҷикистон-шаҳри Сталинобод аввалин Сирк (барои 1000 тамошобин) ба фаъолият шурӯ кард.
3.04.1922. Иосиф Сталин ба вазифаи котиби генералии КМ РКП(б) интихоб карда шуд.
3.04.1931. Дар Сталинобод Бойгонии (Архив) марказии РСС Тоҷикистон таъсис дода шуд.
3.04.1991. Дар СССР Қонун “Бобати тартиби ҳалли масъалаҳои вобаста ба баромадани ҷумҳурии иттиҳодӣ аз ҳайати СССР” қабул гардид.
4.04.1917. Владимир Ленин аз муҳоҷират ба Петроград баргашт ва “Тезисҳои апрелӣ”-ро таҳия намуд. Дар ин “Тезисҳо” Ленин аз ҳаммаслаконаш даъват кард, аз давраи 1-уми инқилоб (буржуазӣ) ба давраи 2-юм (сотсиалистӣ) гузаранд.
4.04.1936. Дар Институти педагогии Сталинобод бо қарори Бюрои КМ ҲКТ аввалин аспирантура барои донишҷӯёни тоҷик таъсис дода шуд. Ин аспирантура, дар оғоз 11 нафар донишҷӯро ба тадрис фаро гирифт.
4.04.1977. Дар РСС Тоҷикистон бо қарори Раёсати ШО вилояти Қӯрғон-Теппа таъсис дода шуд.
5.04.1930. Таъсиси экспедитсияи илмӣ-тадқиқотии Помир дар Академияи улуми СССР.
5.04.1937. Николай Ежов сарвари НКВД-и СССР таъин карда шуд.
5.04.1957. Дар пойтахти СССР-шаҳри Маскав Даҳаи адабиёт ва санъати тоҷик баргузор гардид.
6.04.1921. Дар Душанбе пойтахти РАСС Тоҷикистон аввалин курсҳои 3-моҳаи омодасозии муаллимон ташкил карда шуданд.
17.03.1917. Ҳукумати муваққати Россия дар Бухоро иқоматгоҳи доимӣ (Резидентсия) бунён кард. Дар Хуҷанду Ӯропеппа бошад, кумитаҳои иҷрояи Ҳукумати муваққатӣ таъсис дода шуданд.
17.03.1935. Адолф Гитлер, фюрери Олмон дар Берлин паради бошукӯҳи ҳарбӣ баргузор кард. Дар ин парад нерӯҳи Вермахти навтаъсис аз пойтахт убур карда, 500 000 немис ба дидани он омада буд.
18.03.1918. Кишварҳои эътилофи Антанта (Фаронса, Англия ва ИМА) эълон карданд, ки натиҷаҳои Созишномаи Брестро миёни Россия ва Олмон ба расмият намешиносанд.
18.03.1920. КМИ РСФСР Декретеро ба тасвиб расонид, ки тибқи он ВЧК ҳақ дошт афроди машкукро, ки ҷурмашон тавассути тафтишот собит нагардида буд, ба мӯҳлати 5 сол дар лагери меҳнатӣ маҳбус намояд.
18.03.1925. Дар Тоҷикистони шӯравӣ аввалин рӯзномаи давлатӣ бо номи “Иди тоҷик” рӯи чоп омад. Соли 1925 рӯзнома “Бедории тоҷик” номида шуд ва соли 1928 “Тоҷикистони сурх” ном гирифт. Сипас соли 1955 “Тоҷикистони Советӣ”, соли 1990 “Тоҷикистони шӯравӣ” ва соли 1991 “Ҷумҳурият” номида шуд. Ва то ба ҳол бо ҳамин ном дар кишвар нашр мегардад.
19.03.1917. Дар Украина роҳпаймоии азими мардумӣ бо шиорҳои “Украинаи озод дар Россияи озод” ва “Зинда бод Украинаи озод бо сарварии Гетман” баргузор гардид. Дар ин роҳпаймоӣ зиёда аз 100 000 нафар украинӣ ширкат варзиданд.
19.03.1931. Дар дарёи Панҷ пароходи (киштии буғӣ) бо номи “Тоҷик” ба фаъолият шуру кард. Ин киштии буғӣ дар масири Тирмиз-Сарой-Қамар ҳаракат карда, аҳолӣ ва бор мекашонид.
19.03.1950. Дар СССР мошинҳои сабукравӣ “Победа” ва “Москвич” ба фурӯши озод бароварда шуданд. Акнун шаҳрвандони шӯравӣ ҳуқуқ пайдо карданд, барои худашон мошини сабукрав бихаранд.
20.03.1953. Дар пойтахти СССР-шаҳри Маскав стантсияи радиошунавоии ба номи Коминтерн, маркази радиошунавонӣ дар ҷаҳон ба фаъолият шурӯ кард, ки он шабу рӯз бузургтарин маркази радиошунавонӣ дар олам маҳсуб меёфт.
20.03.1953. Раёсати ШО РСС Тоҷикистон бо қарори худ низомномаи Парчами давлатиии РСС Тоҷикистонро ба тасвиб расонид.
11.03.1918. Артиши англисҳо дар Мурманск фурӯд омада, ин шаҳрро ишғол кард. Ҳукумати болшевикӣ бошад, аз Петроград ба Маскав кӯчид.
11.03.1920. Болшевикон дастаҳои партизанҳои сурхро дар Сибири шарқӣ ба ҳам муттаҳид карданд ва аз ҳисоби онҳо дар Иркутск Армияи халқӣ-инқилобӣ таъсис дода шуд.
11.03.1931. Дар СССР вуруди ҳар навъ адабиётӣ динӣ ба кишвар мамнӯъ гардид.
11.03.1941. Кунгураи ИМА қонуни ленд-лизро, ки кумаки ҳарбиро ба иттифоқчиён, аз ҷумла СССР иҷозат медод, қабул кард.
12.03.1917. Дар Петроград Кумитаи Муваққатии Дума ва Шӯрои шаҳрӣ созмон дода шуданд. Ин кор, маънои пирӯзии Инқилоби февралӣ дар Россияро дошт.
12.03.19. Ифтитоҳи аввалин мактаби шӯравӣ дар Душанбе. Дар ин мактаб 2 муаллим, ки як рӯз қабл ба Душанбе омада буданд, дарс медоданд.
13.03.192. Дар Ҷумҳурии Шӯравии Мухтори Тоҷикистон аввалин дастаҳои милитсияи ғайримуназам (иррегулярӣ) созмон дода шуданд.
13.03.1968. Дар Душанбе Анҷумани I-уми ҷомеаи театрӣ баргузор гардид.
13.03.197. Дар пойтахти РСС Тоҷикистон шаҳри Душанбе ноҳия Фрунзе ташкил дода шуд. Ин 3-умин ноҳия дар Душанбе ба шумор рафта, аз ҳисоби қисматҳои ноҳияҳои Марказӣ ва Октябр таъсис ёфта буд.
14.03.1942. Дар Сталинобод авввалин навбати комбинати бофандагӣ (Текстили имрӯза) ба кор шурӯ кард.
14.03.1991. Дар СССР аввалин ҳизбҳои ғайрикоммунистӣ расман ба қайд гирифта шуданд.
15.03.192. Артиши Сурх шаҳри Кӯлобро ишғол кард ва дар ин шаҳр ҳукумати шӯравӣ таъсис дода шуд.
15.03.1925. Дар Душанбе ба муносибати Эъломияи таъсиси Тоҷикистони мухтору озод, аввалин паради нерӯҳои гарнизони шаҳр ва роҳпаймоии меҳнаткашон баргузор гардид.
15.03.1936. Дар Сталинобод, курсҳои 3 моҳаи омӯзиши комбайнерҳо кушода шуданд. Дар ин курсҳо 60 нафар аз аҳолии маҳаллӣ таҳсил карда, касби комбайнериро ёд гирифтанд.
15.03.1945. Дар шимоли Тоҷикистон, бо қарори Раёсати ШО РСС Тоҷкистон, посёлкаи типи шаҳрии Чорух-Дайрон таъсис дода шуд. Чорух-Дайрон ба Шӯрои шаҳрии Қайроққум тобеъ буда, дар он, бештар асирони немис ва миллатҳои дигар мезистанд, ки ба истихроҷу коркарди уран машғул буданд.
4.03.1918. Дар РСФСР бо қарори ШКХ Шӯрои олии ҳарбӣ таъсис дода шуд. Ба ин Шӯро Лев Тротский сарварӣ мекард ва вазифаи асосии он идораи нерӯҳои мусаллаҳ дар ҷанги гражданӣ буд.
4.03.1921. РСФСР ва Ҷумҳурии Халқии Бухоро созишномаи иттиҳодӣ ва қарордоди ҳамкории иқтисодиро ба имзо расониданд.
5.03.1921. Амири Бухоро Сайид Олимхон дар мавзеи Чубак, дарёи Панҷро убур карда, ба Афғонистон гурехт.
5.03.1946. Сарвазири Британия Уинстон Черчил хатти тақсими Аврупоро “пардаи оҳанин” унвон кард. Ин суханронии Черчилро оғози ҷанги сард медонанд.
5.03.195. Иосиф Сталин, ходими давлатӣ, сиёсӣ ва ҳарбии шӯравӣ аз олам чашм пӯшид. Сталин зиёда аз 30 сол ба СССР роҳбарӣ кард ва маҳз кӯшишҳои ӯ, давлати СССР-ро ба 1 абарқудрат табдил доданд.
5.03.1956. Раёсати КМ КПСС қарор дод тамоми коммунистон ва комсомолонро бо маърӯзаи Н.Хрушев, ки шахспарастии Сталинро ифшо мекард, ошно кунанд.
6.03.1918. Дар Маскав Анҷумани VIII-уми РСДРП (б) доир гардид, ки ҳизби болшевикиро ба РКП (б) тағйири ном дод.
6.03.1959. Дар Сталинобод, Анҷумани I-уми Иттиҳоди журналистони Тоҷикистон доир гардид.
7.03.1935. Дар СССР бо фармони махсуси ҳукуматӣ тамоми асарҳои Тротский, Зиновев ва Каменев аз китобхонаҳо гирифта шуданд.
7.03.1935. Дар ноҳияҳои гуногуни РСС Тоҷикистон аввалин мактабҳои 6 моҳаи тракторчиён созмон дода шуданд. Дар ин мактабҳо 1000 нафар ҷавон аз аҳолии маҳаллӣ таҳсил мекарданд, ки 75% онро тоҷикон ва 25% онро ӯзбекҳо ташкил медоданд.
8.03.1910. Бо қарори Интернатсионали Сотсиалистӣ, ки дар пойтахти Дания-шаҳри Копенгаген доир гардид, 8 март Рӯзи Байналмиллалии занон эълон карда шуд.
8.03.1963. Мао Дзедун созишномаи Айгунро, ки соли 1858 миёни Чин ва Россия баста шуда буд, бекор намуда, аз СССР талаб кард заминҳои Чинро пас бидиҳад.
9.03.193. Бо қарори КМ ҲК Тоҷикистон дар Сталинобод осорхонаи ҷумҳуриявӣ таъсис дода шуд. Ин осорхона баъдан ба Осорхонаи миллии ба номи К. Беҳзод тағйири ном кард.
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
- Деваштич: об нест, барқ проблема, картошка сӯхт... Назар
- Асрори мадрасаи Хоҷа Сарбоз Назар
- “Стратегияи давлатии муқовимат ба коррупсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030” Назар
- Резаахбор Назар
- Бародар қарори судро иҷро намекунад… Назар
- Таъминот кори мактаб нест Назар
- Абуҳанифа: таоруфи миллӣ ва Ислом Назар
- Беадолатӣ дар футболи тоҷик Назар
- Редаксия супориш дод: Чилучорчашма рав! Назар
- «Мардон» - мушкили №1 дар Душанбе Назар
- Дар як сатр Назар
- Адвокати хайрхоҳ меҷӯям… Назар
